Ένα από τα σπουδαιότερα μαντεία της αρχαιότητας βρισκόταν στην πρώτη αρχαιοελληνική αποικία των Ελλήνων στη Δύση. Στην Κύμη της Ιταλίας. Η ιέρεια όταν ήθελε να συμβουλευτεί τον Απόλλωνα έμπαινε μέσα σε μια θαλάσσια σπηλιά.
Η ιέρεια ήταν η Σίβυλλα που τη σέβονταν και την εκτιμούσαν όλοι, από τον τελευταίο αγρότη μέχρι τον σπουδαιότερο βασιλιά.
Η ονομασία «Κυμαία Σίβυλλα» δεν ήταν το πραγματικό της όνομα. Το «Κυμαία» προσδιόριζε την καταγωγή, ενώ με το «Σίβυλλα» προσδιορίζεται η προφητική της ιδιότητα.
Σίβυλλες υπήρχαν πολλές. Ως πραγματικά ονόματα της Κυμαίας Σίβυλλας επικρατέστερα θεωρούνται τα : Αμάλθεια, Διηφόβη και Ιεροφίλη.
Ένας χρησμός του μαντείου έλεγε ότι ο Αινείας, που γνωρίσαμε σαν ήρωα της Τροίας, θα γινόταν ιδρυτής μιας μεγάλης και ισχυρής δυναστείας. Μετά τη φυγή του απ την Τροία έφτασε στο Λάτιο και επισκέφθηκε το μαντείο.
Η Σιβύλλα τότε τον οδήγησε σε ένα μακρύ διάδρομο που γύρω του χόρευαν φοβερές σκιές. Ο Αινείας κατάλαβε ότι βρισκόταν στο βασίλειο των νεκρών. Τότε μπροστά του εμφανίστηκε ο πατέρας του ο Αγχίσης που τον διαβεβαίωσε ότι το μέλλον του θα ήταν λαμπρό και του έδειξε μια αυτοκρατορία που είχε στη μέση το Λάτιο. Αναφερόταν στη Ρώμη. Όντως σύμφωνα με το Βιργίλιο, ο Αινείας έγινε βασιλιάς αυτής της χώρας που εξελίχθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Η αρχαιολογική σκαπάνη επιβεβαιώνει το μύθο..
Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα υπήρχε ο μύθος αλλά δεν υπήρχαν αποδείξεις για το μαντείο της Σιβύλλας ήταν υπαρκτό στα πλαίσια του μύθου.
Τη δεκαετία του 1920 όμως, ομάδα αρχαιολόγων ξεκίνησε ανασκαφές στην περιοχή και κυρίως στο ναό του Απόλλωνα στην Κύμη.
Τον Μάϊο του 1932 ο Ιταλός αρχαιολόγος Amadeo Maiuri εντόπισε υπόγειους διαδρόμους εκεί που βρισκόταν το μαντείο στην αρχαιότητα. Ήταν το «Cumae Cave», που θεωρείται πως είναι ο τόπος που συνδέεται με την Κυμαία Σίβυλλα.
Όσοι ήθελαν να πάρουν χρησμό έπρεπε να κατέβουν μέσα απ τη στενή στοά μήκους 131 μέτρων για να φτάσουν στο σπήλαιο.
Λόγω των φωτεινών ακτίνων που έμπαιναν στη σπηλιά ο άνθρωπος περνούσε από σημεία με έντονο φως και σημεία με έντονο σκοτάδι μέχρι να φτάσει στη Σίβυλλα. Κάπως έτσι οι άνθρωποι αυτοί φαίνονταν σαν σκιές και ο καθένας που βρισκόταν εκεί, είχε την αίσθηση ότι βρισκόταν στο βασίλειο του θανάτου. Ήταν ένας φοβερός μυστικιστικός κόσμος.
Όταν ο ενδιαφερόμενος έφτανε στην είσοδο του σπηλαίου η Σιβύλλα φώναζε: «Ζητήστε το ρητό γρήγορα. Ο Θεός δείτε ο Θεός».
Αμέσως άλλαζε έκφραση το πρόσωπό της, έλυνε τα μαλλιά της και η φωνή της δεν ήταν πια ανθρώπινη.
Σιβυλλικά βιβλία…
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι για τα καθημερινά τους ερωτήματα, συμβουλεύονταν ιερείς οι οποίοι «διάβαζαν» το κοντινό μέλλον στα εντόσθια θυσιασμένων ζώων και στο πέταγμα των πουλιών.
Οι ηγέτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όμως, πίστευαν ότι απόλυτη ασφάλεια παρείχε μόνο ο γραπτός οδηγός του μέλλοντος, τα Σιβυλλικά Βιβλία.
Πιστεύεται ότι στην αρχική τους μορφή, τα Σιβυλλικά Βιβλία ήταν έμμετροι λόγοι της ελληνόφωνης προφήτισσας Σίβυλλας, γραμμένοι πάνω σε φύλλα βελανιδιάς.
Ο μύθος έλεγε πως ο θεός Απόλλων της είχε χαρίσει χίλια χρόνια ζωής, αλλά επειδή δεν ενέδωσε στις σεξουαλικές του επιθυμίες, απέσυρε το δώρο της αιώνιας νεότητας, με αποτέλεσμα η Σίβυλλα να γερνάει συνεχώς με το πέρασμα των αιώνων.
Η Σίβυλλα πρόσφερε εννέα βιβλία με προφητείες στον έβδομο και τελευταίο βασιλιά της Ρώμης, τον τυραννικό Λεύκιο Ταρκύνιο τον Υπερήφανο. Όταν ο Ταρκύνιος αρνήθηκε να αγοράσει τα βιβλία επειδή θεώρησε ότι τα χρήματα που ζητούσε η Σίβυλλα ήταν πολλά, εκείνη έκαψε τρεις τόμους και τους πρόσφερε τους υπόλοιπους στην ίδια τιμή.
Ο Ταρκύνιος απέρριψε και τη δεύτερη προσφορά, με αποτέλεσμα η Σίβυλλα να κάψει τρία ακόμα βιβλία.
Τότε ο βασιλιάς συνειδητοποίησε το λάθος του και συμφώνησε να αγοράσει τα τρία εναπομείναντα βιβλία στην αρχική τιμή.
Τα μετέφερε στη Ρώμη, όπου τα τοποθέτησε σε ένα πέτρινο θησαυροφυλάκιο σε μια κρύπτη κάτω από τον νέο Ναό του Δία που είχε κατασκευαστεί κατ’ εντολή του, στον λόφο του Καπιτωλίου.
Η φροντίδα των βιβλίων ανατέθηκε σε δέκα, και αργότερα δεκαπέντε, ανώτερους υπαλλήλους, του φύλακες των σιβυλλικών βιβλίων, οι οποίοι έπρεπε να τα διατηρούν σε ασφαλές και μυστικό μέρος.
Οι σιβυλλικές συμβουλές…
Όταν ζητούσε κάποιος συμβουλές από τα βιβλία δεν ήταν το ίδιο με το να ζητήσει χρησμό από την Πυθία των Δελφών.
Οι χρησμοί της Πυθίας, αν και διφορούμενοι, απαντούσαν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Τα Σιβυλλικά Βιβλία, αντιθέτως, είχαν γραφτεί αιώνες νωρίτερα και οι προφητείες που περιέχονταν σε αυτά μπορούσαν να προσαρμοστούν στην τρέχουσα κατάσταση. Έτσι, όταν η Ρώμη απειλήθηκε από μια επιδημία πανώλης, οι φύλακες των χρησμών έψαξαν στις προφητείες για να βρουν εκείνη που ταίριαζε καλύτερα στο συμβάν, την ερμήνευσαν και στη συνέχεια ανακοίνωσαν τι έπρεπε να γίνει για να αποτραπεί ο κίνδυνος.
Οι φύλακες δεν κοινοποιούσαν ποτέ τις αρχικές προφητείες, με αποτέλεσμα να μπορούν να τις ερμηνεύσουν με όποιο τρόπο ήθελαν. Στις περισσότερες καταγεγραμμένες περιπτώσεις, τα Βιβλία πρότειναν την καθιέρωση θρησκευτικών εορτών ή την αναγνώριση ξένων θεοτήτων, ώστε να αποτραπούν λοιμοί ή άλλες καταστροφές που προμηνύονταν.
Όταν ο Καρχηδόνιος στρατηγός Αννίβας απείλησε τη Ρώμη, οι φύλακες πρόστρεξαν στα βιβλία και πρότειναν να θάψουν ζωντανούς στην αγορά δύο Έλληνες και δύο Γαλάτες. Τελικά ο Αννίβας ηττήθηκε απ’ τους Ρωμαίους, όχι εξαιτίας κάποιας θεϊκής παρέμβασης, αλλά επειδή δεν διέθετε αρκετό στρατό και προμήθειες.
Τα Σιβυλλικά Βιβλία στην «υπηρεσία» του Ιουλιανού του Αποστάτη..
Γύρω στο 83 π.Χ., τα Σιβυλλικά Βιβλία καταστράφηκαν σε μια πυρκαγιά και η Σύγκλητος για να τα αντικαταστήσει, έστειλε αντιπροσώπους να συλλέξουν παρόμοιες προφητείες από ναούς και ιερούς τόπους σε ολόκληρη την αυτοκρατορία.
Έχει καταγραφεί πως ο τελευταίος αυτοκράτορας που τα συμβουλεύτηκε ήταν ο Ιουλιανός, ο οποίος λεγόταν και «Αποστάτης», επειδή είχε επιχειρήσει να επαναφέρει την ειδωλολατρία στην εκχριστιανισμένη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Ο Ιουλιανός τα συμβουλεύτηκε όταν ετοιμαζόταν να εισβάλει στην Περσία και οι φύλακες του απάντησαν πως το κατάλληλο έτος για να περάσει τα σύνορα ήταν το 363 μ.Χ. Όμως τα Βιβλία δεν διευκρίνιζαν ποιος θα ωφελούνταν από την εισβολή των Ρωμαίων στην περσική επικράτεια. Στο τέλος, αποδείχτηκε πως ωφελήθηκαν οι Πέρσες.
Οι Ρωμαίοι νικήθηκαν, ο Ιουλιανός σκοτώθηκε και ο χριστιανισμός αποκαταστάθηκε στην αυτοκρατορία.
Η καταστροφή
Τα βιβλία, αφού αντικαταστάθηκαν μετά την πυρκαγιά του 83 π.Χ, επιβίωσαν μέχρι την εποχή του Μεγάλου Θεοδοσίου και γλίτωσαν από τις καταστροφές που προκάλεσαν σε πολλούς ναούς οι φανατικοί χριστιανοί, αλλά μόνο για έξι ακόμα χρόνια.
Το 405 μ.Χ. ο διοικητής της Δυτικής Αυτοκρατορίας, Στίλικο, διέταξε να καούν δημόσια. Τα κίνητρά του ήταν περισσότερο πολιτικά παρά θρησκευτικά, καθώς την εποχή εκείνη ένας βάρβαρος στρατός απειλούσε ότι θα τα χρησιμοποιήσει εναντίον των Ρωμαίων.
Τα βιβλία καταστράφηκαν, αλλά το μεσαίωνα υπήρχαν συχνές αναφορές σε μια άλλη συλλογή βιβλίων, τους Σιβυλλικούς Χρησμούς, που υποτίθεται ότι προέβλεπαν τον ερχομό του Χριστού.
Ανάμεσα στις χιλιάδες προβλέψεις, λέγεται ότι υπάρχει προφητικό κείμενο της Σίβυλλας της Κυμαίας για τον Ιησού. Σε αυτό όχι μόνο προέβλεπε ότι θα λέγεται Χριστός, αλλά και πως το όνομα του θα έχει τέσσερα φωνήεντα και δύο σύμφωνα. (Ιησούς)
Σύμφωνα με το θρύλο, ο θεός του μαντείου ο Απόλλωνας χάρισε στην Σίβυλλα, μακραίωνη ζωή όχι όμως άφθαρτη νεότητα. Έτσι τεράστια και απόκοσμη απεικόνισε ο Μιχαήλ Άγγελος την Κυμαία Σίβυλλα στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό.
Πηγή mixanitouxronou.gr, “Οι Χειρότερες Προβλέψεις της Ιστορίας” Eric Chaline, Εκδόσεις Κλειδάριθμος,
_____
Γίνετε μέλος της ομάδας μας “Βιβλίων Ορίζοντες” στο facebook πατώντας το παρακάτω σύνδεσμο
Επιμέλεια άρθρου για τους “Βιβλίων Ορίζοντες” : Καλλιόπη Γιακουμή
678
124
20