Χαλίλ Γκιμπράν: Ο «Διαχρονικός Προφήτης»

    Ο Γκιμπράν Χαλίλ Γκιμπράν ( جبران خليل جبران‎ ​), ή Χαλίλ Γκιμπράν, ή “ο άνθρωπος από τον Λίβανο“, όπως είναι γνωστός στο παγκόσμιο κοινό, υπήρξε συγγραφέας, ποιητής, φιλόσοφος, ζωγράφος και σκιτσογράφος. Γεννήθηκε φτωχός, μετανάστευσε και μεγαλούργησε, αφήνοντας μεγάλη παρακαταθήκη σημαντικών έργων πίσω του, όταν έφυγε νεότατος από τη ζωή. Ήταν ο άνθρωπος-καλλιτέχνης που γεφύρωσε με τη πέννα του την αραβική κληρονομιά με το δυτικό ελληνοχριστιανικό ανθρωπισμό, θυμίζοντας στον άνθρωπο των πολέμων, της επιστήμης και της ταχύτητας τη ξεχασμένη σοφία που υπάρχει μέσα του.

                                  Η φαμελιά του, -ο ίδιος είναι άκρη αριστερά.

    Γεννήθηκε στις 6 Γενάρη 1883, στο Μπσχαρρί (Βsharri), της ορεινής περιοχής του Βόρειου Λιβάνου, στη μαρωνιτική οικογένεια των Γκιμπράν, αρχικά ευκατάστατη. Η μητέρα του ήτανε πολύ καλλιεργημένη με ιδιαίτερη κλίση στη μουσική. Ο Λίβανος, οθωμανική επαρχία κείνη την εποχή και τμήμα της μείζονος Συρίας (Συρία, Λίβανος και Παλαιστίνη) ήταν υποταγμένος στην οθωμανική κυριαρχία, που ‘χεν αποδώσει στο Λίβανο σχετική διοικητική αυτονομία. Ο μακρύς αγώνας των ανθρώπων του Λiβάνου για ανεξαρτησία επηρέασε ιδιαίτερα τον νεαρό Γκιμπράν, που ‘γινε αργότερα ενεργό μέλος του κινήματος για ανεξαρτησία. Η χώρα κυριαρχείτο ιδιαίτερα από αναταραχές, εξαιτίας διάφορων εξωτερικών παρεμβάσεων που πυροδοτήσανε θρησκευτικό μίσος ανάμεσα στους χριστιανικούς -ιδιαίτερα τους Μαρωνίτες- και τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς, διάσταση ενεργή ακόμη και σήμερα.

     Ο νεαρός Γκιμπράν παρουσίασε από μικρός ιδιαίτερην επίδοση στη ζωγραφική, τη πλαστική και το γράψιμο. Αποδείχθηκε μοναχικό παιδί, που απολάμβανε ιδιαίτερα το φυσικό περιβάλλον του ορεινού Μπσχαρρί, ειδικά τα βράχια, γεγονός που αποτυπώθηκε ως συμβολιστική επίδραση στα κείμενα και τα σκίτσα του. Η επιπολαιότητα του πατέρα οδήγησε την οικογένεια σε φτώχεια κι έτσι δεν έλαβε επίσημην εκπαίδευση. Η μάθησή του περιορίστηκε στις συχνές του επισκέψεις στον ιερέα ενός χωριού, που τονε δίδαξε τα ουσιώδη της θρησκείας και της Βίβλου, μαζί με τη Συριακή και την Αραβική γλώσσα. Αναγνωρίζοντας την ερευνητική φύση του νεαρού, ο ιερέας άρχισε επίσης να του διδάσκει τα προκαταρκτικά του αλφάβητου και της γλώσσας, ανοίγοντάς του ουσιαστικά τον κόσμο της ιστορίας, της επιστήμης και της λογοτεχνίας. Οι 1ες καλλιτεχνικές εργασίες του ήτανε θεατρικά έργα και πεζοτράγουδα, γραμμένα στ’ αραβικά. Από τα 20 όμως χρόνια του, άρχισε να γράφει αποκλειστικά στ’ αγγλικά.

     Με τον πατέρα φυλακισμένο απ’ τις οθωμανικές αρχές για χρέη και τη περιουσία του κατασχεμένη κι η οικογένεια Γκιμπράν άστεγη, έμεινε για λίγο σε γνωστούς και συγγενείς, ως ότου η μητέρα του Καμίλα Ραχμέχ (Kamila Rahmeh), γυναίκα με ισχυρή θέληση, αποφάσισε να μεταναστεύσει, αναζητώντας μια καλλίτερη τύχη. Αν κι ο πατέρας αποφυλακίστηκε το 1894, το τμήμα Αλλοδαπών τον έκρινε ανεπιθύμητο λόγω πρότερου βίου. Έτσι, η υπόλοιπη οικογένεια αναχώρησε στις 25 Ιουνίου 1895 για τις Η.Π.Α. Οι Γκιμπράν εγκαταστάθηκαν στο Σάουθ Εντ της Βοστώνης, όπου η Καμίλα, για να θρέψει την οικογένειά της, εργαζόταν ως γυρολόγος στους φτωχικούς δρόμους του Σάουθ Εντ. Τα φιλανθρωπικά ιδρύματα των περιοχών όπου υπήρχανε φτωχοί μετανάστες, δώσανε δυνατότητα σε παιδιά μεταναστών να ενταχθούν σε δημόσια σχολεία και να τα κρατήσουν από τους δρόμους. Ο Γκιμπράν ήταν το μόνο μέλος της οικογένειας, που ακολούθησε το δρόμο της εκπαίδευσης. Οι αδελφές του δεν επιτρεπόταν να πάνε σχολείο, αποθαρρυμένες αφενός από τη παράδοση της Μ. Ανατολής, αλλά και τις οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας. Αργότερα μάλιστα έγινε υπέρμαχος της υπόθεσης για χειραφέτηση και μόρφωση των γυναικών, περιβαλλόμενος πάντα από ανεξάρτητες, μορφωμένες γυναίκες με ισχυρή θέληση.

     Η περιέργειά του τον οδήγησε στην εξερεύνηση της πολιτισμικής όψης της Βοστώνης, του θεάτρου, της όπερας και των γκαλερί. Υποτάσσοντας τις πολιτισμικές σκηνές που αντλούσε γύρω του σε σκίτσα, προσείλκυσε τη προσοχή των δασκάλων του, που διαβλέποντας το ταλέντο του, τονε φέρανε σ’ επαφή με τον Φρεντ Χόλαντ Ντέι (Fred Holland Day), καλλιτέχνη κι υποστηρικτή νέων καλλιτεχνών. Τούτη η επαφή οδήγησε βήμα-βήμα τον Γκιμπράν στο δρόμο της καλλιτεχνικής φήμης. Ο νεαρός καλλιτέχνης πέρασε στους κύκλους της Βοστώνης κι οι καλλιτέχνικές του δυνατότητες του εξασφαλίσανε στέρεη φήμη σε σχετικά νεαρή ηλικία. Ωστόσο, η οικογένειά του αποφάσισε ότι τούτη η πρόωρη εξέλιξη θα του δημιουργούσε μελλοντικά προβλήματα και με τη προτροπή της γύρισε πίσω στο Λίβανο να τελειώσει την εκπαίδευσή του και να μάθει Αραβικά.
     Το 1898 επιστρέφει στη Βηρυτό μιλώντας λίγα Αγγλικά και πολύ λιγότερα Αραβικά. Μιλούσε άνετα, αλλά δεν μπορούσε να τα διαβάσει και πολύ περισσότερο να τα γράψει. Για να τα βελτιώσει γράφτηκε στο σχολείο Μαντραζάτ-αλ-Χικμά, ένα μαρωνιτικό σχολείο που προσέφερε παρωχημένο κύκλο σπουδών, που ο Γκιμπράν αναπροσάρμοσε, ζητώντας από το εκπαιδευτικό ίδρυμα ένα νέο πρόγραμμα κολλεγιακής κατεύθυνσης. Τελείωσε τούτο το κολεγιακό πρόγραμμα το 1902, μαθαίνοντας πολύ καλά Αραβικά και Γαλλικά, με κατεύθυνση στη λογοτεχνία κι ειδικώτερα στη ποίηση. Οι εντάσεις στις σχέσεις του με τον πατέρα, η στερημένη ζωή που έζησε ‘κεί και τα άσχημα νέα της οικογένειας πίσω στις Η.Π.Α. τον αναγκάσανε να ξαναφύγει από το Λίβανο Μάρτη του 1902.

     Γεμάτη θανάτους τούτη η χρονιά, του στέρησε την αδελφή του, τη μητέρα του, καθώς και τον αδελφό του. Στο μεταξύ η Ζοζεφίν Πίμποντι (Josephine Peabody), η 1η γυναίκα που ερωτεύθηκε βαθιά, απέρριψε τη πρόταση γάμου που της έκανε. Ωστόσο, η φροντίδα της κι η προσοχή της ήταν η μεγάλη έμπνευση πίσω από τον Προφήτη, που ο τίτλος του βασίστηκε σ’ ένα 11στιχο ποίημα της Ζοζεφίν, που ‘γραψε το Δεκέμβρη του 1902, για τη ζωή του Γκιμπράν στο Μπσχαρρί, όπως εκείνη οραματίστηκε. Αργότερα, της αφιέρωσε την έκδοση του έργου του. Το αριστουργηματικό βιβλίο αυτό  εκδόθηκε 1η φορά το 1923, έχει μεταφραστεί σε πάνω από 40 διαφορετικές γλώσσες κι αποτελεί επάξια το πιο αγαπημένο και πολυδιαβασμένο βιβλίο του. Ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό θέτει με απλό ποιητικό λόγο ζητήματα που αφορούν όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής, εμβαθύνοντας σ’ αυτές, υπό ένα διαφορετικό φιλοσοφικό πρίσμα. Έχοντας εμφανείς επιρροές απ’ το χριστιανισμό, τον σουφισμό, τον ινδουισμό και διάφορες άλλες θρησκείες, επικεντρώνεται στη σημασία της πνευματικής διάστασης της αγάπης και πως αυτή εκδηλώνεται κι ενώνει τους ανθρώπους. Η ανθρώπινη επικοινωνία και συνύπαρξη γίνονται το κύριο θέμα του ποιητικού του στοχασμού. Επίκαιρο κι ιδιαίτερα αναγκαίο το μήνυμ’α του, υπόσχεται να θυμίσει στον άνθρωπο τη σοφία που υπάρχει μέσα του κι οδηγεί στο κοινό καλό. Ο Κλωντ Μπράντον, που τονε γνώρισε προσωπικά, τονε περιγράφει έτσι: “Μελαχρινός, κορμί μικροκαμωμένο αλλά σταθερό και δυνατό, πρόσωπο γεμάτο ευαισθησία, αυστηρός, αλλά χωρίς τίποτα το ασκητικό, σεμνός, μετριόφρων, χωρίς φιλοδοξία“.

    Στον Προφήτη επίσης αλλά και σ’ άλλα βιβλία του, που έχουν εικονογραφηθεί από τον ίδιο με μυστικιστικά σχέδια, εκφράζονται οι βαθύτερες ορμές της ανθρώπινης ψυχής και του πνεύματος, ενώ η ανθρώπινη επικοινωνία και συνύπαρξη γίνεται το κύριο αντικείμενο του ποιητικού στοχασμού. Ο ίδιος πίστευε πως ο Προφήτης ήταν το σημαντικώτερο έργο του. Είχε πει χαρακτηριστικά: “Πιστεύω πως, από τότε που συνέλαβα τον Προφήτη στο Λίβανο, δεν μπορώ να υπάρξω χωρίς αυτόν. Φαίνεται πως έγινε ένα τμήμα του εαυτού μου… Φύλαξα το χειρόγραφο 4 χρόνια προτού το παραδώσω στον εκδότη μου, επειδή ήθελα να ‘μαι βέβαιος, απόλυτα βέβαιος, πως κάθε του λέξη είναι ό,τι καλλίτερο έχω να προσφέρω“. Το αίτημα της καθολικής αγάπης που διαπνέει τον Προφήτη του Γκιμπράν τού προσδίδει μιαν οραματική, όσο κι απτή διάσταση. Είναι ένα έργο του οποίου το μήνυμα παραμένει και σήμερα επίκαιρο όσο κι αναγκαίο.

     Ο Προφήτης είναι ένα ρομαντικά επαναστατικό βιβλίο που αφορά τον καθένα και τη καθεμιά από μας σε κάθε του σελίδα. Πρόκειται για ένα κείμενο που αντανακλά κάθε πτυχή της ζωής μας, αντιμετωπίζοντάς τη σαν κάτι ιερό αλλά ταυτόχρονα τόσο απλό. Σε μια εποχή που κατακλύζεται από βιβλία αυτοβοήθειας με εύκολες κι εύπεπτες λύσεις για τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, μας αποκαλύπτει το βάθος των απλών πραγμάτων της ζωής όλων μας. Μας συνδέει εκ νέου με τις αξίες που ‘χουμε χάσει ή έχουμε λησμονήσει, φωτίζοντας ένα δρόμο προβληματισμού με στόχο το κοινό καλό και όχι μόνο το ατομικό καλό. Η 1η εκδοχή του έργου γράφτηκε στην αραβική γλώσσα όταν ο συγγραφέας ήτανε 15 ετών. Στη συνέχεια το ξανάγραψε και το συμπλήρωσε 2 φορές. Μετά τη 3η γραφή του κειμένου στην αραβική, το ξαναδούλεψε και το έγραψε στην αγγλική γλώσσα. Το κείμενο αυτό το δούλεψε ακόμη 4 πριν το εγκρίνει για δημοσίευση.

     Ο Προφήτης δεν είναι δογματικό βιβλίο. Απευθύνεται σε όλους ανεξάρτητα από τη θρησκεία τους, την κοινωνική τους τάξη ή τα πλούτη τους. Είναι η ιστορία ενός σοφού ανθρώπου, του Μουσταφά, που μένει μακριά από την πατρίδα του 12 χρόνια σε ένα νησί. Όταν έρχεται η ώρα να φύγει, μαζεύονται όλοι οι κάτοικοι του νησιού με λύπη να τον αποχαιρετήσουν. Μια ιέρεια, η Αλμίτρα, που ήταν κοντά του από την ημέρα του ερχομού του, του λέει: “Δάσκαλε, μοιράσου μαζί μας μερικές από τις αλήθειες σου και φανέρωσε εμάς σε μας τους ίδιους και ό,τι έχεις νιώσει, ό,τι βρίσκεται ανάμεσα στη γέννηση και στον θάνατο“. Κι εκείνος ανταποκρίνεται στο αίτημα τους. Μέσα από 26 ποιητικά πεζογραφήματα απαντά σε ερωτήσεις που κρύβουνε τους πόθους και τους φόβους των ανθρώπων του νησιού. Απαντά σε ερωτήσεις που αγγίζουν τις πιο καίριες στιγμές της ανθρώπινης ζωής, όπως ο γάμος, τα παιδιά, η εργασία, ο πόνος, η χαρά, η φιλία, ο Θάνατος και άλλα γεγονότα και συναισθήματα που αντανακλούν κάθε πτυχή της ζωής μας. Στις απαντήσεις βρίσκουμε τη δική του άποψη για τη φιλοσοφία, πάντοτε επίκαιρη, ακόμα και σήμερα. Η επίδραση των γεγονότων της ζωής του και των αγώνων ίου είναι φανερή. Οι επιμέρους απαντήσεις μπορεί να φαίνονται απλοϊκές συναισθηματικές ή και αντικρουόμενες, αντιμετωπίζουν όμως τις υποσυνείδητες ή συνειδητές ανασφάλειες και ανησυχίες του ανθρώπου και προβάλουν τη φιλοσοφία του Γκιμπράν ως προς τη σημασία και την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης.
     Εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο ανταποκρίθηκαν στο μήνυμά του που περιέχεται στο αριστούργημά του, γιατί βρήκανε σ’ αυτό την έκφραση των πιο βαθιών πόθων της ψυχής και της καρδιάς του ανθρώπου. Αν και το μεγαλύτερο μέρος του έργου είναι γραμμένο σε πρόζα, στην ουσία του είναι ποίηση. Γιατί ζούσε με τη ψυχή του στην ουσία της ομορφιάς όπου σβήνουν οι διακρίσεις ανάμεσα στον πεζό λόγο και τη ποίηση κι όπου η ίδια η σκέψη γίνεται ένα είδος μουσικής. Ήξερε να γράφει αιώνιες αλήθειες με τρόπο που κάνει τον αναγνώστη να νιώθει ότι περιδιαβάζει σ’ ένα ήσυχο δάσος ή λούζεται σ’ ένα δροσερό ποταμάκι· ηρεμεί τη ψυχή. Αλλά ήξερε να γράφει και με τον πυρσό και να καίει σαν τη φωτιά.

                                                       Ο Προφήτης -σκίτσο του για το βιβλίο

     Γραμμένο ταυτόχρονα με τον Προφήτη, ο Πρόδρομος εκδόθηκε το 1920, περιλαμβάνοντας 25 μικρά ποιήματα και παραβολές. Όπως και με κάθε άλλο έργο του κι αυτό αποτελεί μια ειλικρινή κι εγκάρδια αναφορά στα μεγάλα ζητήματα της ζωής όπως είναι η αγάπη, ο θάνατος, η ιερότητα του ανθρώπου κι ο Θεός. Βαθύτατα επηρεασμένος από τον Μπλέικ, τον Νίτσε και την Αγία Γραφή, χρησιμοποίησε το λόγο και δη τον ποιητικό, ως βασικό τρόπο για την ανάδειξη πανανθρώπινων ζητημάτων που αφορούνε στη πνευματικότητα κι άγουνε τη ψυχή σε μια βαθύτερη σχέση με το σύμπαν, το ιερό και το θείο.
      Μετά το θάνατο της μητέρας του ο Γκιμπράν πούλησε τη μικρή επιχείρηση που ‘ίχε στήσει στο μεταξύ η μητέρα και με τη βοήθεια του Ντέι και της Ζοζεφίν ξεκίνησε τη 1η του καλλιτεχνική έκθεση με τα αλληγορικά και συμβολικά σκίτσα του, που τόσο γοητεύανε τη κοινωνία της Βοστώνης. Η έκθεση άνοιξε στις 3 Μάη 1904 κι απέσπασε θετικές κριτικές. Ωστόσο, η σημασία αυτής της έκθεσης επικεντρώνεται κυρίως στο γεγονός ότι εκεί γνώρισε τη Μαίρη Χάσκελ (Mary Haskell) που επηρέασεν ιδιαίτερα τη λογοτεχνική καρριέρα του, σχεδόν για το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1904 άρχισε να γράφει στην αραβόφωνη εφημερίδα για τους μετανάστες Al-Mouhajer (Ο Μετανάστης), με 1ο δημοσιευμένο έργο το Όραμα, ένα ρομαντικό δοκίμιο. Στο βιβλίο αυτό ασχολείται με τη σημασία που έχει η Αγάπη κι η Ομορφιά στη ζωή μας, με τη φτώχεια και τη αδικία, αλλά και με τη ρομαντική γοητεία που ασκεί πάνω μας ο θάνατος. Γι’ αυτόν καμμιά θρησκεία δεν αποκαλύπτει ποτέ ολόκληρη την αλήθεια, γι’ αυτό λοιπόν έχει συνυφάνει στοιχεία από το Χριστιανισμό, τον Ισλαμισμό, το Βουδισμό, τον Αμερικανικό Υπερβατισμό και φολκλορικά στοιχεία από την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Λίβανο, για να δημιουργήσει τον δικό του παγκόσμιο Ύμνο στην Ανθρωπότητα.. Εκείνη τη χρονιά ξεκίνησε τη στήλη Δάκρυα & Χαμόγελο, που αποτέλεσε και τη βάση για το ομώνυμο βιβλίο του. Το 1ο του αραβόφωνο έργο με τίτλο Μουσική δημοσιεύθηκε το 1905. Το 1906 δημοσιεύθηκε το 2ο έργο του Οι Νύμφες της Κοιλάδας και το 1908 το Επαναστατημένα Πνεύματα , έργο που παραλίγο να του κοστίσει αφορισμό για το αντικληρικό του περιεχόμενο κι απαγορεύθηκε από τη κυβέρνηση της Συρίας.

     Το δε βιβλίο Η Ζωή Είναι Εδώ περιλαμβάνει κείμενα, αποφθέγματα, αφορισμούς και αποσπάσματα από το έργο του πάντα επίκαιρου αυτού διανοητή, συμπυκνώνοντας τη σοφία του σε μια ανθολογία που διαβάζεται ως οδηγός για την αυτογνωσία και την αυτοβελτίωση του κάθε αναγνώστη. Υπήρξε από τους σημαντικώτερους στοχαστές που επηρέασαν τη σκέψη και τη τέχνη του 20ού αι.. Με το έργο του άσκησε μεγάλη επιρροή τόσο στις αραβικές χώρες όσο στη Δύση. Δεν έγινε τυχαία ο 3ος διεθνώς σε πωλήσεις ποιητής όλων των εποχών -μετά τον Σαίξπηρ και τον Λάο Τσε. Η ενασχόλησή του με τα μεγάλα θέματα του έρωτα, της αγάπης και του θανάτου, ο ρομαντισμός κι ο βαθύς μυστικισμός που διακρίνει τη σκέψη του βρήκαν απήχηση σε εκατομμύρια αναγνώστες και διανοουμένους, επέδρασαν καθοριστικά στη δημιουργία και τη διάδοση των New Age κινημάτων κι ενέπνευσαν σπουδαίους καλλιτέχνες, όπως ο Τζόνι Κας κι ο Τζων Λέννον.

                                                           2ος από αριστερά προς δεξιά, με τα λευκά

     Το 1908, πριν αναχωρήσει για το Παρίσι, δημοσιεύει το 3ο του βιβλίο στα αραβικά: Ανυπότακτες Ψυχές. Μέσα από 4 ρεαλιστικές νουβέλες που εκτυλίσσονται στο Λίβανο, εκφράζει την αντίθεσή του στην καταπίεση εκ μέρους των φεουδαρχών, του κλήρου και των νομοθετών, και καταγγέλλει δυναμικά την υποδούλωση των λαών της Ανατολής στις απαρχαιωμένες συνήθειες. Με το βαθυστόχαστο ανατολίτικο ύφος του, γράφει για τον έρωτα, την αγάπη, την ευτυχία, που όμως κατακτιέται μόνο μέσα από αγώνα, για τη πάλη των τάξεων, τη καθήλωση σε ξεπερασμένα ταμπού, τους αποικιοκράτες και τους πρόθυμους εγκληματίες της πατρίδας του, με τα θέματά του να συνθέτουν αυτές τις 4 αυτόνομες νουβέλες. 
     Στις 1 Ιουλίου 1908, ο Γκιμπράν έφυγε από τη Βοστώνη για το Παρίσι, για να μελετήσει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Εδώ, ωστόσο, έγινε άμεσα ορατή η έλλειψη βασικής εκπαίδευσης. Αποξενωμένος από την ακαδημαϊκή εκπαίδευση αναζήτησε τη δική του ελεύθερη έκφραση, σκιτσάροντας αδιάκοπα μοντέλα σύμφωνα με τη δική του αίσθηση πραγμάτων. Επέστρεψε στην Αμερική στις 31 Οκτώβρη 1910 κι αργότερα μετακόμισε στη Ν. Υόρκη, μακρυά από τη Λιβανέζικη συνοικία, αναζητώντας χώρο για τη τέχνη του και τον εαυτό του. Εκεί άρχισε να επεξεργάζεται τα Σπασμένα Φτερά, ένα είδος πνευματικής βιογραφίας όπως το ‘θεσεν ο ίδιος, παρά το γεγονός ότι οι εμπειρίες στο βιβλίο δεν είναι δικές του. Όντας το μεγαλύτερο από τα αραβικά μυθιστορήματά του, τούτο το έργο καταπιάστηκε με την ιστορία της Σ’αλμα Κάραμεχ, μιας παντρεμένης γυναίκας, το ερωτικό της δράμα μ’ ένα νεαρό άνδρα και τη κατάληξή της στο θάνατο. Τούτη η ιστορία είχε τη βάση της σε μια ερωτική υπόθεση του Γκιμπράν με μια Λιβανέζα χήρα, τη Σουλτάνα Ταμπίτ, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του στο Λίβανο.
    Τα Σπασμένα Φτερά πραγματεύονται την ιστορία ενός ανέφικτου έρωτα, του έρωτα του συγγραφέα, ενός ιδεαλιστή, για τη Σάλμα Καραμέχ, μια συμπατριώτισσά του, παντρεμένη παρά τη θέλησή της. Η χαλαρή πλοκή του μυθιστορήματος λειτουργεί σαν πρόσχημα, ώστε ο αφηγητής να μεταφέρει τον πόνο του για τον ανεκπλήρωτο έρωτα, να τα βάλει με τις παραδόσεις που κρατούνε δέσμια τη γυναίκα της Ανατολής. Να στοχαστεί πάνω στην ομορφιά, τη φύση, τη μητρότητα. “Αν κι ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος, εξακολουθεί να παραμένει δέσμιος των αυστηρών νόμων που θέσπισαν οι πρόγονοί του“. Ίσως το πιο ρομαντικό έργο του, το βιβλίο οφείλει τον τίτλο του σε μια συζήτηση που ο Γκιμπράν είχε με τη μητέρα του λίγους μήνες πριν από το θάνατό της: “Εάν δεν είχες γεννηθεί θα είχες παραμείνει άγγελος στους ουρανούς” του είπε. “Είμαι πάντα άγγελος” της απάντησε ο Γκιμπράν. “Πού είναι τα φτερά σου;” τονε ρώτησε. Ο Γκιμπράν έβαλε το χέρι της μητέρας του στον ώμο του και είπε: “Να τα, είναι σπασμένα“.

     Το 1911, ο λογοτέχνης γίνεται ξανά ζωγράφος. Ξεκινώντας με ένα πορτραίτο του Γ. Μπ. Γητς, δημιούργησε μια σειρά πορτραίτων γνωστών μορφών της εποχής του, τις οποίες συνάντησε αποκλειστικά για να τις σκιτσάρει. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται ο Ροντέν, άλλοτε δάσκαλός του, η Σάρα Μπερνάρ, ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ κι ο Τσαρλς Ράσελ. Είναι η εποχή κατά την οποία εμπλέκεται ο καλλιτέχνης με τη πολιτική. Συνδέεται με την οργάνωση “Χρυσοί Σύνδεσμοι”, που την αποτελούσαν νέοι Σύριοι, αφιερωμένοι στη βελτίωση της ζωής των απανταχού Σύριων πολιτών. Αργότερα, στην περίοδο του Α’ Π.Π., έγινε ένθερμος υποστηρικτής της ένοπλης εξέγερσης των Αράβων ενάντιο στον οθωμανικό ζυγό. Το 1913 επιστρέφει στη λογοτεχνία με το έργο του Ο Τρελλός , ένα θέμα που τονε γοήτευε από τότε που έμαθε ότι στη πατρίδα του, το Μπσχαρρί, ο τρελλός θεωρείτο ότι κατεχόταν από τζίνι. Οι γοητευτικές εικόνες των παραβολών του κι η ρυθμική ομορφιά του ύφους του είναι τα έντονα μέσα για τη νέα του ερμηνεία της ανθρώπινης κατάστασης. Στον Τρελλό στέκει μόνος μέσα σ’ ένα τρελλό κόσμο, αβοήθητος, με μοναδικό όπλο την ικανότητά του ν’ αναγνωρίζει τη παραφροσύνη και τη φρίκη που τον περιβάλλουν.
     Σ’ ένα κόσμο εγκλωβισμένο στο τετράγωνο βάθρο της λογικής, ο τρελλός αντιπροσωπεύει το παράδοξο, ό,τι δεν συμφωνεί με τους κανόνες της κατεστημένης τάξης πραγμάτων. Από αυτή την άποψη είναι μια ιδέα που φοβίζει, γοητεύει και παράλληλα δίνει μια νέα ώθηση στα φανταστικά περιεχόμενα της ψυχής. Φοβίζει, γιατί τα βήματά του οδηγούνε στο άγνωστο. Γοητεύει, γιατί προσφέρει νέες ευκαιρίες, νέους ορίζοντες. Δίνει μια νέα ώθηση, γιατί η αρχέτυπη εικόνα του είναι ταυτισμένη με την ίδια την εικόνα της Δημιουργίας. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζει ο ποιητής τούτη την εικόνα και τη κάνει πηγή διδασκαλίας, έμπνευσης κι ώθησης ν’ αναζητήσουμε κάτι διαφορετικό στη ζωή μας, κάτι πέρα από τα καθιερωμένα. Σπάζει το φαύλο κύκλο της λογικής και προσφέρει νέα δεδομένα. Ο τρελλός μπορεί να βλέπει τον κόσμο από μια διαφορετική οπτική γωνία. Έχει κερδίσει αυτό το δικαίωμα, πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα της απομόνωσης. Το πλήθος δεν επιθυμεί να ακούσει την αλήθεια του, γιατί φοβάται την ανανέωση. Φοβάται την εσωτερική επανάσταση που προϋποθέτει οποιαδήποτε μορφή εξέλιξης. Όμως, η εξέλιξη, δίχως το εσωτερικό δυναμικό που παρέχει το πανάρχαιο αρχέτυπο του τρελού δεν είναι εφικτή. Άλλωστε, ο τρελλός είναι ο μόνος που μπορεί να αμφισβητήσει ή να διακωμωδήσει ακόμη το πρόσωπο του άρχοντα. Είναι ο μόνος που μπορεί να ‘χει ευθεία αντιπαράθεση με την εξουσία. Ως τέτοιος, παραμένει πάντα ανεπιθύμητος και περιθωριακός, πάντα επικίνδυνος για κάθε μορφή κοσμικής και πνευματικής εξουσίας.

     Την επόμενη χρονιά, το 1914, δημοσίευσε το 5ο αραβόφωνο βιβλίο του το Kitab DamΆah wa Ibtisamah, δηλαδή το Δάκρυ & Χαμόγελο, μια ανθολογία από τη στήλη του στην εφημερίδα. Ο Τρελλός θα καθυστερήσει αρκετά και θα εκδοθεί το 1918 πλέον, όπως κι Ο Προφήτης, που εκδόθηκε Οκτώβρη του 1923, τυγχάνοντας μάλιστα μέτριας υποδοχής στις Η.Π.Α. στη 1η του έκδοση. 5 έτη μετά το 1928, η υγεία του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη άρχισε να κλονίζεται. Για να αποφύγει τους ψυχοσωματικούς πόνους αναζήτησε ανακούφιση στο αλκοόλ και μάλιστα στην εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Το Νοέμβρη του 1928 εκδόθηκε το έργο του Ιησούς, ο Γιος του Ανθρώπου. Στην τελευταία και πιο σημαντική 10ετία της ζωής του, γράφει το  Ο Λάζαρος Κι Η Αγαπημένη. Το μοναδικό θεατρικό έργο του χαρακτηριστικό του ως προς τη μορφή και το θέμα, μιλά μέσω ενός πεθαμένου ανθρώπου που έχει γυρίσει. Για κάθε άνθρωπο υπάρχει ένας άλλος του εαυτός που τον περιμένει, μια πραγματικότητα που μόνο αυτός νιώθει. Το βιβλίο αυτό, είναι ένας ύμνος μεταφυσικού έρωτα, ένα όραμα που δικαιώνει την αναζήτηση στον καθένα μας.
     Το 1929, διαγνώστηκε ηπατικό οίδημα, αλλά ο Γκιμπράν αγνόησε οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή. Για να αποφύγει μάλιστα κάθε αναφορά στο θέμα καταπιάστηκε έντονα μ’ ένα παλιό του έργο για τρεις γήινους θεούς του 1911. Στη νέα του εκδοχή το βιβλίο αφηγείτο το δράμα ενός νεαρού ζευγαριού. Η Μαίρη εξέδωσε το βιβλίο στα μέσα Μάρτη του 1930. Στις 10 Απρίλη του 1931 ο Γκιμπράν Χαλίλ Γκιμπράν πέθανε σε ηλικία 48 ετών μ’ εκτεταμένη κίρρωση του ήπατος. Το θάνατό του θρηνήσανε χιλιάδες άνθρωποι στις Η.Π.Α. την Ευρώπη και κυρίως στον αραβόφωνο κόσμο, που έχασε έναν από τους ουσιαστικότερους υπερμάχους του.

                                          Η τελευταία κατοικία του

     Ο Χαλίλ Γκιμπράν ανατράφηκε στη σκιά των ιερών κέδρων του Λιβάνου σα ζωγράφος και σοφός και ο ποιητής. Τον αποκάλεσαν Μυστικιστή, Φιλόσοφο, Αιρετικό, Θρησκευόμενο, Πράο, Επαναστάτη, Αιώνιο. Είναι δυνατόν να συγκεντρώνονται σ’ ένα πρόσωπο όλ’ αυτά τ’ αντιφατικά χαρακτηριστικά; Είναι δυνατόν άλλοι να καίνε τα βιβλία του γιατί είναι “επικίνδυνα, επαναστατικά και δηλητηριώδη για τους νέους” κι άλλοι να γράφουν πως “ο Γκιμπράν αντανακλά το θείο μες στα λόγια του”; Είναι δυνατόν όταν αυτό το πρόσωπο είναι ο Τζουμπράν Καλίλ Τζουμπράν, ή Χαλίλ Γκιμπράν όπως είναι γνωστός στο παγκόσμιο κοινό, ένας από τους μεγαλύτερους ιερείς της τέχνης του λόγου, της ανθρωπιάς και της ελευθερίας που χρειάζεται το ανθρώπινο πλάσμα για να ζήσει με αξιοπρέπεια πάνω στο πρόσωπο της γης

      ΈΡΓΑ ΤΟΥ γραμμένα στα Αραβικά:

1905: Μουσική – (Nubthah fi Fan Al-Musiqa), (ελλ. μτφ. Δέσποινα Σαραφίδου για τις εκδ. “PRINTA”, 2009)
1906: Νύμφες της Κοιλάδας ή Νύμφες του Πνεύματος – (Ara’is al-Muruj), (ελλ. μτφ. Αργυρώ Πάτσου για τις εκδ. “PRINTA”, 2001)
1908: Επαναστατημένα Πνεύματα – (Al-Arwah al-Mutamarrida), (ελλ. μτφ. Χρυσόστομος Παπασπύρου για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1984)
1912: μυθιστόρημα: Σπασμένα Φτερά – (Al-Ajniha al-Mutakassira), (ελλ. μτφ. Κώστας Καλογερόπουλος, “Ιάμβλιχος”, 2007 – Μαρία Φανιουδάκη, εκδ. “PRINTA”, 2010)
1914: Δάκρυ και Χαμόγελο – (Dam’a wa Ibtisama), (ελλ. μτφ. Ρένα Χατχουτ για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1978 – Κώστας Καλογερόπουλος, “Ιάμβλιχος”, 2008)
1918: Η Λιτανεία – (Al-Mawakib), (ελλ. μτφ. Χρυσόστομος Παπασπύρου για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1984)
1920: Al-‘Awāsif (The tempests)
1923: Al-Bada’i’ waal-Tara’if (The New and the Marvellous)

                Γραμμένα στα Αγγλικά:

1918: Ο Τρελός – (The Madman), (ελλ. μτφ. Κώστας Προκοπίου για τις εκδ. “Πύρινος Κόσμος”, 1990 – Κώστας Καλογερόπουλος για τις εκδ. “Ιάμβλιχος”, 2007 – Δέσποινα Σαραφίδου για τις εκδ. “PRINTA”, 2009)
1919: Twenty Drawings
1920: Ο Πρόδρομος – (The Forerunner), (ελλ. μτφ. Θανάσης Γιαπιτζάκης για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1986, – Γιώργος Ευλογημένος για τις εκδ. “Δαιδαλέος”, 2017)
1923: Ο Προφήτης – (The Prophet), (ελλ. μτφ. Ελένη Γκαγκάτσιου για τις εκδ. “Παπασωτηρίου, 2008 – Κώστας Παχύδης για τις εκδ. “Ιάμβλιχος”, 2013 -Γιώργος Λαμπράκος για τις εκδ. “Πατάκης”, 2013 – Θεανώ Ζαμπέλα για τις εκδ. “Captainbook.gr”, 2017 )
1926: Άμμος και Αφρός – (Sand and Foam), (ελλ.μτφ. Ευάγγελος Γραμμένος για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1991 – Κώστας Καλογερόπουλος για τις εκδ. “Ιάμβλιχος”, 1997 – Ρενέ Μαλτέζου για τις εκδ. “Printa”, 2004)
1927: Kingdom of the Imagination
1928: Ιησούς ο Γιος του Ανθρώπου – (Jesus, The Son of Man), (ελλ. μτφ. Θανάσης Γιαπιτζάκης, “Μπουκουμάνης”, 1985 – Κώστας Καλογερόπουλος, “Ιάμβλιχος”, 1998)
1931: Οι Θεοί της Γης – (The earth Gods), (ελλ. μτφ. Θανάσης Γιαπιτζάκης για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1985)
που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του
1932: Ο Περιπλανώμενος – (The Wanderer), (ελλ. μτφ. Θανάσης Γιαπιτζάκης για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1986 – Κώστας Καλογερόπουλος για τις εκδ. “Ιάμβλιχος”, 2001)
1933: Ο Κήπος του Προφήτη – (The Garden of The Prophet), (ελλ. μτφ. Γιάννης Παπαδάκης για τις εκδ. “Πύρινος Κόσμος”, 1990 – Κώστας Καλογερόπουλος για τις εκδ. “Ιάμβλιχος”, 2007)
1933: θεατρικό έργο: Ο Λάζαρος κι η Αγαπημένη – (Lazarus and his Beloved), (ελλ. μτφ. Θανάσης Γιαπιτζάκης για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1987)
Συνθέσεις κειμένων του όπως το Σκέψεις και Διαλογισμοί – (Thoughts and Meditations) (1960)- (ελλ. μτφ. Ευάγγελος Γράψας για τις εκδ. “Μπουκουμάνης”, 1974) εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του, όπως και αρκετά πεζοτράγουδα, ποιητικά και λογοτεχνικά κείμενα σε διάφορους τίτλους.

    Τα κείμενά του είναι ποιητικά και συνάμα βαθιά ανθρώπινα. Καταπιάνεται με τα ουσιωδέστερα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και δίνει απαντήσεις μ’ έναν τρόπο απλό, αλλά όχι απλοϊκό. Δεν αναλώνεται σε βαρύγδουπες αναλύσεις με ύφος ακαδημαϊκό. Δεν περιπλέκει ούτε συσκοτίζει, αντίθετα φωτίζει με φως λαμπρό και ακτινοβόλο. Οι λέξεις του επιλεγμένες βρίσκουνε το στόχο τους. Για το συγγραφέα ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένας ταξιδευτής, ένας πλάνητας. Στην αέναη, μοναχική περιπλάνησή του θα γνωρίσει την αρμονία του σύμπαντος στο οποίο εντάσσεται. Θ’ ανακαλύψει το βαθύτερο εαυτό του, τον πραγματικό. Θα ιεραρχήσει τις αξίες του και θα μάθει ποια είναι η αληθινή, η ουσιαστική ζωή. Τι μένει αναλλοίωτο στο χρόνο; Τα οικουμενικά θέματα που μας απασχολούν όλους, πέρα από αντιλήψεις και δόγματα: αγάπη, η ελευθερία, η αυτογνωσία, η φιλία, τα συναισθήματα του πόνου και της ηδονής, της χαράς και της λύπης. Εκεί στρέφει το βλέμμα μας ο απλός ποιητικός λόγος του Γκιμπράν, που εδώ κι έναν αιώνα συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί. Ας τον ακούσουμε.
     Ο Γκιμπράν άφησε οδηγίες πως μετά το θάνατο του η κυριότητα των πνευματικών δικαιωμάτων των έργων του θα πρέπει να μεταβιβαστεί στη γενέτειρα του πόλη, Μπσχαρρί του Λιβάνου. Η μη κυβερνητική οργάνωση Εθνική Επιτροπή Γκιμπράν που εδρεύει στη πόλη κι ιδρύθηκε το 1935, είναι ο οργανισμός που διαχειρίζεται τα έργα του καθώς και το ομώνυμο μουσείο εκεί. Το 2009, έδωσε άδεια για δημιουργία κινηματογραφικής ταινίας κινουμένων σχεδίων με βάση το βιβλίο, αμερικανικής παραγωγής.

=======================

                                                 Ρήσεις του από τον Προφήτη κι αλλού:

Αν αγαπάς κάποιον άσ’ τον να φύγει! Αν γυρίσει πίσω, είναι δικός σου! Αν δεν γυρίσει, δεν ήταν ποτέ!

Όποιος δεν ξέρει και δεν ξέρει πως δεν ξέρει, είναι τρελός, απόφυγε τον. Όποιος δεν ξέρει και ξέρει πως δεν ξέρει, είναι παιδί, μόρφωσέ το. Όποιος ξέρει και δεν ξέρει πως ξέρει, κοιμάται, ξύπνα τον. Όποιος ξέρει και ξέρει πως ξέρει, είναι σοφός, ακολούθησε τον.

Ο Θεός είπε “αγάπα τον εχθρό σου!¨Και τον υπάκουσα κι αγάπησα τον εαυτό μου.

Το πιο βασανιστικό μαρτύριο δεν είναι η κόλαση, είναι η άδεια καρδιά.

Την αυγή μπορείς να τη φτάσεις μόνο περπατώντας το μονοπάτι της νύχτας.

Γενναιοδωρία δεν είναι να μου δίνεις αυτό που εγώ χρειάζομαι πιότερο από σένα, αλλ’ αυτό που εσύ χρειάζεσαι πιότερο από μένα.

Ο πραγματικά σοφός δάσκαλος δεν είναι αυτός που σε σπρώχνει στον οίκο της σοφίας, αλλά αυτός που σε οδηγεί στο κατώφλι του μυαλού σου.

Διαλέγουμε τις χαρές και τις λύπες μας πολύ πριν τις ζήσουμε.

Να πιστεύεις στα όνειρα, γιατί σ’ αυτά είναι κρυμμένη η πύλη της αιωνιότητας.

Η σοφία παύει να είναι σοφία, όταν γίνεται πολύ περήφανη για να κλάψει, πολύ σοβαρή για να γελάσει και πολύ εγωιστική για να αναζητήσει κάτι περισσότερο από την ίδια.

Γενναιοδωρία είναι να δίνεις περισσότερα απ’ αυτά που μπορείς. Υπερηφάνεια είναι να παίρνεις λιγότερα απ’ αυτά που χρειάζεσαι.

Αγάπη κι αμφιβολία δεν μιλιούνται ποτέ μεταξύ τους.

Υπερβολή είναι μια αλήθεια που έχασε τη ψυχραιμία της.

Τα παιδιά σου μπορεί να βρίσκονται κοντά σου αλλά δεν σου ανήκουν. Δημιουργούνται μέσα από εσένα, αλλά όχι από εσένα. Είναι γιοι και κόρες της ίδιας της ζωής.

Αν η καρδιά σου είν’ ηφαίστειο, πώς περιμένεις να ανθίσουν εκεί λουλούδια;

Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στη πραγματικότητα. Τα βλέπουμε σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς.

Η καλωσύνη είναι αρετή των δυνατών ανθρώπων.

Ο πιο αξιολύπητος από όλους τους ανθρώπους είναι αυτός που μετατρέπει τα όνειρά του σε ασήμι και χρυσάφι.

Η λίγη γνώση που ενεργεί αξίζει απείρως περισσότερο από την πολλή γνώση που αδρανεί.

Κάθε δράκος γεννά κι έναν Άγιο Γιώργη που θα τονε σκοτώσει.

Αν προσεύχεσαι σα βρέχει, θυμήσου να προσευχηθείς κι όταν έχει λιακάδα.

Η στάση σου απέναντι στη ζωή θα καθορίσει και τη στάση της ζωής απέναντί σου.

Να ‘σαι ευγνώμων για τα καλά και τ’ άσχημα στη ζωή σου. Και τα δυο σου μάθανε κάτι.

Η επιθυμία είναι το μισό της ζωής. Η αδιαφορία είναι το μισό του θανάτου.

Η λογική, όταν κυβερνά μόνη της, είναι περιοριστική δύναμη.

Το χθες δεν είναι παρά η ανάμνηση του σήμερα, το αύριο είναι τ’ όνειρο του σήμερα.

Αν δεχτώ τη λιακάδα και τη ζέστη, πρέπει να δεχτώ επίσης τη βροντή και τον κεραυνό.

Κάθε άνθρωπος στη γη είναι απόγονος όλων των αρχόντων και όλων των σκλάβων που έζησαν ως τώρα.

Πιότερο αγαπητό το επιθυμητό από το αποχτημένο.

Για να καταλάβεις τη καρδιά και το μυαλό ενός ανθρώπου, δες τι σε εμπνέει να κάνεις.

Τα λόγια μας δεν είναι παρά ψίχουλα που πέφτουνε κάτω από το μεγάλο γλέντι του μυαλού.

Η πίστη είναι όαση στη καρδιά που το καραβάνι της σκέψης δε θα τη φτάσει ποτέ.

Ο θάνατος μοιάζει πιότερο με προφήτη που δεν τον τιμούνε στον ίδιο του τον τόπο ή με ποιητή που ‘ναι ξένος στο λαό του.

Ας είναι ευλογημένη η σιωπή! Γιατί μέσα σ’ αυτή θα με ακούσεις να μιλώ.

Όταν η αγάπη σε καλεί, ακολούθησέ τη, μόλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα. Κι όταν τα φτερά της σ’ αγκαλιάσουνε παραδώσου, μόλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει.

Ο πόνος σας είναι το σπάσιμο του όστρακου που περικλείει τη γνώση σας. Πολλούς από τους πόνους σας τους διαλέγετε μονάχοι. Είναι το πικρό φάρμακο που μ’ αυτό ο γιατρός που βρίσκεται μέσα σας θεραπεύει τον αρρωστο εαυτο σας. Γι’ αυτό, να εμπιστεύεστε το γιατρό και να πίνετε το φάρμακό του, σιωπηλά κι ήρεμα.

Οι συγκινήσεις απ’ το διαλογισμό βρίσκονται πέρα απ’ τη περιοχή του λόγου και της διανοητικής σύλληψης, στο χώρο της σιωπής όπου, οι δίσκοι της χαράς και της θλίψης είναι άδειοι κι η ζυγαριά ισορροπεί στο κενό.

Το έθνος να λυπάστε αν φορά ρούχο που δεν ύφανε.
Ψωμί αν τρώει, αλλ\ όχι απ’ τη σοδειά του.
Κρασί αν πίνει, αλλ’ όχι από το πατητήρι του.
Το έθνος να λυπάστε που δεν υψώνει τη φωνή
παρά μονάχα στη πομπή της  κηδείας.
Που δεν συμφιλιώνεται παρά μονάχα μες στα ερείπιά του.
Που δεν επαναστατεί παρά μονάχα σαν βρεθεί
ο λαιμός του ανάμεσα στο σπαθί και τη πέτρα.
Το έθνος να λυπάστε που έχει αλεπού για πολιτικό,
απατεώνα για φιλόσοφο, μπαλώματα κι απομιμήσεις είναι τέχνη του.
Το έθνος να λυπάστε που έχει σοφούς από χρόνια βουβαμένους.  (Ο Κήπος Του Προφήτη)

Φίλοι μου κι αδελφοί μου, ο πλατύτερος δρόμος είναι ο συνάνθρωπός σας. Η δροσοσταλίδα καθρεφτίζει το φως γιατί είναι ένα με το φως και σεις αντανακλάτε τη ζωή γιατί εσείς κι η ζωή είστε ένα. Η δροσοσταλίδα που στρογγυλεύει καθώς κυλά μες στο θαμπό του κρίνου δεν είναι διαφορετική από τη ψυχή του εαυτού σας, όταν μαζώχνεται μες στη καρδιά του Θεού.  (Ο Κήπος Του Προφήτη)

Εσείς χτίσατε τις πυραμίδες πάνω στις καρδιές των σκλάβων, αλλά οι πυραμίδες στέκονται τώρα πάνω στην άμμο, μνημονεύοντας στους αιώνες τη δική μας αθανασία και τη δική σας εξαφάνιση.  (Μυστικά Της Καρδιάς)

Σαν τραβηχτήκαν τα νερά, στην άμμο τα όνειρά μου έγραψα, τους διαλογισμούς, σκέψεις, ιδέες· μα όταν ήρθα στη φουσκοθαλασσιά τα λόγια αυτά της άμμου να στοχαστώ, μόνο η άγνοιά μου ολόγυρα ορθωνόταν.   (Καθρέφτες Της Ψυχής)

Τώρα καταλαβαίνεις γιατί αρκετοί από μας Τον λέμε Γιο του Ανθρώπου. Αυτός ο ίδιος ήθελε να λέγεται μ’ αυτό το όνομα, γιατί γνώρισε την πείνα και τη δίψα του ανθρώπου κι είδε τον άνθρωπο ν’ αναζητά τον καλλίτερο εαυτό του.  (Ιησούς ο Γιος Του Ανθρώπου)

Όμως το πνεύμα τους είναι ένα πνεύμα πιο ευγενικό απ’ το δικό μας. Εμείς σπέρνουμε πολύ, αλλά θερίζουμε ένα τίποτα. Όμως αυτοί αυτό που σπέρνουν το θερίζουν κιόλας. Εμείς είμαστε οι σκλάβοι των ορέξεών μας. Αυτοί τα παιδιά της ικανοποίησής τους.  (Οι Νύμφες Τς Κοιλάδας)

Κι ο παπάς είπε: “Ο Θεός είναι άπειρα μεγάλος. Δεν μπορεί να φανεί με το ανθρώπινό μας μάτι“. Τότε η γυναίκα ξέσπασε: “Το άπειρα μικρό σκότωσε το γιο μου με τη θέληση του άπειρα μεγάλου! Τότε, τι είμαστε εμείς; Τι είμαστε;”  (Ο Περιπλανώμενος)

Άνοιξα για δεύτερη φορά τα φτερά μου. Θα γίνεις η συντρόφισσα ενός νέου που πετά σαν αϊτός ψηλά στα βουνά και περνά τις νύχτες του ξαποσταίνοντας σαν λιοντάρι στους αγριότοπους; Θα είσαι ικανοποιημένη με την αγάπη ενός άντρα που δέχτηκε την αγάπη σαν φίλο μα δεν θα την αφήσει να γίνει αφέντης του; Θα μπορέσεις ν’ αρκεστείς στον πόθο μιας καρδιάς συνεπαρμένης κι όμως απρόθυμης να παραδοθεί, μιας καρδιάς που καίγεται μα δε θα γίνει στάχτη; Θα γαληνέψεις με τη στοργή μιας ψυχής που τρέμει στη καταιγίδα μα δε λυγίζει, που σείεται στη θύελλα μα δεν ξεριζώνεται; Θα είσαι ευχαριστημένη μ’ εμένα για σύντροφο, έναν σύντροφο που δε γυρεύει να γίνει μήτε αφέντης μήτε σκλάβος; Εάν ναι, τότε, να το χέρι μου. Πάρε το στο λεπτεπίλεπτο χέρι σου. Να το κορμί μου. Αγκάλιασέ το με τα όμορφα μπράτσα σου. Να τα χείλη μου. Φίλησε τα μ’ ένα αργό, βαθύ, σιωπηλό, φιλί.  (Αγαπημένη)

Μη λες σοφία, αλλά πνευματικό πλούτο, γιατί ο πραγματικός πλούτος δεν έρχεται από τον εξωτερικό κόσμο, αλλά αρχίζει στα Άγια των Αγίων της ζωής. Μοιράσου τον εαυτό σου με τους ανθρώπους.  (Δάκρυ & Γέλιο)

Δε θ’ άλλαζα ποτέ το γέλιο της καρδιάς μου με όλα τα πλούτη του κόσμου. Ούτε θα ‘μουν ικανοποιημένος με το να μεταλλάξω τα δάκρυά μου, τα δάκρυα της αγωνίας μου, σε γαλήνη. Φλογερή μου ελπίδα είναι πως όλη μου η ζωή σ’ αυτή τη γη θα αποτελείται από “Δάκρυ και γέλιο”. Δάκρυ που εξαγνίζει τη καρδιά μου και μου αποκαλύπτουνε το μυστικό και το μυστήριο της ζωής. Γέλιο που με φέρνει πιο κοντά στους συνανθρώπους μου, Δάκρυ που με κάνει να αισθάνομαι τους πονεμένους, Γέλιο που συμβολίζει τη χαρά για την ίδια την ύπαρξή μου (Δάκρυ & Γέλιο)

Κοίταξα τη κοιμισμένη Φύση και με σκέψη βαθειά ανακάλυψα την πραγματικότητα ενός αχανούς κι άπειρου πράγματος -κάτι που καμιά δύναμη δεν μπορούσε να απαιτήσει, μήτε να το αγοράσουν πλούτη ή να πετύχουν την επιρροή του. Κάτι που δεν μπορούσε να σβηστεί με τα δάκρυα του χρόνου, να νεκρωθεί από τη θλίψη, κάτι που δεν βρίσκεται δίπλα στις γαλάζιες λίμνες της Ελβετίας και τα άμορφα οικοδομήματα της Ιταλίας. Είναι κάτι που μαζεύει δύναμη με την υπομονή, αναπτύσσεται ενάντια στα εμπόδια, θερμαίνει τον χειμώνα, ανθίζει την άνοιξη, ξεσηκώνει αύρες καλοκαιρινές και φέρει καρπούς το φθινόπωρο -ανακάλυψα την Αγάπη.  (Δάκρυ & Γέλιο)

Και στη γη ήρθε ζωή και στη ζωή ήρθε το πνεύμα, η φτερωτή μελωδία του κόσμου. Και εξουσιάσαμε τη ζωή και το πνεύμα, και κανείς, εκτός από εμάς, δεν έμαθε το μέτρο των καιρών ούτε το βάρος των νεφελώδικων ονείρων των καιρών.  (Οι Θεοί Της Γης)

Σας λέω ότι τα παιδιά του χθες ακολουθάνε τη κηδεία της εποχής που τα ίδια φτιάξανε για τους εαυτούς των. Αλλά τα παιδιά του αύριο τα καλεί η ζωή και την ακολουθούν με βήμα σταθερό και το κεφάλι ψηλά, είναι η χαραυγή νέων συνόρων, ο καπνός δε θα θολώσει τη ματιά τους κι ο ήχος της αλυσίδας δε θα πήξει τη φωνή τους. Σε αριθμό είναι λίγοι, αλλά αξίζουν όσο ένα σπειρί σιτάρι μπροστά σ’ ένα δεμάτι άχυρο. Κανείς δεν τους γνωρίζει, αλλά αυτοί γνωρίζουν ο ένας τον άλλο.  (Σκέψεις & Διαλογισμοί)

Ήρθα να πω μια λέξη μόνο κι αυτή τη λέξη θα τη πω σήμερα. Αν όμως ο θάνατος μ’ εμποδίσει, η λέξη αυτή θα ειπωθεί Αύριο. Γιατί το Αύριο δε θ’ αφήσει κανένα μυστικό στο βιβλίο της Αιωνιότητας. Ήρθα να ζήσω μες στη δόξα της Αγάπης και στο φως της Ομορφιάς, που ‘ναι οι αντανακλάσεις του Θεού. Ζω πάνω σ’ αυτή τη γη και κανείς δεν μπορεί να με διώξει απ’ τις σφαίρες της Ζωής. Γιατί μες από τη λέξη μου, που ‘ναι γεμάτη ζωή, θα συνεχίσω να υπάρχω, ακόμη και μες στο θάνατο. Ήρθα σ’ αυτό τον κόσμο με σκοπό να ζήσω για όλους και μ’ όλους. Κι αυτό που εγώ σήμερα δημιουργώ μέσα στη σιωπή, Αύριο θα γίνει η ηχώ του πλήθους. Αυτό που σήμερα ειπώθηκε από μια μόνο καρδιά, Αύριο θα ειπωθεί από χιλιάδες καρδιές. (Η Φωνή Της Αιώνιας Σοφίας)

Ήμασταν, η αγαπημένη μου κι εγώ, μες στο άπειρο κι ήμασταν άπειρο. Ήμασταν μες στο φως κι ήμασταν φως. Και περιπλανιόμασταν σαν αρχαίο πνεύμα που κινιόταν πάνω στην όψη των νερών. Κι ήταν για πάντα η πρώτη μέρα.  (Ο Λάζαρος Κι Η Αγαπημένη)

Δεν υπάρχει όνειρο εδώ και δεν υπάρχει ξύπνημα. Εσύ κι εγώ κι αυτός ο κήπος δεν είναι παρά μονάχα φαντασίωση, σκιά του πραγματικού. Το ξύπνημα είναι εκεί που ήμουνα με την αγαπημένη μου και με τη πραγματικότητα.  (Ο Λάζαρος Κι Η Αγαπημένη)

Ζωή χωρίς αγάπη είναι σαν δέντρο χωρίς άνθη και καρπούς. Ζωή χωρίς την Επανάσταση είναι σαν τις εποχές δίχως την Άνοιξη. Ζωή χωρίς ελευθερία είναι σα σώμα χωρίς ψυχή.  (Το Όραμα)

Αφότου ο άνθρωπος βρέθηκε στη γη, η μουσική ήρθε σ’ αυτόν εξ’ ουρανού αποκάλυψη, σα γλώσσα που ξεχωρίζει ανάμεσα σ’ όλες τις γλώσσες. Η μουσική μιλά στη καρδιά μ’ όσα η καρδιά έχει μέσα της κρυμμένα, είναι συνομιλία ανάμεσα στις καρδιές. Είναι όμοια με την αγάπη, η δύναμή της αγγίζει όλους τους ανθρώπους. Οι πρωτόγονοι την τραγουδούσαν μέσα στην έρημο. Οι βασιλιάδες μέσα στα παλάτια ριγούν στο άκουσμά της. Οι μάνες που έχασαν το παιδί τους την έπλεξαν με τους στεναγμούς τους, έγινε θρήνος που έλιωνε τις πέτρες. Οι άνθρωποι μες στην παραφορά της χαράς την έβαλαν στις απολαύσεις τους, έγινε ύμνος που ανακούφιζε γλυκά όσους υπέφεραν από τις συμφορές. Μοιάζει με τον ήλιο που χαιρετά με τις αχτίδες του όλα τ’ αγριολούλουδα. (Η Μουσική)

Στη τρέλλα μου, βρήκα ελευθερία και γαλήνη την ελευθερία της μοναξιάς και τη γαλήνη αυτών που κανείς δεν τους καταλαβαίνει, γιατί όσοι μας καταλαβαίνουν υποδουλώνουν κάτι μέσα μας. (Ο Τρελλός)

Με ρωτάς πώς γίνηκα τρελλός. Να το πως: Μια μέρα, καιρό, καιρό πριν γεννηθούνε πολλοί θεοί, ξύπνησα από βαθύν ύπνο κι ανακάλυψα πως όλες μου οι μάσκες είχαν κλεφτεί -κι οι εφτά που ‘χα φτιάξει και που ‘χα φθείρει μες σ’ εφτά ζωές – τότες έτρεξ’ αμασκοφόρετος μες απ’ τους ανθρωπόβριθους δρόμους κραυγάζοντας: “Κλέφτες, τρισκατάρατοι κλέφτες”. Άντρες, γυναίκες, με περιγέλασαν και κάποιοι τρέξανε στα σπίτια τους, σκιαγμένοι από μένα. Κι όταν έφτασα στην αγορά, ένας νιός σκαρφαλωμένος σε μια στέγη φώναξε: “Είναι τρελλός”.  (Ο Τρελλός)

Ο ανόητος μόνο την ανοησία βλέπει. Χτες παρακάλεσα έναν ανόητο να μετρήσει τους ανόητους ανάμεσά μας. Γέλασε κι είπε: “Αυτό είναι πολύ δύσκολο και θα χρειαστεί πολύ καιρό. Μήπως θα ‘ταν καλύτερα να μετρήσω μόνο τους γνωστικούς”.  (Η Φωνή Του Δασκάλου)

Εμείς μετράμε το χρόνο με βάση τη κίνηση αναρίθμητων ήλιων κι αυτοί μετράνε το χρόνο με μικροσκοπικές μηχανές μες στα τσεπάκια τους. Πες μου τώρα, πώς θα μπορούσαμε ποτέ να συναντηθούμε στον ίδιο τόπο και την ίδια στιγμή;  (Άμμος & Αφρός)

Ως πότε θα κουβαλάμε τη κατάρα των καιρών; Αρκετά βάσανα τραβήξαμε (…) Η αιγυπτιακή δουλεία, η βαβυλώνια εξορία, η περσική τυραννία, ο ρωμαϊκός δεσποτισμός κι η ευρωπαϊκή απληστία… Όλ’ αυτά τα ‘χουμε υπομείνει. (Ανυπότακτες Ψυχές)

Αυτά είναι τα παλάτια που αρνήθηκα να ζήσω περισσότερο, οι τάφοι όπου δεν ήθελα να βρίσκομαι θαμμένη ζωντανή. Και αυτοί είναι οι άνθρωποι απ’ τους οποίους απέδρασα για ν’ απαλλαγώ απ’ τις συνήθειές τους και να λύσω τα δεσμά που μ’ έδεναν με τη κοινωνική τους τάξη. Δεν τους καταδικάζω, τους λυπάμαι δεν τους μισώ, μισώ τη τυφλή υποταγή τους στην υποκρισία, στο ψέμμα και στη πονηριά. Αν σας αποκάλυψα τα μυστικά της καρδιάς τους και τα μυστήρια της ζωής τους, δεν το ‘κανα επειδή μ’ αρέσει η συκοφαντία και το κουτσομπολιό, αλλά να σας δείξω το αληθινό πρόσωπο εκείνων όπου ακόμη μέχρι και χθες έμοιαζα κι απ’ τους οποίους λευτερώθηκα.  (Ανυπότακτες Ψυχές)

Η δουλειά μου προοδεύει γρήγορα, οι σκέψεις μου είναι ήρεμες κι η υγεία μου είναι τέλεια, κι ωστόσο μου λείπει η ευτυχία. Η ψυχή μου πεινά και διψά για κάποια τροφή, αλλά δεν ξέρω που να τη βρω.  (Αυτοπροσωπογραφία)

Εσύ είσαι ο πρόδρομος ο δικός σου κι οι πύργοι που ‘χτισες δεν είναι παρά τα θεμέλια του γιγαντιαίου εαυτού σου. Κι εγώ είμαι ο πρόδρομος ο δικός μου, αν και βρίσκομαι μες στις σκιές των δέντρων μου κι ακίνητο με νομίζεις.  (Ο Πρόδρομος)

Ο ποιητής είναι μάνα και πατέρας της γλώσσας που τον ακολουθεί όπου κι αν πάει. Όταν πεθάνει ο ποιητής, η γλώσσα στέκεται συντριμμένη πάνω στον τάφο του, κλαίγοντας τον χαμένο αφέντη της, ώσπου να ‘ρθει κάποιος άλλος ποιητής…   (Η Λιτανεία)

Όταν στη Δύση τ’ άλικο του ήλιου το στέμμα
κυλούσε, έγειρες ποτέ σιμά στο κλήμα;
Έστρεψες στα τσαμπιά, ποτέ το λάγνο βλέμμα,
που κρέμονται χρυσά με κρυσταλλένιο σχήμα;
Τι τάχα καλό βλέπεις, ω ερμηνεία δωσ’ μου,
στο να σερνόμαστε μες στης ζωής τα πλήθη
βασανισμένοι από τη λογική του κόσμου,
αγώνες, στεναγμούς, που μας πετάν στη λήθη. . .  (Η Λιτανεία)

Ησύχασε, καρδιά μου,
ησύχασε ως τη χαραυγή,
γιατί όποιος έτσι υπομονετικά
περιμένει το πρωινό,
θα το χαιρετήσει με δύναμη
κι όποιος αγαπά το φως,
θ’ αγαπηθεί απ’ αυτό.
Ησύχασε, καρδιά μου
κι άκου τα λόγια μου.   (Τα Σπασμένα Φτερά)

Έλα, Σάλμα, έλα,
κι ας σταθούμε σα δυνατοί πύργοι
μπρος στη καταιγίδα.
Ας σταθούμε σα γενναίοι στρατιώτες
μπρος στον εχθρό
κι ας αντιμετωπίσουμε τα όπλα του.
Αν σκοτωθούμε,
θα πεθάνουμε σα μάρτυρες
κι αν νικήσουμε,
θα ζήσουμε σαν ήρωες.  (Τα Σπασμένα Φτερά)