ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΟΥΡΗΣ: «Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα, τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα;» Γιώργος Σουρής, ο ποιητής που προτάθηκε για Νόμπελ λογοτεχνίας, σατίριζε μέσα από τον «Ρωμηό» του πολιτικούς και τραπεζίτες…

Ο πάντα επίκαιρος Γεώργιος Σουρής πέθανε σαν σήμερα στις 26 Αυγούστου 1919.

«Εγώ Γεώργιος Σουρής, ιππότης του Σωτήρος και Χιώτης διαβολόλωλος αστείου χαρακτήρος».

Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1853 στην Ερμούπολη της Σύρου, αλλά καταγόταν από τα Κύθηρα. Ο ίδιος όμως προτιμούσε να τον θεωρούν Χιώτη.

Χαρακτηριστικά έγραψε:

Η οικογένειά του ήταν εύπορη και ο πατέρας του ήθελε να τον κάνει παπά. Οταν η οικογένειά του χρεοκόπησε, ο πατέρας του τον έστειλε υπάλληλο στο κατάστημα ενός θείου του σιτέμπορου στη Ρουμανία. Ο Σουρής βέβαια, που μόνο για έμπορος δεν έκανε, έγραφε κρυφά στίχους και μετά δύο μήνες ήλθε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή.

Δεν κατόρθωσε ωστόσο να πάρει πτυχίο και για να βγάλει τον επιούσιο παρέδιδε μαθήματα και δημοσιογραφούσε.

Τον Αύγουστο έδωσε εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, αλλά κόπηκε «μετά πολλών επαίνων», όπως ο ίδιος σατιρίζει.

Η εφημερίδα εκείνη ήταν ολόκληρη έμμετρη, από τον τίτλο της (Ο Ρωμηός, εφημερίς – που την γράφει ο Σουρής) μέχρι τις μικρές αγγελίες της!

Ο Γ. Σουρής παντρεύτηκε το 1881 τη Μαρή Κωνσταντινίδη από τη Χίο, του γένους Αργέντη Ροδοκανάκη, με την οποία και πέρασε μια ευτυχισμένη ζωή αποκτώντας πέντε παιδιά.

Η γυναίκα του επέμενε πως είχε έξι, συμπεριλαμβάνοντας και τον σύζυγό της που καθώς ήταν αδέξιος και ανέμελος είχε πραγματική ανάγκη μητρικής στοργής και φροντίδας.

Παροιμιώδεις ήταν οι καλλιτεχνικές συγκεντρώσεις, στο σπίτι του, της οδού Πινακωτών 15 (σημερινή Χαριλάου Τρικούπη).

Στο σπίτι του σύχναζαν οι Κωστής Παλαμάς, Γιάννης Πολέμης, Γιώργος Δροσίνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Μπάμπης Αννινος, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Μιλτιάδης Μαλακάσης και πολλοί άλλοι διανοητές.

Να τι έγραψε σε μια από εκείνες τις συναντήσεις για τον ποιητή Κωστή Παλαμά.

Συμπαθέστατος κι εκτιμώμενος απ’ όλους, προτάθηκε το 1908 για το βραβείο Νόμπελ, με την πρόθυμη πρωτοβουλία και της Βουλής. Το 1911 τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος.

Έγραφε πάντα καλοπροαίρετα σχολιάζοντας τον λαό, τους άρχοντες, τους βασιλείς, χωρίς ωστόσο να βρίζει. Συχνά αυτοσαρκαζόταν και έξοχο δείγμα αυτοσαρκασμού είναι το ποίημα «Η Ζωγραφιά μου».

Μπόι δυο πήχες, κόψη κακή,
γένια με τρίχες, εδώ κι εκεί.

Κούτελο θείο, λίγο πλατύ,
τρανό σημείο του ποιητή.

Δυο μάτια μαύρα χωρίς κακία
γεμάτα λαύρα μα και βλακεία.

Πηγάδι στόμα, μαλλιά χυτά
γεμίζεις στρώμα μόνο μ’ αυτά.

Με χρήματα του Χιώτη φιλάνθρωπου Τζωρτζή Δρομοκαΐτη χτίστηκε έξω από την Αθήνα στο Δαφνί το φρενοκομείο Δρομοκαΐτειο. Ο Σουρής δεν άφησε την ευκαιρία που του έδινε εκείνο το γεγονός και το… καυτηρίασε δεόντως… (Απρίλιος 1884).

Βλέποντας κάποια στιγμή πως τα χρόνια άρχισαν να βαραίνουν το κορμί του, έγραψε ποίημα με τίτλο «Το παραπαίον γήρας»:

Όπου το πόδι μου σταθεί
και όπου περπατήσω
σιγά-σιγά μ’ ακολουθεί
ο χάρος από πίσω.

Η γλώσσα του ήταν μικτή. Χρησιμοποιούσε πολύ τη δημοτική, αλλά συχνά στα ποιήματά του υπάρχουν αρκετές λόγιες λέξεις και φράσεις, για λόγους είτε μετρικούς είτε σατιρικούς. Είχε άλλωστε συγκρουστεί εντονότατα με τον Ψυχάρη και τους μαχητικούς δημοτικιστές των αρχών του 20ού αιώνα.

Πέθανε τον Αύγουστο του 1919 στο Φάληρο, και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη με τιμές στρατηγού. Στον τάφο του, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, στήθηκε προτομή του, έργο του γλύπτη Ν. Γεωργαντή κι άλλη μια στήθηκε στην είσοδο του Ζαππείου, έργο του γλύπτη Γ. Δημητριάδη.

Ειλικρινά υμέτερος,
Γ. Σουρής .

ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Δείτε πόσο αληθινό και επίκαιρο είναι αυτό το ποίημα του Γ. Σουρή.

Επιμέλεια άρθρου Καλλιόπη Γιακουμή

Αναδημοσιεύουμε  αφιέρωμα της amanivoice-Chios (Νοέμβριος 2013) στο μεγάλο μας σατιρικό ποιητή.