"Στην πΈνα": “ΠΑΙΔΟΦΙΛΙΑ – Ο ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ”, γράφει η Χριστίνα Μπογιατζή

“Στην πΈνα”

“ΠΑΙΔΟΦΙΛΙΑ – Ο ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ”

Γράφει η Χριστίνα Μπογιατζή

***

Η παρουσία οιασδήποτε σεξουαλικής κακοποίησης είναι καθοριστική για τη ζωή μας, είτε ατομικά, είτε συλλογικά. Αυτο το είδος βίας βρίσκεται στην κοινωνία μας διάχυτο σε όλα τα στρώματα και -δυστυχως- δε διακρίνεται σε λίγο ή περισσότερο επιζήμιο καθώς συνιστά πάντα την απόλυτη παραβίαση στον ανθρώπινο ψυχοσωματικό και ψυχοκοινωνικό ιστό. Η σεξουαλική κακοποίηση αφορά σε παιδιά ή σε ενήλικες. Στην περίπτωση των παιδιών (παιδοφιλία), συνήθως ο θύτης είναι στο πιο οικείο οικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον του θύματος και όχι στο άγνωστο.

Το ψυχιατρικό εγχειρίδιο DSM- IV που περιγράφει την παιδοφιλία (παραφιλία), αναφέρεται σε αυτή ως μία ψυχική διαταραχή στον ψυχισμό του θύτη αν και οι απόψεις στην επιστημονική κοινότητα δϊίστανται. Υπάρχουν αφενός μεν οι επιστήμονες που μελετούν την παραφιλία ως μία ψυχιατρική νόσο, αφετέρου δε, εκείνοι που την προσδιορίζουν ως μία «ανίατη εκφυλιστική επιλογή» του παιδόφιλου όπου τα πράγματα φαίνονται απο δυσοίωνα εώς και απέλπιδα. Ο όρος παιδεραστία περιέχει τις δυο έννοιες “παις” (παιδί) και “εράν” (ποθώ, ερωτεύομαι). Ενώ ο όρος “παις” σημαίνει γενικά τόσο το αρσενικό όσο και το θηλυκό παιδί,στην αρχαία Αθήνα, εννοούσαν κυρίως το αγόρι. Εμείς πλέον, εν έτει 2021, είτε πρόκεται για το άρρεν είτε για το θήλυ, δυνάμεθα να εννοήσουμε την παιδοφιλία ως μία βλαπτική πορνεία ή και παρά φύσιν ασέλγεια (Πλάτ. Νόμοι 636c 835c – 842a), δανειζόμενοι τις περιεκτικές και εύστοχες λέξεις της αρχαιότητας. Η σεξουαλική κακοποίηση (ή και παρενόχληση), είναι απολύτως τραυματική, αφήνοντας πίσω της συμπτώματα κατάθλιψης, στοιχεία συνδρόμου μετατραυματικού στρες, εθιστικών ή αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, στοιχεία αποσύνδεσης και αγχώδων διαταραχών και πολλά άλλα.

Τρόποι να προστατεύσουμε τα παιδιά μας απο αυτή τη μορφή βίας είναι κυρίως η διατήρηση μίας στενής (και διακριτικής στην περίπτωση του εφήβου) εποπτείας στη ζωή τους. Η προστασία αφορά σε όλες τις ελευθερίες και τους περιορισμούς που εμείς επιτρέπουμε ή επιβάλλουμε στο παιδί μας αντίστοιχα και ανάλογα με την ηλικία και τη συμπεριφορά του. Πρέπει να μείνουμε μακρυά απο τα στερεότυπα του θύτη καθώς σε κάθε εποχή, η μορφή του επιδέξιου κακοποιού δύναται να ενσαρκώσει πολλούς ρόλους. Κάποτε έμοιαζε με έναν «μοναχικό λύκο» που κυκλοφορεί με αργό βηματισμό σε δρόμους, μετέπειτα πειστήκαμε πως ίσως να είναι και ένας τύπος με ευρύτερη κοινωνική αποδοχή ενώ πλέον, το διαδίκτυο αφήνει απροσμέτρητες επιλογές στη φαντασία μας για έναν πιθανό επίδοξο παιδεραστή πίσω απο μία οθόνη.

Στον πληθυσμό των παιδιών, αυτό το είδος κακοποίησης έχει σημάδια. Ένα σεξουαλικά κακοποιημένο παιδί μπορεί να εμφανίσει μία απότομη αλλαγή στην απόδοση του στις μαθησιακές του επιδόσεις ή μπορεί να έχει έναν διαταραγμένο ύπνο και να βλέπει εφιάλτες. Το παιδί που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή και παρενόχληση έστω, ίσως ζωγραφίζει με επιμονή και εμμονή θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο, ή να δείχνει φοβισμένο σε πρόσωπα ή περιστάσεις όπου δεν φοβόταν πρωτύτερα να εκτεθεί. Μπορεί να έχει δυσκολία στις κινήσεις του σώματός του (περπάτημα, ελεύθερο παιχνίδι κτλ) αλλά και να έχει γενικά μία απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του. Τα παιδιά (μέχρι και την εφηβεία) που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση ίσως συμπεριφερθούν κάτω απο την ομπρέλα του συνδρόμου της Στοκχόλμης. Αυτο το σύνδρομο (γνωστό αλλά και άγνωστο σε πολλούς), είναι μία ψυχολογική αντίδραση που παρατηρείται συνήθως σε θύματα ομηρίας/κακοποίησης, κατά την οποία το θύμα αναπτύσσει και παρουσιάζει έντονα συναισθήματα εμπιστοσύνης, συμμόρφωσης, υπάκουης συνεργατικότητας, θαυμασμού, ταύτισης ή ακόμη και προστατευτικής αγάπης για στο θύτη. Το παιδί βρίσκει ελαφρυντικά και δικαιλογίες για τη συμπεριφορά του δράστη, επιζητά την αποδοχή και την εκτίμησή του και ενδιαφέρεται για το καλό του. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά παιδιά υπομένουν την κακοποίηση, χωρίς να την καταγγέλουν.

Σε κάθε περίπτωση, με την παραμικρή υποψία ότι το παιδί μας μπορεί να έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση, οφείλουμε να διερευνήσουμε επισταμένως τυχόν γεγονότα ή πρόσωπα που ίσως επιβεβαιώνουν τις υποψίες μας. Στις Η.Π.Α., μία κοινότυπη φράση λέει «Καλύτερα να είμαι ασφαλής παρά μετανιωμένος: Better safe than sorry» και εδώ, είναι πιο επιτακτικό απο ποτέ να την ακολουθήσουμε.

Χριστίνα Μπογιατζή

Παιδοψυχολόγος ΜΑ- Λογοπαθολόγος ΜΑ

Υπ. Διδάκτωρ ΕΚΠΑ