Βασιλικός ο αρωματικός... - Βιβλίων Ορίζοντες

Ένα γνωμικό αναφέρει πως «όπου φυτρώνει βασιλικός δεν φυτρώνει το κακό».

Το συγκεκριμένο βότανο έχει συνδεθεί με τη χριστιανική παράδοση καθώς η παράδοση αναφέρει ότι φύτρωσε στο σημείο που ήταν θαμμένος ο σταυρός, όπου είχε σταυρωθεί ο Χριστός.

Γι’ αυτό μοιράζουν βασιλικό στις εκκλησίες στη γιορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου.

Έχει την επιστημονική ονομασία Ώκιμον το βασιλικόν – Ocimum basilicum και ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών, ονομάζεται ακόμα και Βότανο του Αγίου Ιωσήφ.

Διαθέτει στα φύλα του αιθέρια έλαια και ευγενόλη στην οποία οφείλει τη υπέροχη μυρωδιά του, ενώ περιέχει διάφορες χημικές ουσίες οι οποίες δίνουν τη χαρακτηριστική μυρωδιά του κάθε είδους. Έχει θεραπευτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.

Ο «βασιλιάς» των βοτάνων…

Η λέξη βασιλικός προέρχεται από το «βασιλέα».

Ο Μέγας Αλέξανδρος έφερε τον βασιλικό στην Ελλάδα από την εκστρατεία του στις Ινδίες, όπου θεωρείται ο τόπος καταγωγής του και είναι το ιερό φυτό των Ινδουιστών.

Ο μύθος θέλει την όμορφη Τούλσι – στα ινδικά ο βασιλικός – να μεταμορφώνεται σε φυτό για να γλυτώσει από τον έρωτα του θεού Βισνού.

Σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 60 ποικιλίες. Ανάλογα το είδος υπάρχει και η ανάλογη ονομασία όπως αθάνατος, πλατύφυλλος, σγουρός. Διατηρείται ακόμα και σε σκέτο νερό βγάζοντας ρίζες ενώ δημιουργείται σαν νεογενές φυτό μέσα από τη φύτευση σπόρου.

Λέγεται επίσης πως όταν η Αγία Ελένη έφτασε στην Παλαιστίνη για να βρει τον σταυρό του Χριστού είδε έναν θάμνο από τον οποίο ανάβλυζε μια έντονη μυρωδιά. Το εξέλαβε ως θεϊκό σημάδι και ξεκίνησε να σκάβει στη ρίζα του, όπου τελικά βρήκε το ιερό σύμβολο του χριστιανισμού.

Από εκεί πιθανόν πηγάζει και το χριστιανικό έθιμο να πηγαίνουμε βασιλικούς στην εκκλησία στις 14 Σεπτέμβρη, την ημέρα του Σταυρού.

Αντιθέτως, οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την έντονη μυρωδιά του κατάρα. Δεν το είχαν σε υπόληψη γιατί θεωρούσαν ότι ήταν το αγαπημένο φυτό των σκορπιών που φώλιαζαν κάτω από τα φύλλα του.

Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ερωτικό φίλτρο. Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά στις ταριχεύσεις και οι Γαλάτες σε τελετές εξαγνισμού μαζί με νερό πηγής.

Στην Ελλάδα ο βασιλικός θεωρείται το φυτό του καλοκαιριού και είναι συνδεδεμένος με την καλή τύχη….

Δημοφιλής και κορυφαίος

Σγουρός ή πλατύφυλλος, ως πολυετής, γίγας ή απλός, αλλά πάντοτε αρωματικός και λατρεμένος, ο βασιλικός είναι το απόλυτο αρωματικό του Ήλιου.
Έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις παγκοσμίως ακόμα κι αυτόν τον ίδιο τον μαϊντανό!
Δεν υπάρχει σήμερα άλλο αρωματικό που να λατρεύεται τόσο, όσο ο βασιλικός, που από τις αρχές της άνοιξης κάνει αισθητή την εμφάνισή του στις ελληνικές αυλές και στα μπαλκόνια, ενώ όλη η νότιος Ευρώπη με κυρίαρχη την Ιταλία προσκυνά στη γεύση και την μυρωδιά του.

Εξωτικός βασιλικός

Ο υπέροχος κόκκινος μελανόφυλλος της Ταϋλάνδης που ταιριάζει με τα πράσινα κάρι είναι από τους λατρεμένους μου. Στο Βιετνάμ μας τον σερβίρανε ωμό σε σαλάτες με άλλα χορταρικά συνοδεία κόλιαντρου και μέντας για να συνοδέψουμε τα αιθέρια εδέσματα της περιοχής. Αυτό το ταίριασμα του φρέσκου κόκκινου βασιλικού με το λεμονόχορτο (lemon grass) της Ασίας με έχει αφήσει άφωνη.

Πιο σπάνιος είναι ο χειμερινός ή Αγιορείτικος

Με ιδιαίτερες φαρμακευτικές ιδιότητες καθώς ενισχύει τη μνήμη, καταπραΰνει τους νευρικούς πονοκεφάλους είναι εξαιρετικό χωνευτικό και τονωτικό.
Έχει αντισηπτική ιδιότητα, θεωρείται εντομοαπωθητικό, γι’ αυτό και στα μποστάνια συνηθίζουν να τον φυτεύουν ανάμεσα σε κηπευτικά, ιδίως στις μελιτζάνες ή με τους κατιφέδες, γιατί απομακρύνει τον τετράνυχο, το έντομο – εχθρό της μελιτζάνας.
Η γιαγιά μου που φύτευε μπόλικους βασιλικούς στα μποστάνια της υποστήριζε πως δίνει γεύση βασιλικού στις μελιτζάνες της.

Στα μαγειρέματα

Όταν ο βασιλικός είναι φρέσκος συνήθως μπαίνει στο τέλος του φαγητού, για να διατηρήσει ζωντανά τα αρώματά του. Τα κοτσάνια του τα ψιλοκόβουμε και τα βάζουμε στην αρχή του μαγειρέματος μαζί με το ελαιόλαδο και το κρεμμύδι.
Από το κοτσάνι παίρνουμε τα αρώματα που δεν χάνονται εύκολα κατά το μαγείρεμα και ενισχύουμε το φαγητό μας αρωματικά, προσθέτοντας τα φύλλα τους στο τέλος. Όταν είναι αποξηραμένος, τον χρησιμοποιούμε από την αρχή στο μαγείρεμα, για να αποδώσει το άρωμά του.

______