Συνέντευξη στην συγγραφέα και εικονογράφο

Μαρίνα Γιώτη

Επιμέλεια συνέντευξης: Καλλιόπη Γιακουμή

Κοντά μας σήμερα η Μαρίνα Γιώτη, συγγραφέας και εικονογράφος παιδικών βιβλίων

(2017)	Μια καρδιά, Διόπτρα
(2017)	Ρεβιθοκοντούλης, Διόπτρα
(2016)	Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα, Διόπτρα
(2016)	Σκουφοκοκκινίτσα, Διόπτρα
(2015)	Η Στιγμούλα είναι δυνατή, Διόπτρα [κείμενα, εικονογράφηση]
(2014)	Η Στιγμούλα, Μίνωας [κείμενα, εικονογράφηση]

Τα βιβλία της κα. Μαρίνας Γιώτη

κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα

1) Κυρία Γιώτη, ο “Ρεβιθοκοντούλης” ειναι το τρίτο βιβλίο της σειράς “Παραμύθια αλλιώς”. Τα δυο προηγούμενα είναι το “Σκουφοκοκκινίτσα” και το “Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα” και τα τρία είναι διασκευές γνωστών παιδικών παραμυθιών. Εσείς τα ξανά παρουσιάσατε στους μικρούς αναγνώστες με μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας τους. Πως προέκυψε η ιδέα της σειράς “Παραμύθια αλλιώς”.

Μ.Γ: Να διευκρινίσω ότι τα «παραμύθια αλλιώς» δεν είναι διασκευές. Τα βιβλία δίνουν τις δύο όψεις της ιστορίας. Ξεκινάνε με την κλασική ιστορία για τα μικρότερα παιδιά και συνεχίζουν μετά το «ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα». Και στα τρία βιβλία υπάρχει ένας δαιμόνιος ρεπόρτερ ο Φάνης ο Μπούφος που ανακαλύπτει την αλήθεια ανάμεσα στις γραμμές. Κάθε βιβλίο έχει ένα διαφορετικό θέμα. Στη «Σκουφοκοκκινίτσα» μιλάμε τον ρατσισμό και τον παρεξηγημένο Λύκο. Στο «Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα» λέμε στα παιδιά ότι η μαγεία υπάρχει, βρίσκεται μέσα μας και λέγεται δύναμη της θέλησης. Τέλος στον «Ρεβιθοκοντούλη» περνάμε το μήνυμα ότι το αντίδοτο στο φόβο είναι η αγάπη και όταν αυτή μοιράζεται πολλαπλασιάζεται.

Όμως αυτό που προσπαθούμε να δείξουμε στα παιδιά δεν είναι απλά μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, αλλά πως να μάθουν να χρησιμοποιούν το μυαλό τους, να ερευνούν αυτά που ακούν και να κρίνουν μόνο τους αν όσα λέγονται είναι αλήθεια ή ψέματα. Με λίγα λόγια, να ακονίσουν την κριτική τους σκέψη.

Η ιδέα προέκυψε από μια φράση της κόρης μου όταν ήταν μόλις πέντε ετών. Ταξιδεύαμε με το αυτοκίνητο και είδε για πρώτη φορά στον δρόμο μια αλεπού. Η πρώτη της αντίδραση ήταν να φωνάξει «μαμά, μια πονηρή αλεπού»! Αυτό με έβαλε σε σκέψεις. Γιατί πονηρή; Είναι όλες οι αλεπούδες πονηρές; Κάπως έτσι άρχισα να σκέφτομαι για τον ρατσισμό που υπάρχει στα κλασικά παραμύθια και τις ταμπέλες που μαθαίνουμε στα παιδιά μας να βάζουν από μικρή ηλικία.

2) Από που εμπνέεστε για να ξεκινήσετε μια ιστορία;

Μ.Γ: Από το θέμα. Πρώτα διαλέγω τι θέλω να πω και μετά το «όχημα» με το οποίο θα το παρουσιάσω στα παιδιά.

3) Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την συγγραφή παιδικών βιβλίων;

Μ.Γ: Έχω σπουδάσει οπτική επικοινωνία και εικονογράφηση στην Αμερική και η δουλειά μου δεκαπέντε χρόνια στη διαφήμιση με έχει εκπαιδεύσει να γράφω μικρές ιστορίες που σε λίγες μόνο γραμμές εσωκλείουν όλη την ουσία μιας ιδέας. Το πρώτο βιβλίο μου το είχα γράψει πριν αρκετά χρόνια και το είχα βάλει σε ένα συρτάρι, από αυτά τα συρτάρια που καταχωνιάζουμε καμιά φορά τα όνειρά μας. Όταν γεννήθηκε η κόρη μου διάβασα πολλά ακόμα παιδικά βιβλία και τα είδα από μια διαφορετική οπτική γωνία, αυτή τη φορά όχι με την ματιά του καλλιτέχνη, αλλά του γονιού. Ανακάλυψα λοιπόν ότι η ιστορία που είχα γράψει με ήρωα μια μικρή σταγόνα, τη «Στιγμούλα» όχι μόνο μπορούσε να σταθεί δίπλα στα περισσότερα παιδικά βιβλία που είχαμε διαβάσει με την κόρη μας, αλλά είχε και πολλά να πει. Κάπως έτσι ξεκίνησα να κάνω επαγγελματικά κάτι που αγαπώ. Λατρεύω αυτόν τον χώρο γιατί ανακάλυψα ότι μου αρέσει να ζω εκεί που όλα είναι πιθανά.

3) Οι εικονογραφήσεις στα βιβλια σας, τις οποίες επιμελείστε η ίδια είναι καταπληκτικές. Πόσο ρόλο παίζει η εικόνα σε ένα παιδικό βιβλίο;

Μ.Γ: Σε αυτές τις ηλικίες μεγάλη. Τα παιδιά χρειάζονται την εικόνα για να αποκωδικοποιήσουν το κείμενο και η εικόνα μπορεί να κρύβει στοιχεία της ιστορίας που δεν αναφέρονται στο κείμενο. Οι όμορφες εικόνες μπορούν να προσελκύσουν τα παιδιά και να τα κάνουν να αγαπήσουν ένα βιβλίο.

4) Η ¨Σκουφοκοκκινίτσα” έγινε εύκολα η αγαπημένη ηρωίδα των λιλιπούτειων βιβλιόφιλων. Ένα βιβλίο που παροτρύνει τα παιδιά να έχουν κριτική σκέψη, να ψάχνουν την αλήθεια πίσω από το γεγονός. Είναι σημαντικό αυτό στην διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού;

Μ.Γ: Αυτή η γενιά θα χρειαστεί όσο καμιά άλλη μέχρι σήμερα τη κριτική σκέψη. Την πληροφόρηση την έχουν και θα την έχουν στην άκρη των δαχτύλων τους, το θέμα είναι προς θα την χρησιμοποιήσουν. Πρέπει να τους μάθουμε να βάζουν το μυαλό τους να δουλεύει, να αναρωτιέται και να αμφισβητεί αυτά που ακούει. Να προσέχουν από που παίρνουν πληροφόρηση και να διαλέγουν τι θα κρατήσουν και τι θα πετάξουν.

5) O “Ρεβιθοκοντούλης”, είναι ένα παραμύθι που προσπαθεί να δείξει στα παιδιά τον σωστό τρόπο να αντιμετωπίσουν τις φοβίες τους ” Ο γίγαντας δεν είναι τόσο τρομερός όσο νομίζουμε”. Πόσο τα βοηθάει σε αυτό το οικογενειακό ή το σχολικό περιβάλλον; Τι νομίζετε πως πρέπει να αλλάξει και από την μεριά των γονιών και από την μεριά των εκπαιδευτικών;

Μ.Γ: Να μην τους δημιουργούμε φοβίες! «Φάε το φαΐ σου γιατί θα έρθει να σε φάει ο κακός ο Λύκος» και άλλα τέτοια ωραία που καταφέρνουν να πείσουν το παιδί να κάνει αυτό που θέλουμε, αλλά τους δημιουργούν φόβους χωρίς λόγο. Τα παιδιά μας θα πρέπει να ξέρουν ότι μπορούν να μας μιλήσουν για τα πάντα χωρίς να τα αποπάρουμε. Έτσι αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας. Μιλώντας γι’ αυτούς σε ανθρώπους που αγαπάμε και εμπιστευόμαστε.

6) Το τελευταίο σας βιβλίο, το «Μία καρδιά» είναι μία ωδή για την σχέση μητέρας και κόρης, μια σχέση που βασικό χαρακτηριστικό της πρέπει να είναι η αγάπη. Πιστεύεται ότι οι μητέρες σήμερα έχουν αμελήσει ή έχουν ξεχάσει πνιγμένες μέσα στο άγχος της καθημερινότητας, να δείξουν με τον σωστό τρόπο, αυτή την αγάπη προς τα παιδιά τους;

Μ.Γ: Δεν είναι αμέλεια να δείξουν πως αγαπάνε τα παιδιά τους. Το δείχνουν κάθε μέρα και τα παιδιά τους το καταλαβαίνουν με χίλιους δυο τρόπους. Το «Μια Καρδιά» γράφτηκε για μαμάδες και κόρες κάθε ηλικίας και συγκινεί απίστευτα όποιον το διαβάζει. Έχω παρατηρήσει όμως, ότι συγκλονίζει τις αναγνώστριες όχι γιατί είναι μάνες, αλλά κυρίως γιατί είναι κόρες. Αυτό που αμελούμε να κάνουμε είναι να δείξουμε την αγάπη μας στους γονείς μας και όχι στα παιδιά μας, γιατί για κάποιο περίεργο λόγο νομίζουμε ότι θα είναι για πάντα εκεί και έχουμε καιρό. Δεν είναι όμως έτσι και αυτό το βιβλίο είναι μια αφορμή να πούμε όλα όσα θα θέλαμε και δεν βρήκαμε πότε τον τρόπο ή τον χρόνο.

7) Με ποια κριτήρια πρέπει οι γονείς να επιλέγουν ένα παιδικό βιβλίο;

Μ.Γ: Καταρχήν πρέπει να τα διαβάζουν πρώτα οι ίδιοι. Μόνο και μόνο επειδή ένα βιβλίο έχει το λογότυπο ενός εκδοτικού δεν σημαίνει ότι είναι κατάλληλο για τα παιδιά μας. Να βρούμε ένα ενεργό βιβλιοπωλείο στη γειτονιά μας και να μιλήσουμε με τον βιβλιοπώλη. Οι περισσότεροι έχουν άποψη και μπορούν να μας βοηθήσουν. Σιγά-σιγά όσο μας μαθαίνουν θα μας δίνουν όλο και καλύτερα βιβλία για εμάς. Τέλος να μπούμε στα τόσο εξαιρετικά site για μαμάδες, σε ενεργά group και βιβλιο-ομάδες και να δούμε τι λένε οι άλλοι για αυτά τα βιβλία. Η πληροφορία είναι εκεί έξω και μπορούμε να την ανακαλύψουμε ώστε να παίρνουμε ενημερωμένες αποφάσεις.

8) Ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο παραμύθι; Ποιο αρέσει στην κόρη σας να της διαβάζετε;

Μ.Γ: Μας αρέσουν πολύ τα παραμύθια του Αισώπου και του Μπουκάι.

9) Διαβάζει η κόρη σας τις ιστορίες σας πριν εκδοθούν; Έχει άποψη; Αν κάτι δεν της αρέσει το αλλάζετε;

Μ.Γ: Πάντα τα διαβάζει πριν τα στείλω για εκτύπωση και πολλές φορές έχω αλλάξει πράγματα που μου επισήμανε.

10) Η κόρη σας είναι νομίζω η “μούσα” σας, αυτό δίνει στα βιβλια σας έναν πιο κοριτσίστικο χαρακτήρα ή μπορούν να διαβαστούν το ίδιο άνετα και από αγόρια και από κορίτσια;

Μ.Γ: Φυσικά μπορούν να διαβαστούνε από αγόρια και κορίτσια. Ακόμα και το «Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα» μιλάει στα αγόρια για το πως αντιλαμβανόμαστε τις γυναίκες της ζωής μας, με ποια κριτήρια διαλέγουμε το ταίρι μας.

11) Έχετε στα μελλοντικά σας σχέδια την συγγραφή ενός νέου παιδικού βιβλίου; Αν ναι, θα είναι ένα βιβλίο που θα ανήκει στην σειρά “Παραμύθια αλλιώς” ή θα είναι κάτι άλλο;

Μ.Γ: Έχω πολλα΄σχέδια και με τις εκδόσεις Διόπτρα τα συζητάμε διαρκώς. Έχουμε προγραμματισμό για τα επόμενα δυο μπορεί και τρία χρόνια, οπότε καλώς εχόντων των πραγμάτων θα έχετε πολλά να δείτε από εμάς.

12) Κλείνοντας την συζήτησή μας και αφού σας ευχαριστήσω που μιλήσατε μαζί μου, για τα μέλη της ομάδας <<Βιβλίων ορίζοντες>> θέλω ν’ αφήσω σε σας τον τελευταία λόγο. Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;

Μ.Γ: Μην σταματάτε να διαβάζετε. Είστε το πρότυπο των παιδιών σας σε όλη τη ζωή τους. Αν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν αναγνώστες, θα πρέπει να σας βλέπουν να διαβάζετε. Να καταλάβουν ότι το διάβασμα είναι ψυχαγωγία και όχι αγγαρεία για το σχολείο.

Σας ευχαριστούμε πολύ κ. Γιώτη, που μας μιλήσατε και μας χαρίσατε αυτήν την τόσο όμορφη και ζεστή συνέντευξη-γνωριμία, μαζί σας !!!

Λίγα λόγια για την συγγραφέα

Η Μαρίνα Γιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε Marketing και Καλές Τέχνες στο Georgetown University της Washington, DC όπου αποφοίτησε το 1997. Μέχρι το 1999 φοίτησε στο Pratt Institute στη Ν. Υόρκη σχεδιασμό οπτικής επικοινωνίας και εικονογράφηση από το οποίο αποφοίτησε με τιμητικές διακρίσεις. Από το 2003 είναι βραβευμένη δημιουργική διευθύντρια και συνέταιρος στην εταιρία συμβούλων marketing, sonar και πρόεδρος στο αθλητικό κέντρο Sunny Sports Club.
Έχει τιμηθεί με το John Peter’s Publication Award από το Art Directors Club της Ν. Υόρκης και τα Διεθνή βραβεία Pentawards για τη δουλειά της.

Βιβλίο Σκουφοκοκκινίτσα | Μαρίνα Γιώτη