“Η τελευταία νύχτα της Αδέρας” του Μιχάλη Δαγκλή, γράφει η Καλλιόπη Γιακουμή-Κουγιώνη

***

Ξεκινώντας να διαβάζω το νέο βιβλίο του Μιχάλη Δαγκλή, με τίτλο ”Η τελευταία νύχτα της Αδέρας”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο, δεν περίμενα με τίποτα, ότι θα έκρυβε τόσες εκπλήξεις στις σελίδες του. Ο τίτλος με έκανε να φαντάζομαι διάφορα, αλλά σε πολύ λίγα έπεσα μέσα και αυτό μου άρεσε πολύ! Είναι η πρώτη μου επαφή με την γραφή του κ. Δαγκλή και δηλώνω γοητευμένη.

Μα ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Ο Σίμος Σουλιώτης είναι ένας 35χρονος άντρας που ζει στην Αθήνα και εργάζεται περιστασιακά ως ερευνητής. Η ζωή του είναι γεμάτη κραιπάλες, ξενύχτια, ποτά, τσιγάρα, ένας εντελώς αντισυμβατικός χαρακτήρας που το φυσιολογικό δεν έχει καμία σχέση με όλα όσα κάνει. Αντιμετωπίζει με αρνητισμό τα πάντα και τα δύσκολα παιδικά του χρόνια τον έκαναν κυνικό, μηδενιστή και σκληρόπετσο. Γεμάτος οργή που την εκφράζει με την πρώτη ευκαιρία, θεωρεί τον άνθρωπο ικανό για όλα, δεν σέβεται και δεν αγαπά κανέναν, ούτε καν τον ίδιο του τον εαυτό.

Η μυστηριώδης εξαφάνιση μιας νεαρής κοπέλας θα του προκαλέσει το ενδιαφέρον και θα αναλάβει την έρευνα αυτής της περίεργης υπόθεσης, η οποία θα τον οδηγήσει σε ένα απομονωμένο χωριό της Πελοποννήσου. Μια ισχυρή χιονόπτωση θα τον αποκλείσει στο χωρίο και θα το θεωρήσει μια πολλή καλή ευκαιρία, που θα τον βοηθήσει στην έρευνα του, μιας και θα είναι σε άμεση επαφή με τον τόπο της εξαφάνισης και με ανθρώπους που έχουν σχέση με την νεαρή κοπέλα και θα του δώσουν τις πληροφορίες που χρειάζεται για αυτήν. Μα όσο περνούν οι μέρες η αρχική φιλική στάση των κατοίκων αλλάζει, οι μάσκες πέφτουν και όσο ο Σίμος Σουλιώτης πλησιάζει την αλήθεια, η ζωή του κινδυνεύει όλο και πιο πολύ..

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με κλιμακούμενη ένταση που εξελίσσεται σε καθαρόαιμο θρίλερ επιβίωσης, γεμάτο σασπένς και κινηματογραφικές σκηνές δράσης. Μέχρι την μέση κινείται σε ήπιους τόνους, δίνοντας όμως τα απαραίτητα στοιχεία για να αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον, ενώ η αγωνία χτίζεται σιγά σιγά, καθώς ο αναγνώστης μπαίνει όλο και πιο μέσα στην υπόθεση και του δημιουργείται εντέχνως η πεποίθηση ότι κάτι πρόκειται να αλλάξει σύντομα..

Ο Μιχάλης Δαγκλής είναι λάτρης και πολύ καλός γνώστης του μυθιστορηματικού και κινηματογραφικού τρόμου και αυτό το χρησιμοποιεί ευρηματικά στο κείμενο του. Εναλλάσσει τις σκηνές, τα πρόσωπα και τις χρονικές ακολουθίες της αφήγησης αβίαστα, κατακερματίζοντας τη συνολική εικόνα  που μέχρι στιγμής έχει σχηματίσει ο αναγνώστης σε αρκετά σημεία και ταυτόχρονα του δίνει τα κατάλληλα υλικά, για να την ανασυνθέσει από την αρχή.

Η γραφή απλή, με λεξιλόγιο προσαρμοσμένο το σήμερα που προκαλεί αμεσότητα και οικειότητα. Οι λεπτομερείς περιγραφές των χώρων αλλά και του τρόπου που ερευνά και λειτουργεί ο κεντρικός ήρωας, όσο και εκείνες των προσώπων που εμφανίζονται στην υπόθεση, προσδίδουν ρεαλισμό και αξιοπιστία στα γεγονότα που περιγράφει ο Μιχάλης Δαγκλής και “βυθίζουν” περισσότερο τον αναγνώστη στην ιστορία, κάνοντας τον να γυρίζει τη μία σελίδα μετά την άλλη ανυπόμονα.

Κάθε χαρακτήρας, ακόμα κι όταν ο ρόλος του είναι μικρός, δεν αντιμετωπίζεται ως δεύτερος ρόλος από τον συγγραφέα, ο οποίος δίνει αναλυτικά στοιχεία για όλους τους ήρωές του, περιγράφοντας διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας και επιφυλάσσοντας κι εκεί ανατροπές.

Ο συγγραφέας βρίσκει τρόπο μέσα από τους ήρωες του και τις καταστάσεις που βιώνουν να προκαλεί συνέχεια έξαρση στο μυαλό του αναγνώστη και να του προσφέρει διαρκώς θέματα που τον βάζουν σε σκέψη ή έστω στο να δει τα πράγματα που μέχρι σήμερα ήξερε, κάπως αλλιώς. “Ο άνθρωπος αναφέρει κάπου, μαθαίνει να υπακούει από μικρός σε κάποιους” και έτσι είναι, είτε αυτοί προέρχονται από την οικογένεια, την θρησκεία, το σχολικό περιβάλλον, την κοινωνία, το εργασιακό περιβάλλον ή και από αλλού και έτσι μαθαίνει άμεσα ή έμμεσα, συνειδητά ή όχι, να εκτελεί διαταγές. Για έναν αδύναμο και άβουλο χαρακτήρα αυτό είναι καταστροφικό. Αυτό εκμεταλλεύονται κατά καιρούς και οι διάφοροι ηγέτες θρησκευτικών αιρέσεων που οδηγούν τα θύματα -οπαδούς τους σε ακραίες πράξεις. Θρησκευτικές αιρέσεις και δοξασίες υπαρκτές ή λιγότερο υπαρκτές καθοδηγούν τις πράξεις των ηρώων και στο βιβλίο και τους κάνουν να πιστεύουν ότι η λύτρωση βρίσκεται στα λάθος μονοπάτια που υποδεικνύει ένα πλανεμένο μυαλό.

Η επιμελή έρευνα και η συγκέντρωση των στοιχείων γύρω από τις αιρέσεις και τις συνέπειες τους από τον Μιχάλη Δαγκλή αποδεικνύει με το καλύτερο τρόπο την εφαρμογή όλων των παραπάνω. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στηρίζει την ιστορία του σε πραγματικά γεγονότα. Ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα δίνει επίσης και το σημείωμα του ίδιου του συγγραφέα και η ανάλυση που κάνει.   

Στο βιβλίο του “Η τελευταία νύχτα της Αδέρας”, ο Μιχάλης Δαγκλής, χρησιμοποιεί τον φόβο, την ανατριχίλα, την παράνοια, την διαστροφή, την τρέλα για να τονίσει και να θίξει σοβαρά κοινωνικά θέματα. Έτσι χωρίζει αρμονικά την ιστορία που μας περιγράφει σε δυο βασικές θεματικές ενότητες.

Στην μια παρουσιάζει την ηθική μείωση και κατά συνέπεια και ψυχικό πόνο που προκαλεί ο προσηλυτισμός σε αιρέσεις και ο φανατισμός. Αυτή η άβουλη, δουλική συμπεριφορά, η τυφλή πίστη σε κάτι, η αρρωστημένη πώρωση που μετατρέπει τον άνθρωπο σε αναίσθητο ον, ως προς ζητήματα ηθικής και τον οδηγεί στην πλήρη κατάρρευση των αρχών και των αξιών του. Το βιβλίο αυτό δεν προκαλεί στον αναγνώστη του τον ζωώδη, κλασσικό φόβο που του προκαλούν τα βιβλία της λογοτεχνίας τρόμου, μα τον σοκάρει και τον τρομάζει ακόμα πιο πολύ, το πως μπορεί ένα νοήμον πλάσμα όπως ο άνθρωπος, να γίνει πιόνι και υποχείριο κάποιων, που είναι ικανοί όχι μόνο να του διαστρεβλώσουν τις ιδέες και την κοσμοθεωρία, μα να τον μετατρέψουν σε κτήνος, σε καλοκουρδισμένη μηχανή που μόνο θα εκτελεί.

Απέναντι σε όλο αυτό ο Δαγκλής αντιτάσσει τον κεντρικό του ήρωα. Ένας πεσιμιστής ήρωας που δύσκολα πείθεται και ακόμα πιο δύσκολα πιστεύει και εντάσσεται σε σύνολα. Ο Σίμος Σουλίωτης, ένας μηδενιστής ήρωας που πιστεύει μόνο στην ολοκληρωτική άρνηση κάθε θεωρητικής ή πρακτικής αξίας, που απορρίπτει και αποδοκιμάζει το περιβάλλον του, το καταδικάζει απόλυτα, διαμαρτύρεται ή και επαναστατεί εναντίον του. Ένας άνθρωπος με κατεστραμμένη προσωπική ζωή ίσως μα με ελεύθερη σκέψη και βούληση, που κάνει τον αναγνώστη όχι να ταυτιστεί μαζί του, μα να κοιτάξει πίσω από κάθε παραπέτασμα και κουρτίνα που κάποιοι του κρεμάνε στην ζωή του.

Το άλλο μεγάλο κοινωνικό ζήτημα το οποίο θίγει ο συγγραφέας είναι το οικογενειακό περιβάλλον και το πόσο οι γονείς με την συμπεριφορά τους, επηρεάζουν και διαμορφώνουν τους χαρακτήρες των παιδιών τους. Οι γονείς είναι οι πρώτοι παιδαγωγοί μας, είναι μοναδικοί και αναντικατάστατοι, και ο ρόλος τους πρέπει και βοηθητικός, υποστηρικτικός και να συντελεί στην σωστή ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας και στην αρμονική ένταξη της στην κοινωνία. Πατέρας και μητέρα από διαφορετικά μετερίζια και με διαφορετικές αρμοδιότητες και ρόλους κάποιες φορές, έχουν τον ίδιο κοινό στόχο και εργάζονται νυχθημερόν πάνω σε αυτόν, την ψυχική και συναισθηματική ισορροπία των παιδιών τους που θα τα βοηθήσει να ολοκληρώσουν την δική τους προσωπικότητα. Τι γίνεται όμως όταν όλα τα παραπάνω λείπουν, όταν τα όρια παραβιάζονται και οι ρόλοι χάνουν την ορθή υπόσταση τους, παραμορφώνουν ή ωραιοποιούν πράγματα και καταστάσεις; Τι γίνεται όταν οι γονείς με την συμπεριφορά τους, αλλοιώνουν τα κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παιδιών τους και αντί για δυναμικούς ανθρώπους παραδίδουν στην κοινωνία άβουλα και αδύναμα πλάσματα, έτοιμα να κατασπαραχθούν, να θυσιαστούν, να τιμωρήσουν και να τιμωρηθούν για αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές, που σε τελική ανάλυση, δεν είναι δική τους ευθύνη, μα συνέπειες πράξεων με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωπα ;; Την απάντηση την ξέρετε.. σε αυτό το βιβλίο όμως ακόμα και αυτό, παίρνει άλλη διάσταση.

Αγωνιώδης και ανατρεπτικός, ο τρόπος που γράφει ο Μιχάλης Δαγκλής, δομεί με αξιόλογη μαεστρία ένα θρίλερ που σε οδηγεί μέσα από τρισδιάστατους χαρακτήρες με πάθη και αδυναμίες, μέσα από απειλές, αγωνία, ένταση, φόβο, μέσα από την εξαθλίωση αλλά και τους υπαρξιακούς συλλογισμούς στην τεράστια ανατροπή του τέλους, που θα αλλάξει τελείως το σκηνικό και τη στάση του αναγνώστη απέναντι στους ήρωες.

Αξιοσημείωτος επίσης είναι ο τρόπος που ο συγγραφέας “δένει” την τρυφερότητα με τον αποτροπιασμό, την βία με την καλοσύνη, το μίσος με την αγάπη, το καλό με το κακό. Ο Μιχάλης Δαγκλής, χτίζει χαρακτήρες και “εικονογραφεί” σκηνικά και στιγμιότυπα με ένα αλησμόνητο κράμα ομορφιάς και φρίκης προκαλώντας μια συγκλονιστική αρμονία, που στοιχειώνει μέχρι την τελευταία σελίδα το μυαλό του αναγνώστη. Επιλέγει έναν δρόμο αισθητά διαφοροποιημένο και μέσα από την υπερβολή και την ένταση, βάζοντας τη δική του ξεκάθαρη σφραγίδα στη διαχείριση της πλοκής και παίζοντας δεξιοτεχνικά με τη λογική και τα νεύρα του αναγνώστη, με τις αντοχές του και τα όρια του, τον οδηγήσει με κομμένη την ανάσα στην κλιμάκωση ενός φινάλε ευφάνταστου όσο και αληθοφανούς ακόμα και μέσα από την υπερβολή του. Ένα φινάλε ανατρεπτικό, θλιβερό, συγκινητικό, τραγικό, οδυνηρό, λυτρωτικό, ένα φινάλε που ακόμα και όλα τα παραπάνω, δεν μπορούν να περιγράψουν με ακρίβεια, τα συναισθήματα που θα προκαλέσει σε όσους επιλέξουν να διαβάσουν αυτό το βιβλίο και φτάσουν μέχρι το τέλος..

 

Μιχάλης Δαγκλής

Ο Μιχάλης Δαγκλής γεννήθηκε μια ζεστή ημέρα τον Αύγουστο του 1980.

Κατάγεται από τον Γαλατά Τροιζηνίας ωστόσο μεγάλωσε και ζει στην Αθήνα.Η αγάπη του για το βιβλίο αλλά και τη λογοτεχνία τρόμου ξεκίνησε από νωρίς. Αναζητά διαρκώς την ιστορία εκείνη που θα τον προκαλέσει ή θα τον τρομάξει περισσότερο.

Έχει πτυχίο γραφιστικής και έχει παρακολουθήσει μαθήματα δημιουργικής γραφής.

Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Αγαλήνευτα Βάθη» των εκδόσεων Ωκεανίδα.

Έχει εκδώσει τη συλλογή τριών ιστοριών τρόμου «Ζωώδες `Ένστικτο»

Επίσης έχει γράψει τρεις μικρές ιστορίες φαντασίας και τρόμου οι οποίες κέρδισαν σε διαγωνισμό και εκδόθηκαν σε συλλογικό έργο: 1) «Εννιά Λεπτά» – 2009 που βρίσκεται στο βιβλίο Αποκάλυψη από τις εκδόσεις Ανατολικός. 2) «Μορμολύκειο» – 2016, που βρίσκεται στο βιβλίο Κόρες της Νύχτας από τις εκδόσεις Nightread και 3) «Κληρονομιά» – 2020 που βρίσκεται στη συλλογή Κοσμικό Έρεβος από τις εκδόσεις Allbooks.

Είναι μέλος της Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας Καρδίτσας, όπου συχνά αρθρογραφεί, ενώ όσον αφορά το σινεμά, θα βρείτε σκέψεις του στο γκρουπ «Το Σινεμαδάκι» στο facebook.