Η ιστορία της πραγματικής Μαντάμ Ορτάνς: Η ηρωίδα του Νίκου Καζαντζάκη, η «Αγία» Γαλλίδα πόρνη που έζησε στην Κρήτη.

«Ήταν μια αγία η Μαντάμ Ορτάνς. Δεν ξέρω αν αμάρτησε στα νιάτα της, εξάλλου ποιος είναι ο αναμάρτητος; Αλλά ορκίζομαι στο σταυρό που κρατώ και στη λειτουργία που κάνω ότι έζησε στα στερνά της σαν αγία και πέθανε σαν αγία κάνοντας χιλιάδες καλοσύνες και βοηθώντας από το υστέρημά της τους συνανθρώπους της…».

Μανώλης Τζαβολάκης, Ιερέας

Μια Γαλλιδούλα καπελού που έγινε πόρνη

Γεννήθηκε το 1863 στην Τουλόν της Γαλλίας και το όνομά της ήταν Αδελίνα Γκιτάρ. Ένα κορίτσι με εκπληκτική ομορφιά, με αξιοσημείωτη οξυδέρκεια και όρεξη να ζήσει τη ζωή ως το μεδούλι. Ο πατέρας της είχε ένα μικρό κουρείο κοντά στο λιμάνι της Τουλόν απ’ όπου προέρχονταν και τα μοναδικά έσοδα της οικογένειας. Η Αδελίνα μέσα σε εκείνο το κουρείο έζησε τα πρώτα της χρόνια ανάμεσα σε άντρες θαλασσινούς, που πήγαιναν εκεί για να καλλωπιστούν και που έμελλαν να γίνουν η μοίρα της.

Η Αδελίνα λάτρευε τη θάλασσα κι ονειρευόταν μακρινά ταξίδια σε γοητευτικούς τόπους. Παρά τις αυστηρές συστάσεις του πατέρα της, ξεπόρτιζε με κάθε ευκαιρία για να πάει να λουστεί στα κύματά της. Εκεί πρωτογνώρισε και τον πρώτο μεγάλο έρωτα της ζωής της, έναν υποπλοίαρχο από καλή οικογένεια, που ξετρελάθηκε όταν την είδε μια νύχτα να βγαίνει από την θάλασσα και την παρομοίασε με την Αφροδίτη της Μήλου. Το ειδύλλιο όμως κράτησε λίγο, καθώς η καλή οικογένεια του υποπλοιάρχου είχε αντιρρήσεις.

Όταν τα οικονομικά της οικογένειας Γκιτάρ χειροτέρεψαν, η νεαρή Γαλλίδα ξεκίνησε να εργάζεται σε ένα καπελάδικο, σε τρομερά αυστηρές συνθήκες για μόλις ένα φράγκο την ημέρα. Τότε ήταν που μια συνάδελφος και καλή της φίλη την προέτρεψε να πάνε στο Παρίσι για μια καλύτερη ζωή . Απογοητευμένη η Αδελίνα καθώς ήταν μετά τον χωρισμό της, δε δίστασε να δεχτεί.

Οι δυο κοπέλες είχαν νιάτα και ομορφιά και κυρίως φιλοδοξία για πλούσια ζωή. Έτσι, ξεκίνησαν να εργάζονται σε ένα καμπαρέ ως χορεύτριες. Η Αδελίνα έγινε η καλύτερη χορεύτρια στο Καν Καν και οι άντρες κυριολεκτικά δεν έπαιρναν τα μάτια τους από πάνω της. Έτσι, κατάφερε να βελτιώσει κατά πολύ τα οικονομικά της και να ζει άνετα.
Τρία χρόνια αργότερα έμαθε ότι ο άντρας που αγαπούσε ακόμη, σκοτώθηκε σε μονομαχία και παραιτήθηκε από το καμπαρέ. Καιρό μετά, όταν κάπως συνήλθε από την λύπη της, εργάστηκε για ένα διάστημα ως μανεκέν σε ένα από τα μεγαλύτερα καπελάδικα του Παρισιού. Εκεί πια, μπήκε στον κύκλο της καλής κοινωνίας και γνώρισε έναν επιχειρηματία που την ερωτεύτηκε τρελά και τη ζήτησε σε γάμο. Τη βραδιά όμως του αρραβώνα της, κάποιος καλεσμένος την αναγνώρισε, καθώς σύχναζε άλλοτε στο καμπαρέ όπου εργαζόταν η Αδελίνα. Ο αρραβώνας έληξε πριν καν αρχίσει.

Μετά από αυτό το γεγονός, η Αδελίνα Γκιτάρ επέστρεψε στο καμπαρέ και άρχισε ξανά να εργάζεται χορεύοντας και αποκτώντας ολοένα και περισσότερους θαυμαστές. Εκεί γνώρισε έναν από τους άντρες που θαύμαζε από μικρή, έναν ναυτικό. Συνδέθηκε μαζί του σε κάθε επίπεδο και ήταν εκείνος που την έκανε να καταλάβει πώς ήθελε να ζήσει τη ζωή της. «Μια γκέισα μέσα στην καρδιά της Δύσης», μια κοσμοπολίτισσα. Αυτό ήθελε να γίνει. Πήρε την απόφαση κι αμέσως άρχισε να αναζητά τη γνώση μανιωδώς. Άρχισε να μαθαίνει ξένες γλώσσες και να επισκέπτεται μουσεία. Στο μουσείο του Λούβρου, μπροστά στην Αφροδίτη της Μήλου, που της θύμιζε τον πρώτο της αγαπημένο, ήταν που πρωτοθαύμασε το ελληνικό μεγαλείο και έμαθε τόσα πολλά για την Ελλάδα.

Εκείνο το διάστημα ήταν που γνώρισε έναν κόμη και μαζί του γύρισε όλη την Ευρώπη. Τρία χρόνια αργότερα, ο κόμης έφυγε από τη ζωή. Το 1887, η Αδελίνα επέστρεψε σε ένα Παρίσι αλλαγμένο. Ήταν η χρονιά που θα εγκαινιαζόταν ο πύργος του Άιφελ και που θα γινόταν η πρώτη Διεθνής Έκθεση του Παρισιού. Ήταν η χρονιά που η Αδελίνα Γκιτάρ θα γινόταν επισήμως πόρνη. Η Μαντάμ Ορτάνς.

Η πόρνη Αδελίνα γίνεται η Μαντάμ Ορτάνς

Η Αδελίνα Γκιτάρ στο Παρίσι του 1887 που ανθούσε, αποφάσισε να ανοίξει έναν ιδιαίτερο οίκο ανοχής. Βρήκε λοιπόν ένα εξαιρετικό κτίριο από κάθε άποψη, το οποίο επίπλωσε και διακόσμησε με υψηλό γούστο. Κατόπιν έψαξε και βρήκε τα ομορφότερα κορίτσια της πόλης. Τα κριτήρια της επιλογής της ήταν αυστηρά. Διάλεξε κοπέλες οι οποίες είχαν, εκτός από εξωτερική θαυμαστή ομορφιά, και εσωτερική. Το σπίτι που άνοιξε, σκόπευε να έχει την πιο εκλεκτή πελατεία και οι κοπέλες έπρεπε να είναι σε θέση να συνδιαλέγονται με ανθρώπους της υψηλής κοινωνίας και ξεχωριστές προσωπικότητες, όπως καλλιτέχνες και πολιτικοί. Πέτυχε τον σκοπό της και αρκετά σύντομα απέκτησε την φήμη που ήθελε.

Τότε ήταν που γνώρισε τον ναύαρχο Ζωρζ Ποτιέ. Ερωτεύτηκαν, και έγιναν και φίλοι, με μια φιλία που κράτησε μια ζωή. Ο Ναύαρχος Ποτιέ ήταν εκείνος που της είπε ένα βράδυ: «Θα σε λέω Ορτανσία. Μοιάζεις μ’ αυτό το ωραίο εξωτικό λουλούδι που έχει έρθει από την Ιαπωνία». Έτσι, η Αδελίνα Γκιτάρ είχε γίνει πια η Μαντάμ Ορτάνς.
Λίγο καιρό αργότερα, ο Ποτιέ μετατέθηκε στην Κρήτη, σε μια μεγάλη αποστολή, πολεμική και διπλωματική.

Η Μαντάμ Ορτάνς στην Κρητική πολιτεία

Η Κρήτη εκείνο τον καιρό είχε αυτονομηθεί και ελεγχόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ήταν επίσης υπό την επικυριαρχία των Τούρκων. Σαν αυτόνομο κράτος ονομάστηκε «Κρητική Πολιτεία». Εκεί μετατέθηκε ο Ποτιέ και η μόνη του χαρά στον νέο τόπο ήταν η αλληλογραφία του με την Ορτάνς.

Η πλήξη του Ποτιέ και των ναυάρχων των άλλων Δυνάμεων, καθώς και των χιλιάδων αντρών που υπηρετούσαν στα πλοία ήταν τέτοια που πια έριχνε το ηθικό και επηρέαζε την αποστολή τους. Έτσι, έγραψε στην Ορτάνς και της πρότεινε να μετακομίσει η ίδια και τα κορίτσια της στην Κρήτη. Όχι μόνο αυτό, αλλά να φέρει όσο πιο πολλές γυναίκες μπορούσε μαζί της. Η ιδέα αυτή ενθουσίασε την Ορτάνς. Η περιπέτεια που ονειρευόταν, θα γινόταν πραγματικότητα.

Όταν τελικώς όλα οργανώθηκαν και οι γυναίκες έφτασαν στο λιμάνι των Χανίων, η υποδοχή των αντρών που αλάλαζαν: «Έρχονται οι γυναίκες!» ήταν κάτι το ανεπανάληπτο κι έμεινε στην ιστορία. Γρήγορα η Ορτάνς και οι γυναίκες άλλαξαν τη ζωή στο νησί. Ο Ποτιέ είχε βρει ένα υπέροχο διώροφο κτίριο για να στεγαστεί η «επιχείρηση» της αγαπημένης του, το «Λόντον Μπαρ» (σημερινό ξενοδοχείο Κύδων, στο κέντρο της πόλης) το οποίο έγινε το σήμα κατατεθέν εκείνης της εποχής. Εκεί γίνονταν απίστευτα γλέντια τις νύχτες με μουσική και χορό που πρόσφερε η Ορτάνς με τα κορίτσια της. Τα εγκαίνια που έγιναν ήταν μια μεγαλειώδης γιορτή. Γυναίκες από κάθε γωνιά της Ευρώπης είχαν πλημμυρίσει όλα τα Χανιά και οι άντρες ζούσαν σ’ έναν παράδεισο.

Η Ορτάνς έμεινε στα Χανιά για περίπου 10 χρόνια. Ήταν η αγαπημένη των τεσσάρων ναυάρχων της Κρητικής πολιτείας. Λέγεται, χωρίς να επιβεβαιώνεται, πως υπήρξε και κατάσκοπός τους. Παίρνοντας πληροφορίες από τον έναν, πάνω στο μεθύσι του αλκοόλ και του έρωτα τις έδινε στον άλλον. Η Ορτάνς αγάπησε τους ναυάρχους και την αγάπησαν κι εκείνοι. Με έρωτες και αντιζηλίες πέρασε μαζί τους τόσα χρόνια.

Όμως ακόμη περισσότερο την αγάπησαν οι Κρητικοί, οι οποίοι όταν αποφάσισαν να επαναστατήσουν, απευθύνθηκαν σε εκείνη για να τους βοηθήσει οικονομικά. Της μίλησαν και της εξήγησαν για όσα υπέφεραν, για την ελευθερία που λαχταρούσαν τόσα χρόνια. Εκείνη, αν και ξένη, τους κατάλαβε σαν να ήταν δική τους και αμέσως τους άνοιξε την καρδιά και το πορτοφόλι της και υποσχέθηκε πως θα τους βοηθούσε σε ότι μπορούσε. Μια πόρνη λοιπόν, μια κοκότα πολυτελείας, μια ξένη, ήταν κιόλας γι αυτούς δικιά τους και η ηρωίδα στην αντίστασή τους.

Από τα Χανιά στην Ιεράπετρα

Οι αγώνες των Κρητικών ελευθέρωσαν την Κρήτη. Μέρες χαρμόσυνες, ηχούσαν οι καμπάνες. Η Μαντάμ Ορτάνς και τα κορίτσια της αποχαιρέτησαν στο λιμάνι, με δάκρυα χαρμολύπης, τους ναυάρχους και τους στόλους τους. Λίγες μέρες μετά, η Ορτάνς έλαβε πρόσκληση από τον πρίγκιπα Γεώργιο, ο οποίος θα την παρασημοφορούσε μαζί με άλλους ήρωες που απελευθέρωσαν την Κρήτη. Η μέρα εκείνη της παρασημοφόρησης ήταν μεγαλειώδης και η Ορτάνς δέχθηκε την αγάπη των συντρόφων της αλλά και το μίσος των μεγάλων κυρίων της πόλης που την φθονούσαν.

Η Ορτάνς έκανε ένα τελευταίο ταξίδι στην πατρίδα της για να κηδέψει τη μητέρα της. Όταν επέστρεψε στην Κρήτη, οι κυρίες που τη μισούσαν τόσο, κατάφεραν με τις αντιδράσεις τους να κλείσουν το «Λόντον Μπαρ». Πριν φύγει η Ορτάνς, έκανε μια τελευταία γιορτή. Το καμπαρέ ήταν κατάμεστο εκείνη τη νύχτα. Ήταν πια πάνω από 45 ετών. Τα σχόλια των εχθρών της, «γριά πόρνη» την έλεγαν, την πλήγωναν πολύ. Αποφάσισε μετά από παρότρυνση και πρόταση του Μανώλη, ενός ανθρώπου που της έλεγε πως την αγαπούσε και θα την παντρευόταν, να φύγουν για την Ιεράπετρα, για μιαν άλλη, απλοϊκή και ήρεμη ζωή. Μαζί τους πήραν και τη Μαρία, την υποτιθέμενη αδερφή του Μανώλη.

Στην Ιεράπετρα, η Ορτάνς άλλαξε επαγγελματική δραστηριότητα μιας που θα παντρευόταν. Άνοιξε το ξενοδοχείο «Η Γαλλία» καθώς και ένα ψιλικατζίδικο. Έγινε ο γάμος και όλα φαίνονταν καλά μέχρι τη νύχτα της προδοσίας. Ο Μανώλης και η Μαρία, η οποία ήταν πάντα ερωμένη του, έκλεψαν την Ορτάνς, ο,τι υπήρχε στο σπίτι σε χρυσό και πετράδια, και εξαφανίστηκαν.

Η Ορτάνς συνέχισε τη ζωή της στην Ιεράπετρα. Βοήθησε πολλούς ανθρώπους, γιατί παρά τα όσα έκλεψε ο λίγων ημερών άντρας της, είχε κάποια χρήματα ακόμη. Όλοι τη θυμούνται για την καλοσύνη της και για τις ελεημοσύνες της. Έδινε ότι είχε και δεν είχε με την καρδιά της. Την αγάπησαν πολύ οι άνθρωποι εκεί. Στα 75 της χρόνια, αρρώστησε βαριά από χολοκυστίτιδα. Η ίδια ζήτησε να εξομολογηθεί σε ιερέα. Αν και ήταν καθολική, βρέθηκε λύση. Ο παπα – Μανώλης Τζαβολάκης την άκουσε την τελευταία της νύχτα στο μικρό της καμαράκι, να εξιστορεί όλη της τη ζωή. Εκείνος την άλειψε με μύρο, την κοινώνησε, της έδωσε συγχώρεση και της έκλεισε τα μάτια. Ήταν 2 Μαΐου του 1938.

Στο παρακάτω βίντεο παρουσιάζεται η ταινία του Κώστα Καραγιάννη “ΜΑΝΤΑΜ ΟΡΤΑΝΣ” (1986)