“Στην πΈνα”: "Η άλλη Θεοφανώ" γράφει ο Νίκος Βιτωλιώτης

Στην πΈνα”

“Η ΘΕΟΦΑΝΩ”

Γράφει ο Νίκος Βιτωλιώτης

Μέρα της γυναίκας σήμερα, και θα ήθελα να συστήσω στο ευρύ κοινό (σε όσους δεν την έχουν ακουστά) την αυτοκράτειρα της Δύσης, Θεοφανώ.

Προσοχή! Δεν πρόκειται για τη σύζυγο του βυζαντινού αυτοκράτορα Ρωμανού Β’ και μητέρα των αυτοκρατόρων Βασιλείου Β’ (του επονομαζόμενου Βουλγαροκτόνου) και Κωνσταντίνου Η’, η οποία έμεινε στην ιστορία για την ομορφιά της αλλά και την πιθανολογούμενη εμπλοκή της στο φόνο των δύο αυτοκρατόρων συζύγων της (του Ρωμανού Β’ και του Νικηφόρου Φωκά)

Η Θεοφανώ της φωτογραφίας, είχε όμως άμεση σχέση με τη γνωστή Θεοφανώ και συγκεκριμένα ήταν αναδεκτή της. Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Σκληρού (οι Σκληροί ήταν ευγενής οικογένεια που είχε αναδείξει πολλούς ανώτατους αξιωματούχους, κυρίως κατά τον 10ο και 11ο αιώνα) και της Σοφίας Φώκαινας. Από τη μάνα της ήταν μικρανιψιά του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και από τον πατέρα της, εξ αγχιστείας ανιψιά του αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή ( η πρώτη του γυναίκα ήταν αδελφή του Κωνσταντίνου Σκληρού).

Γεννήθηκε το 955 και σε ηλικία 17 ετών στάλθηκε στην Ιταλία, προκειμένου να παντρευτεί τον συνομήλικό της διάδοχο του θρόνου της Γερμανίας, τον Όθωνα Β’.

Ο πατέρας του Όθωνα Β’, είχε ζητήσει νύφη για τον γιό του την πριγκίπισσα Άννα, αδελφή του Βουλγαροκτόνου, όμως ο τότε αυτοκράτορας, ο Τζιμισής, θεώρησε επικίνδυνη μια τέτοια επιγαμία και αποφάσισε να στείλει στη θέση της την ανιψιά του.

Τη Θεοφανώ, συνόδεψαν στη γερμανική αυλή πλήθος βυζαντινών ακολούθων, που έφεραν στη σχεδόν πρωτόγονη Δύση πολλές συνήθειες και τέχνες της βυζαντινής αυλής. Το ζεύγος, απέκτησε στα 980 και έναν γιο, τον μετέπειτα Όθωνα Γ’, ο οποίος διαδέχτηκε τον πατέρα του, που πέθανε σε ηλικία 28 ετών, στα 983.

Η Θεοφανώ, κυβέρνησε τη δυτική αυτοκρατορία ως επίτροπος του ανήλικου γιου της και είναι γενικά αποδεκτό ότι το έργο της ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Δυστυχώς, η Θεοφανώ πέθανε κι αυτή νωρίς, το 991, σε ηλικία μόλις 36 ετών. Στο μεταξύ, είχε έρθει σε επαφή με τον γιό της νονάς της, τον αυτοκράτορα Βασίλειο Βουλγαροκτόνο, προκειμένου να εξασφαλίσει για τον Όθωνα Γ’ νύφη από την αυλή της Κωνσταντινούπολης, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις δεν τελεσφόρησαν έγκαιρα.

Σημειώνεται ότι ο Όθων Γ’ μιλούσε ως μητρική γλώσσα τα ελληνικά, ως δεύτερη τα λατινικά και ως τρίτη τα γερμανικά και θεωρούσε τον εαυτό του Ρωμιό. Τελικά, δέκα χρόνια αργότερα, ο Βασίλειος δέχτηκε να στείλει για νύφη στον Όθωνα Γ’ μια πορφυρογέννητη πριγκίπισσα, αλλά και πάλι η μοίρα είχε άλλα σχέδια…

Οι δυτικοί, τιμούν ακόμα και σήμερα τη μνήμη αυτής της πολύ σπουδαίας Ελληνίδας, που την αποκαλούν Kaiserin Theophanu και η οποία παραμένει σχεδόν άγνωστη στη χώρα της.

Το άγαλμα της φωτογραφίας βρίσκεται στην αυλή της εκκλησίας του Αγ. Διονυσίου στο Eschwege, του γερμανικού κρατιδίου της Έσσης (αναφέρει ως ημερομηνία γέννησης το 960, αντί για πιο πιθανό 955).