“ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΝΗ”
“Με την νέα μου στήλη στους ΒΙΒΛΙΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ την “Κινηματογραφική Δίνη” θα προσπαθήσω να σας γράφω για ταινίες παλιές και νέες για σειρές και για αφιερώματα.”
Κατερίνα Κοφινά
THE FALL OF THE HOUSE OF USHER
Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΣΕΡ.
Η νέα σειρά του σκηνοθέτη Μάικ Φλάναγκαν ο οποίος μας έχει δώσει καταπληκτικές δουλειές με πολύ τρόμο και μυστήριο (ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΧΙΛ ΧΑΟΥΖ, MIDNIGHT MASS, THE HAUNTIG OF BLY MANOR) ήρθε στο ΝΕΤΦΛΙΞ στις 12 Οκτωβρίου και απλά απογείωσε τις προσδοκίες μου.
Ο Φλάναγκαν έφτιαξε την νέα σειρά οχτώ επεισοδίων με βάση διηγήματα του Ποε. Με κυρίαρχη την ιστορία της πτώσης των Άσερ, αλλά που μέσα από αυτή περνάνε και οι υπόλοιπες εφτά ιστορίες. Καλύτερα να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ποιος ήταν ο ΕΝΤΓΚΑΡ ΑΛΑΝ ΠΟΕ;
Ο ‘Εντγκαρ Άλαν Ποε γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 1809 στην Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών και ήταν ποιητής και συγγραφέας. Υπήρξε ένας από τους κύριους εκπροσώπους του Αμερικάνικου ρομαντισμού. Αλλά αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη σύγχρονων λογοτεχνικών ειδών. Όπως αυτά της αστυνομικής λογοτεχνίας και οι ιστορίες μυστηρίου και τρόμου. Ο Ποε έχει υπάρξει έμπνευση πολλών σύγχρονων συγγραφέων. Όπως οι: Ουώλτ Ουίτμαν , Χ.Φ. Λάβκραφτ, Χέρμαν Μέλβιλ, Ιούλιο Βερν, και άλλους πολλούς.
.
.
Στην σειρά του Φλάναγκαν έχουμε όπως έγραψα πιο πάνω 8 επεισόδια κάθε ένα και από ένα διήγημα του Ποε. Τα μαύρα μεσάνυχτα , η μάσκα του κόκκινου θανάτου, οι φόνοι της οδού Μόργκ, ο μαύρος γάτος, η μαρτυριάρα καρδιά, ο χρυσός σκαραβαίος, το πηγάδι και το εκκρεμές, το κοράκι. Ξεκινώντας σαν βασική ιστορία την πτώση του Οίκου των Άσερ ο Φλάναγκαν χτίζει επεισόδιο, το επεισόδιο όλη την τρέλα , τον τρόμο και τα κακά δεινά μιας δυναστείας, που παραπαίει κάτω από το βάρος των φρικτών πράξεων της. Το γνωστό διήγημα του Ποε Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΣΕΡ εξιστορεί την ιστορία του Ρόντερικ Άσερ, και της δίδυμης αδερφής του Μάντλιν. Εκεί ο Ρόντερικ καλεί τον παιδικό του φίλο να τον επισκεφτεί γιατί φοβάται πως θα πεθάνει από μια ανίατη αρρώστια. Αλλά και ότι έχει προσβληθεί και η αδερφή του από αυτή. Η αδερφή του έχει καταληπτικές κρίσεις, και ο ίδιος ο Ρόντερικ πιστεύει πως το σπίτι τους είναι ζωντανό. Η ψυχική και ηθική κατάσταση του ήρωα είναι αυτή που δημιουργεί το συναίσθημα του φόβου στους αναγνώστες. Η τρέλα , και η μελαγχολία , καταδεικνύουν την ψυχική ασθένεια που είναι διάσπαρτη στο διήγημα.
.
.
Ο σκηνοθέτης με βάση το διήγημα της πτώσης των Άσερ καταφέρνει να μας χαρίσει μια σειρά που μέσα τις εμπερικλείονται όλα τα διηγήματα σαν να είναι ένα. Η πτώση του οίκου των Άσερ είναι διήγημα γοτθικής , μυθοπλασίας. Και δημοσιεύθηκε το 1839 πρώτα σε περιοδικό. Η ιστορία πιθανότατα βασίζεται σε ένα γεγονός που έγινε στην Βοστώνη. Το 1830 κατεδαφίστηκε το σπίτι των Άσερ και στο υπόγειο βρέθηκαν αγκαλιασμένα τα πτώματα ενός ναύτη και μιας νεαρής γυναίκας. Τους είχε θάψει ζωντανούς ο ηλικιωμένος σύζυγος της γυναίκας. Έχει και επιρροές από το διήγημα το ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΛΙΣΤΗ 1812 του Χάινριχ Κλάουρεν, όπου μια νεαρή γυναίκα ενταφιάζεται στο υπόγειο ενός κάστρου. Το θέμα του στοιχειωμένου κάστρου είναι το βασικό χαρακτηριστικό του μυθιστορήματος ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΟΤΡΑΝΤΟ 1764 ΤΟΥ ΟΡΑΤΙΟΥ ΟΥΟΛΠΟΛ το οποίο και συνέβαλε στον καθορισμό του γοτθικού μυθιστορήματος. Με βάση αυτά ο Ποε έγραψε το καταπληκτικό του διήγημα Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΣΕΡ.
Στην μοντέρνα εποχή του 2023 στην οποία αναφέρετε ο Φλάναγκαν έχει μεταφέρει το γοτθικό στοιχείο του συγγραφέα και μάλιστα οι ήρωες του έχουν και τα ονόματα των ηρώων του. Στη σειρά ο μεγιστάνας της φαρμακευτικής εταιρίας Φορτουνάτο, Ρόντερικ Άσερ και η αδερφή του η Μάντλιν, είναι ένοχοι για το χάπι που έχουν δημιουργήσει , ένα οπιοειδές αναλγητικό φάρμακο , που οι παρενέργειες του ευθύνονται για τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Ένα βράδυ λοιπόν και ενώ ο Ρόντερικ έχει χάσει όλη του την οικογένεια καλεί στο πατρικό του σπίτι τον βοηθό εισαγγελέα Ογκίστ Ντιπέν, που τον κυνηγά πολλά χρόνια , για τις παράνομες επιχειρηματικές του κινήσεις. Το φάρμακο έχει αποφέρει δισεκατομμύρια στους Άσερ και την φαμίλια τους. Τα αδέρφια Άσερ ξεκίνησαν από φτωχή οικογένεια , αλλά είχαν απαιτήσεις από την ζωή. Και θα καταφέρουν την αναγνώριση τους , με κάθε κόστος πλουτίζοντας από την δυστυχία των άλλων. Η ματαιοδοξία τους στο τέλος θα τους καταστρέψει .
.
.
Στο διήγημα ο μαύρος γάτος η υπόθεση έχει ως θέμα την μεταμόρφωση ενός ήρεμου άντρα σε ψυχωτικό δολοφόνο. Το διήγημα κυκλοφόρησε το 1843 και σε αυτό το επεισόδιο ο Φλάναγκαν τίμησε τον Ποε κάνοντας τον ήρωα του έρμαιο των καταχρήσεων του.
Στο διήγημα οι φόνοι της οδού Μόργκ του 1841 που είναι και το πρώτο σύγχρονο έργο αστυνομικής λογοτεχνίας , έχουμε μια διπλή ανθρωποκτονία , στο Παρίσι. Την οποία καλείται να εξιχνιάσει ο ντετέκτιβ Αύγουστος Ντυπέν. Ο Ντυπέν διαθέτει μια σπάνια αναλυτική ικανότητα και διαθέτει δημιουργική φαντασία. Και παρουσιάζει πολλά από τα χαρακτηριστικά των επόμενων φανταστικών ντετέκτιβ όπως ο Σέρλοκ Χόλμς και ο Ηρακλής Πουαρό. Και σε αυτό το επεισόδιο ο Φλάναγκαν μας δείχνει τον ένοχο όπως και στο διήγημα ο Ποε, καταφέρνοντας να δείξει την ανθρώπινη παρέμβαση, σε όλα τα πλάσματα που θεωρεί κατώτερα του και φυσικά έρχεται η τιμωρία.
.
.
Το πηγάδι και το εκκρεμές άλλο ένα διήγημα του Ποε του 1842 αναφέρετε στα βασανιστήρια που υπέστη ένας κρατούμενος της Ισπανικής ΙΕΡΑΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ. Στο επεισόδιο της σειράς ο Φλάναγκαν τιμωρεί τον ήρωα με το ίδιο βασανιστήριο , αφού εκείνος προηγουμένως έχει κακοποιήσει την κλινήρη σύζυγο του.
Το κοράκι είναι ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Ποε που γράφτηκε το 1845. Στο ποίημα αυτό ο ποιητής περιγράφει την επίσκεψη που δέχεται ένας παράφορα ερωτευμένος άντρας, από κάποιο μυστηριώδες κοράκι που μιλά. Και τον παρατηρεί καθώς καταρρέει προς την τρέλα. Άλλο ένα επεισόδιο που ο σκηνοθέτης δείχνει την αγάπη του στο έργο του Ποε , και δίνει στο κοράκι όλη του την μεταφυσική μαεστρία κάνοντας τον ήρωα να παραπαίει μεταξύ αλήθειας και φαντασίας. Μεταξύ τρέλας και λογικής.
Η μάσκα του κόκκινου θανάτου είναι ένα από τα διηγήματα του Ποε , που συγκλονίζουν. Το διήγημα γράφτηκε το 1842 και η ιστορία ακολουθεί τον πρίγκιπα Πρόσπερο και την προσπάθεια του να αποφύγει έναν θανατηφόρο λοιμό γνωστό ως ο κόκκινος θάνατος. Κρύβεται στο Αβαείο του μαζί με άλλους ευγενείς , και διοργανώνει ένα χορό μεταμφιεσμένων στα 7 δωμάτια του Αβαείου. Όμως στον χορό αυτό εμφανίζεται μια φιγούρα, φορώντας μάσκα νεκροκεφαλής και μεταμφιεσμένη ως κόκκινος θάνατος. Και τελικά ο Πρόσπερο πεθαίνει μαζί με όλους τους ευγενείς. Στο επεισόδιο αυτό ο Φλάναγκαν τιμωρεί τον ήρωα του για την έπαρση και την ανάγκη του για χρήμα και δόξα. Και φέρνει σε τέλεια αρμονία το διήγημα με την εικόνα.
.
.
Ο χρυσός σκαραβαίος του 1843 είναι ένα διήγημα μυστηρίου και περιπέτειας και ένα πρώιμο δείγμα αστυνομικής λογοτεχνίας .Η πλοκή του περιστρέφετε γύρω από την επίλυση ενός κρυπτογράμματος, το οποίο αν λυθεί δίνει τις οδηγίες για ένα θαμμένο θησαυρό. Ο Φλάναγκαν εδώ έχει μια ηρωίδα , που θεωρεί πως το πρόγραμμα υγιεινής και ευεξίας που έχει η εταιρία της ο χρυσός σκαραβαίος , είναι το μοναδικό παγκοσμίως και εκείνη η μοναδική του εκπρόσωπος. Τον θησαυρό όμως που ψάχνει δεν θέλει να τον μοιραστεί με κανένα και η τιμωρία της θα είναι αστραφτερή.
Στην μαρτυριάρα καρδιά του 1842 ένας αφηγητής περιγράφει έναν φόνο που διέπραξε. Το θύμα ήταν ένας ηλικιωμένος άντρας με τον οποίο ζούσε κάτω από την ίδια στέγη. Ο αφηγητής πιστεύει πως διέπραξε τον τέλειο φόνο, αφού τεμάχισε το πτώμα και το έκρυψε κάτω από το ξύλινο πάτωμα. Μα δυστυχώς ο αφηγητής και δολοφόνος αρχίζει να ακούει έναν θόρυβο, τον οποίο νομίζει πως είναι η καρδιά του θύματος και τελικά ομολογεί. Στο επεισόδιο αυτό η ηρωίδα , θέλοντας ένα παράτολμο πρότζεκτ για την καρδιά που όμως βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο , να λειτουργήσει , κάνει ένα φόνο , αλλά μετά τρελαίνεται, καθώς ακούει ένα περίεργο θόρυβο. Και αυτός δεν ήταν άλλος από το πειραματικό μόσχευμα που είχε τοποθετήσει σε μια νεκρή.
Χρόνια πολλά περάσαν από τότε
σε ένα βασίλειο δίπλα στο γιαλό
που κάποια κόρη ζούσε , τ’ όνομα της
Άναμπελ Λη θα το ‘χετε ακουστό.
Κι η κόρη αυτή μονάχην είχε σκέψη
Να μ’ αγαπά και να την αγαπώ.
Από το ποίημα Άναμπελ Λη του 1849.
.
.
Ο Ρόντερικ και η Μάντλιν Άσερ καταδιώκονται από μια γυναικεία φιγούρα σε όλα τα επεισόδια της σειράς, αλλά και όλη ουσιαστικά η φαμίλια. Την παίζει καταπληκτικά η CARLA GUGINO. Σε όλη την διάρκεια της σειράς η μορφή της θα είναι εκεί έχοντας τον ρόλο του ρυθμιστή των συμβάντων και της τελικής πτώσης του οίκου των Άσερ. Και ο Φλάναγκαν μας δείχνει την γνωριμία της με τα αδέρφια Άσερ την πρωτοχρονιά του 1979. Εκείνη είναι ιδιοκτήτρια ενός μπαρ. Εκείνα είναι δυο νέα παιδιά που μόλις είχαν κάνει την υπέρβαση για να χτίσουν την αυτοκρατορία τους. Εκείνη σφράγισε εκείνη την υπέρβαση με μια συμφωνία. Και είναι εκείνη η χρονιά και εκείνη η ημερομηνία που θα τους κατατρέχει ως το τέρμα της ζωής τους. Που θα γίνει ο απολογισμός , όλων τους των πράξεων. Και να ξέρετε πως η σειρά περνάει πολλά μηνύματα. Κυρίως για την αλαζονεία, την οργή, την απληστία, την ζηλοφθονία κτλ.
.
Θα τελειώσω αυτό το άρθρο με την αναφορά μου στην κινηματογραφική μεταφορά των διηγημάτων του Ποε. Το κοράκι για παράδειγμα έχει γυριστεί ως ταινία πέντε φορές το 1915, 1935,1963,1999,2003. Αλλά οι καλύτερες ταινίες που παραμένουν στο γοτθικό στοιχείο των διηγημάτων του συγγραφέα , έγιναν από τον σκηνοθέτη Ρότζερ Κόρμαν από την αρχή της δεκαετίας του 1960 ως τα μέσα της.
.
.
Με πρωταγωνιστή τον εξαιρετικό Βίνσεντ Πράις, σκηνοθέτησε τον κινηματογραφικό κύκλο του Ποε. Η πρώτη ταινία ήταν η πτώση του οίκου των Άσερ το 1960 και η δεύτερη το πηγάδι και το εκκρεμές το 1961. Μετά ακολούθησαν οι ταινίες : Πρόωρη ταφή το 1962, Οι ιστορίες τρόμου , μια σπονδυλωτή ταινία, το κοράκι το 1963, το στοιχειωμένο παλάτι το 1963. Η μάσκα του κόκκινου θανάτου το 1964 και ο τάφος της Λυγείας το 1964.
.
Γιατί να δείτε την σειρά Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΣΕΡ του Φλάναγκαν; Μα γιατί δεν υπάρχουν λόγια να σας περιγράψω την μαεστρία της δουλειάς του. Δεν μπορώ με το γράψιμο να σας μυήσω, στις εικόνες τρέλας και οργής που βίωσα. Μα κυρίως για να μάθετε όσοι δεν έχουν διαβάσει τον Ποε πως , έχουν κάνει ένα τραγικό λάθος. Αλλά και όσοι τον έχετε διαβάσει να νιώσετε ξανά κύματα ρίγους στο κορμί σας.
ΛΕΝΟΡ ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ .Π.ΚΟΦΙΝΑ
____________
Λίγα λόγια για την συγγραφέα
678
124
20