Συνέντευξη στον συγγραφέα
Θοδωρή Δεύτο.
.
Κοντά μας σήμερα ο συγγραφέας του βιβλίου
“ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΝΤΙΚΡΥ“
.
Το βιβλίο του κ. Δεύτου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος
1) “Το πέρασμα αντίκρυ” είναι το έβδομο κατά σειρά βιβλίο σας κ. Δεύτο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Μιλήστε μας λίγο αυτό;
Θ.Δ: Όντως, είναι το έβδομο βιβλίο μου και το έκτο ιστορικό μυθιστόρημα. Ξεκίνησα με ένα λαογραφικό. Αυτό είναι το βιβλίο της ψυχής μου, είναι το βιβλίο που έκρυβα πολλά χρόνια μέσα μου αλλά δεν έβρισκα την δύναμη να το γράψω. Ο λόγος είναι απλός. Αφορά την δική μου αλησμόνητη πατρίδα, την Βόρειο Ήπειρο, ως εκ τούτου το συναισθηματικό και ψυχολογικό φορτίο ήταν βαρύ.
Το βιβλίο αφορά την ιστορία πέντε Βορειοηπειρωτών που αποφασίζουν να δραπετεύσουν από την κόλαση του Ενβέρ Χότζα, πέφτουν πάνω σε μια Αλβανική περίπολο και γίνεται μακελειό.
Είναι μια συγκλονιστική ιστορία με πολλά αληθινά στοιχεία που καθηλώνει τον αναγνώστη από την πρώτη αράδα, όπως μου λένε αυτοί που το διάβασαν.
2) Τι σας έκανε να πάρετε την απόφαση να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Θ.Δ: Απλά ωρίμασε ο χρόνος. Έπρεπε κάποτε να γίνει, να νικήσω τις αναστολές και το βαρύ συναισθηματικό βάρος που με κρατούσε δεμένο και καθηλωμένο. Ήταν η ώρα του και ήταν μάλλον η σωστή ώρα. Γιατί η έκδοση του σχεδόν συνέπεσε με την με την απαράδεκτη πράξη της δολοφονίας του συμπατριώτη μας Κωνσταντίνου Κατσίφα. Έτσι το βιβλίο έγινε απολύτως επίκαιρο. Τώρα, εκεί που το Βορειοηπειρωτικό ήταν στα αζήτητα επί πολλές δεκαετίες, όλοι θέλουν να μάθουν την ιστορία της Βορείου Ηπείρου, να μάθουν πράγματα που δεν τους δίδαξε κανείς στα σχολειά μας.
3) Πόσο Θοδωρή Δεύτο, εμπεριέχει αυτό το βιβλίο και πως νιώθατε όταν το γράφατε;
Θ.Δ: Περιέχει πολλές από τις παιδικές μνήμες, από τις αφηγήσεις του πατέρα μου εννοώ, ο οποίος δραπέτευσε από την κόλαση του Ενβέρ Χότζα το 1945 και ήρθε στην μάνα Ελλάδα να σπουδάσει.
Είναι αλήθεια ότι η συγγραφή αυτού του βιβλίου με δυσκόλεψε αρκετά, παρ’ όλο που το θέμα το γνώριζα καλά και είχα μαρτυρίες από ανθρώπους που ήρθαν στην πατρίδα μετά το 1990. Πρέπει να σας εξομολογηθώ ότι άφησα αρκετές φορές το στυλό μου με μάτια βουρκωμένα και σηκώθηκα για τσιγάρο. Δεν είναι καθόλου εύκολο πράγμα να σκαλίζεις τα δυσάρεστα της ζωής σου και ενός κομματιού της ιστορίας, που σε αφορά αποκλειστικά!
4) Η συγγραφική πένα μπορεί να γίνει όπλο στα χέρια που την κρατούν, εσείς σε ποιους στρέφετε αυτό το όπλο;
Θ.Δ: Σαφώς και συγγραφική πένα μπορεί να γίνει όπλο στα χέρια του συγγραφέα και μάλιστα βαρύ.
Εμένα δεν μου αρέσουν τα όπλα, μου αρέσει να θέτω τα θέματα, τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο υπάρχουν τραγικές παραλείψεις από την πλευρά του Ελληνικού κράτους απέναντι στην Ελληνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου εγκληματικές ( επιεικής ο όρος ). Δεν είναι δυνατόν, δε νοείται να έχεις δίπλα στα πόδια σου 400.000 περίπου Έλληνες γηγενείς σε κείνα τα χώματα εγκαταλελειμμένους και να μην νοιάζεται κανείς, να μην ιδρώνει το αυτί κανενός για το πώς περνάνε, αν υποφέρουν, αν βασανίζονται. Και γνώριζαν ότι το καθεστώς Ενβέρ Χότζα, ήταν το πιο σκληρό κομμουνιστικό καθεστώς της Ευρώπης. Αλλά εδώ ζούσαμε την απόλυτη νιρβάνα μας και δίπλα τα αδέλφια μας λεηλατούνταν. Αυτή η πολιτική τάξη που κυβέρνησε την χώρα μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου έπρεπε να δικαστεί για εσχάτη προδοσία σε σχέση με το πώς αντιμετώπισε το Βορειοηπειρωτικό.
5) Έχω διαβάσει το βιβλίο σας. Πολλά γιατί, πολλά παράπονα, πολλά μηνύματα. Ποιο γιατί έρχεται πρώτο, ποιο παράπονο πονάει πιο πολύ, ποιο μήνυμα θέλετε να είναι το πιο ηχηρό;
Θ.Δ: Σας εξήγησα και πριν, αυτό που πονάει περισσότερο τους Βορειοηπειρώτες ήταν η παντελής έλλειψη ενδιαφέροντος από την μάνα Ελλάδα( έτσι την θεωρούσαν εκείνοι), η οποία στην προκειμένη περίπτωση τους φέρθηκε σαν κακιά μητριά.
Τα μηνύματα που στέλνει το βιβλίο κ. Γιακουμή είναι πολλά και πολυεπίπεδα. Πρώτο είναι η εγκατάλειψη, η πολιτική αντιμετώπιση του θέματος, η καταδίκη ενός φασιστικού καθεστώτος όπως αυτό της Αλβανίας του Ενβέρη, ο ρατσισμός που αντιμετώπισαν οι Βορειοηπειρώτες ερχόμενοι στην Ελλάδα το 1991. Τεράστιος ρατσισμός, ακόμη και σήμερα δεν έχει εκλείψει, δεν έχουν καταφέρει οι Έλληνες να ξεχωρίσουν λόγω της δικαιολογημένης ουσιαστικής τους άγνοιας γύρω από το θέμα, τους Έλληνες Βορειοηπειρώτες από τους Αλβανούς κι έτσι τους τσουβαλιάζουν όλους μαζί, αποκαλώντας τους Αλβανούς.
6) Ως αναγνώστης και όχι ως ο συγγραφέας του βιβλίου, για ποιους λόγους θα μας το προτείνατε;
Θ.Δ: Κατ’ αρχάς είναι ένα από τα ελάχιστα βιβλία γύρω από το θέμα της Βορείου Ηπείρου το οποίο θα δώσει στον αναγνώστη, πέρα από το πολύ δυνατό story και τα πλούσια συναισθήματα που γεννώνται, μια πλήρη εικόνα του τι είναι η Βόρειος Ήπειρος, τι είναι ο Βορειοηπειρώτης και κυρίως πως κατάφερε να διατηρήσει σε τόσο υψηλό βαθμό την Εθνική του ταυτότητα, δηλαδή την γλώσσα, την θρησκεία και τις παραδόσεις του. Είναι νομίζω ένα βιβλίο πλήρες από κάθε άποψη.
7) Η ερευνά που κάνατε για αυτό το βιβλίο, για την οποία οφείλω να σας συγχαρώ γιατί είναι αντικειμενική και εμπεριστατωμένη, πέρασε και μέσα από πολύ δύσβατα μονοπάτια. Θέλω να πω, πως αν για μας που το διαβάσαμε, κατάφερε να μας συγκινεί τόσο, σίγουρα ήταν και για σας δύσκολο συναισθηματικά, αυτό το ταξίδι. Πως το αντιμετωπίσατε;
Θ.Δ: Ήταν όντως και για μένα ένα πολύ δύσκολο ταξίδι, όποιος έχει επιχειρήσει κάτι αντίστοιχο μπορεί να με καταλάβει. Πολλές φορές είχα απέναντι μου ανθρώπους που ήρθαν μετά το 1990 και μου διηγήθηκαν πολύ σκληρές καταστάσεις και βασανιστήρια. Προσπάθησα πολλές φορές στην διάρκεια της συγγραφής να συγκρατήσω το θυμό μου, να μην εκτραχυνθώ παρ’ όλο που το υλικό μου το επέτρεπε. Νομίζω ότι τελικά βγήκε ένα βιβλίο χωρίς αλυτρωτισμούς, χωρίς ακρότητες, χωρίς κραυγές, αλλά ένα βιβλίο ισορροπημένο και άκρως ενημερωτικό. Με ευχαριστεί δε πάρα πολύ το γεγονός, ότι αυτό το βιβλίο με ένα τόσο δύσκολο θέμα παίρνει απίστευτα καλές κριτικές!
8) Πρέπει να πω, πως έμαθα πολλά μέσα από το βιβλίο σας για την ιστορία της Βόρειας Ηπείρου. Πράγματα που δεν διδάχτηκα στο σχολείο, δεν είδα σε ντοκιμαντέρ, δεν διάβασα σε βιβλία. Μοιάζει εσκεμμένο όλο αυτό, θέλετε να μου πείτε γιατί; Γιατί να κάποιοι δεν θέλησαν να μάθουμε την ιστορία αυτή;
Θ.Δ: Αυτό μου επισημαίνουν όλοι σχεδόν οι αναγνώστες, γιατί δεν ξέρουμε αυτή την ιστορία ρωτούν; Γιατί δεν μας την διδάσκουν στα σχολεία μας; Διαβάζω στον τύπο ότι σε λίγο δεν θα διδάσκουμε ούτε την ιστορία του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά. Είναι κατάντημα αυτό, είναι ξεπεσμός, είναι αθλιότητα! Πρέπει να αντισταθούμε σε αυτό το κοστούμι που μας ράβουν. Όσον αφορά την Βόρειο Ήπειρο, μια εξήγηση έχω να δώσω. Αφ’ ενός μεν δεν ακουμπάγαμε το θέμα επειδή ο Ενβέρ Χότζας ήταν κομμουνιστής ( ουσιαστικά εξελίχτηκε σε έναν φασίστα που καμιά σχέση δεν είχε με κομμουνιστή. Άλλωστε τα έσπασε με Τίτο-Ρωσία-Κίνα ) και το θέμα έκανε τζιζ, αφ’ εταίρου δε ήταν η εποχή του ψυχρού πολέμου με άλλες προτεραιότητες.
9) Ξεχασμένοι Έλληνες στην Βόρεια Ήπειρο, Μακεδονικό, παραβιάσεις και προκλήσεις.. Πολιτικά παιχνίδια σε βάρος ενός λαού που έχυσε αίμα για να οριοθετήσει σύνορα, για να προστατεύσει εδάφη, για να κερδίσει το προνόμιο να λέγεται Έλληνας, Μακεδόνας, Ηπειρώτης, Θρακιώτης, Δωδεκανήσιος κτλ. Πως νιώθετε για αυτό;
Θ.Δ: Το τραγικό κ. Γιακουμή είναι ότι πάντα η Ελλάδα κάνοντας σωστές επιλογές συμμαχιών, βρισκόταν στην πλευρά των νικητών και παρά ταύτα αυτοί οι ίδιοι πολιτικοί, δεν διεκδίκησαν αυτά που θα έπρεπε με βάση το αίμα που κατέθεσαν στα πεδία των μαχών οι πρόγονοι μας. Νοιώθω απαίσια και για την στάση των συμμάχων απέναντι μας.
10) Ποιο σημείο του βιβλίου σας …σας “λύγισε”;
Θ.Δ: Η στιγμή που ο Οδυσσέας επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι μετά από 34 χρόνια και δέχεται την μια έκπληξη μετά την άλλη! Τρομερές στιγμές, μπορείτε να τις φανταστείτε;
11) “Το πέρασμα αντίκρυ” με 5 λέξεις είναι…
Θ.Δ: Συναισθηματικό, ανατρεπτικό, ιστορικό, ερωτικό, ενημερωτικό!
12) Υπάρχει καλό και κακό βιβλίο; Τι κάνει την διάφορα;
Θ.Δ: Σαφέστατα. Έχω αφήσει βιβλία αδιάβαστα, ουκ έστι αριθμός! Την διαφορά την κάνει ο επαγγελματισμός του συγγραφέα και πόσο σέβεσαι τον εαυτό σου πρώτα και έπειτα τον αναγνώστη. Γιατί αν σέβεσαι τον εαυτό σου, θα προσπαθήσεις για το καλύτερο, οπότε θα ικανοποιήσεις και τον αναγνώστη που καταβάλει τον οβολό του να διαβάσει ένα καλό βιβλίο.
13) Μετά “Το πέρασμα αντίκρυ” ..τι να περιμένουμε κ. Δεύτο; Ετοιμάζεται κάτι νέο; Μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως όχι…Μπορείτε να μας πείτε κάτι για αυτό;
Θ.Δ: Το μυαλό είναι μια μήτρα που γεννά συνεχώς ιδέες, δεν σταματά ποτέ όσο είμαστε εν ζωή. Έτσι και το δικό μου, έχει αγκυροβολήσει εσχάτως σε ένα Ελληνικό νησί για να ξεκινήσει ένα καινούργιο ταξίδι. Όμως είναι πολύ νωρίς ακόμη, ‘’ Το Πέρασμα Αντίκρυ ‘’ είναι ένα πολύ νέο βιβλίο που πηγαίνει εξαιρετικά και πρέπει να το πάρω από το χέρι να το σεργιανίσω μέχρι να βρει τα πατήματα του
Σας ευχαριστούμε πολύ κ. Δεύτο, που μας μιλήσατε και μας χαρίσατε αυτήν την τόσο όμορφη συνέντευξη-γνωριμία, μαζί σας…
Καλοτάξιδο το βιβλίο σας!!
Η άποψη της Καλλιόπης Γιακούμη για το βιβλίο
Ο Θοδωρής Δεύτος γεννήθηκε στα Γιάννενα και σπούδασε Μαθηµατικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών. Υπηρέτησε τη δηµόσια εκπαίδευση για τριάντα χρόνια, έχει διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης Ηπειρωτών Ιλίου (2001-2011) και το 2006 εκλέχτηκε στο Δ.Σ. της Πανηπειρωτικής Συνοµοσπονδίας Ελλάδος. Από το 2006 εκλέγεται Δηµ. Σύµβουλος στον Δήµο Ιλίου. Πρωτοεµφανίστηκε στα γράµµατα το 2004 και έκτοτε έχουν εκδοθεί έξι βιβλία του: Ο ηπειρωτικός γάµος, Μη ρωτάς γιατί, Σµύρνη, συγγνώµη, Μήπως αγάπησα λάθος πατρίδα;, Τραπεζούντα, το διαµάντι της Ανατολής, Είµαι πολίτισσα, τζάνουµ!
Επιμέλεια συνέντευξης: Καλλιόπη Γιακουμή
678
124
20