ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΑΝ ΕΣΕΝΑ
Συγγραφέας: ΝΙΚ ΧΟΡΝΜΠΥ
Μετάφραση: ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Στο Ακριβώς σαν εσένα ο Νικ Χόρνµπυ στοχεύει στην καρδιά του τι σηµαίνει να ερωτεύεσαι παράτολµα το καλύτερο δυνατό άτοµο ‒ κάποιον που µπορεί να µην είναι καθόλου σαν εσένα. Και το κάνει µε τρόπο έξοχα παρατηρητικό, τρυφερό και τροµακτικά διασκεδαστικό.
«Τα έχω µε τη γυναίκα της οποίας φυλάω τα παιδιά».
«Και γιατί ντρέπεσαι τόσο πολύ γι’ αυτό;»
«Δεν ντρέποµαι».
«Πόσων ετών είναι;» ρώτησε η µητέρα του.
«Δεν ξέρω».
«Πόσων ετών νοµίζεις ότι είναι;»
«Είναι λιγάκι αγενές αυτό».
«Είναι αγενές να υποθέσεις;» είπε η Γκρέις. «Χωρίς να είναι παρούσα;»
«Κοίτα. Αν έλεγα ότι είναι εξήντα δύο ενώ είναι τριάντα εννέα… θα ένιωθα, δεν ξέρω. Ότι την προδίδω».
«Νοµίζεις ότι µπορεί να κοιµάσαι µε µια γυναίκα εξήντα δύο ετών;» ρώτησε η Γκρέις. «Αχ, Τζόζεφ» είπε η µητέρα του απελπισµένη.
«Δε νοµίζω ότι κοιµάται πράγµατι µε µια γυναίκα εξήντα δύο ετών» είπε η Γκρέις. «Νοµίζω απλώς ότι επινόησε µια γελοία δικαιολογία για να µη µας πει».
Ένα συνηθισµένο σαββατιάτικο πρωινό σ’ ένα κρεοπωλείο στο Βόρειο Λονδίνο, η Λούσυ και ο Τζόζεφ συναντιούνται στον πάγκο, εκείνη απέξω, αυτός από µέσα. Η Λούσυ είναι καθηγήτρια και µητέρα δύο παιδιών, µε ένα παρελθόν που προσπαθεί να ξεχάσει· ο Τζόζεφ είναι φέρελπις ντιτζέι µε αβέβαιο µέλλον, στο οποίο ίσως πρέπει να αρχίσει να συγκεντρώνεται περισσότερο. Μπορεί να φυτρώσει σε τελείως διαφορετικό έδαφος ένας σπόρος καθοριστικής σηµασίας για τις ζωές τους;
Στο Ακριβώς σαν εσένα ο Νικ Χόρνµπυ στοχεύει στην καρδιά του τι σηµαίνει να ερωτεύεσαι παράτολµα το καλύτερο δυνατό άτοµο – κάποιον που µπορεί να µην είναι καθόλου σαν εσένα. Και το κάνει µε τρόπο έξοχα παρατηρητικό, τρυφερό και τροµακτικά διασκεδαστικό.
«Μια γοητευτική και οξυδερκής ιστορία αγάπης για το τι σηµαίνει να ερωτευτείς κάποιον που είναι το ακριβώς αντίθετό σου». Sunday Telegraph
«Δώρο ελπίδας για τη µετά την πανδηµία εποχή µας». Library Journal
«Γοητευτικός και αισιόδοξος!» Kirkus Reviews
«Τοποθετώντας το µεγαλύτερο µέρος του βιβλίου στο 2016, ο Χόρνµπυ έχει στη διάθεσή του τον καταλύτη που έφερε στο φως το χάσµα στις τάξεις, στις φυλές, στις γενιές: το Brexit.{…} Το βλέµµα του είναι τρυφερό και συγχωρετικό. Η ιστορία του είναι πάνω απ’ όλα ιστορία αγάπης». The Guardian
«Η πιο απρόβλεπτη ερωτική ιστορία του!» Entertainment Weekly
***
ΕΣΥ, Η ΖΩΩΔΗΣ ΜΗΧΑΝΗ
Η ΧΡΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ
Συγγραφέας: ΕΛΕΝΗ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ
Μετάφραση: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ
Μετεωριζόμενη ανάμεσα στο πραγματικό και στο φανταστικό, συνδυάζοντας το χρονικό με την ποίηση, το ντοκουμέντο και το δοκίμιο με τη μυθοπλαστική επινόηση, η Σικελιανός θέτει με αριστοτεχνικό τρόπο το ζήτημα της ταυτότητας όπως αναδύεται μέσα από την εμπειρία μιας γυναίκας ελληνικής καταγωγής, δεύτερης γενιάς μετανάστριας στην Αμερική.
H ιστορία της Χρυσής Ελληνίδας, της Ελένης Παπαμάρκου, που παντρεύτηκε πέντε φορές, έκανε τρία παιδιά, ήταν χορεύτρια μπουρλέσκ με το ψευδώνυμο Μελένα, το Κορίτσι Λεοπάρδαλη, αλλά και «η πιο σκληροτράχηλη γυναίκα που έφαγε σίδερο και μάσησε ατσάλι επί προσώπου γης».
Αντλώντας από την ιστορία και τη μνήμη, η Σικελιανός γράφει για τη γιαγιά της, έναν κρίκο μιας ευρύτερης οικογενειακής αλυσίδας, που περικλείει μορφινομανείς και ηρωινομανείς, πρόσφυγες, ρεμπέτες, αριστοκράτες από το Ιόνιο, μια από τις πλουσιότερες οικογένειες των Ηνωμένων Πολιτειών που εξάντλησε την περιουσία της επιχειρώντας να αναβιώσει το αρχαιοελληνικό θέατρο, Εβραίους από τη Λιθουανία, μουσικούς, γκαρσόνες, έναν ζωγράφο, αρκετούς ποιητές (έναν υποψήφιο για Νόμπελ), διακινητές οπίου και έναν νάνο (τον έναν από τους πέντε συζύγους της Ελένης).
Μετεωριζόμενη ανάμεσα στο πραγματικό και στο φανταστικό, συνδυάζοντας το χρονικό με την ποίηση, το ντοκουμέντο και το δοκίμιο με τη μυθοπλαστική επινόηση, η Σικελιανός θέτει με αριστοτεχνικό τρόπο το ζήτημα της ταυτότητας όπως αναδύεται μέσα από την εμπειρία μιας γυναίκας ελληνικής καταγωγής, δεύτερης γενιάς μετανάστριας στην Αμερική.
«Yφασμένο με το νήμα του θρύλου, γραμμένο με στιβαρότητα και μεγάλη αγάπη, αλλά πάνω απ’ όλα με μεγάλη τέχνη». Μάικλ Οντάατζε
«Σε μια εποχή που η “έρευνα” συνοψίζεται στην κοινοτοπία των μηχανών αναζήτησης, η Ελένη Σικελιανός βυθίζεται στην γενέθλια τρύπα, στο ζεστό χώμα, στη λάθος πλευρά της μαγείας, για να αναδείξει τους σκοτεινούς στροβίλους της γλώσσας, της φαντασίας και της ιστορίας. Η Σικελιανός είναι σαμάνος –ένοικος της ερήμου και του σκότους–, ωστόσο το ταξίδι της διαπνέεται από ειρωνεία, σοφία και ομορφιά». Μάγκι Νέλσον
«Ένα υπέροχα παράξενο και ευρηματικό βιβλίο μιας ποιήτριας που συνδυάζει ποικίλα λογοτεχνικά είδη… Η γραφή πάλλεται με δύναμη ζωής, καθώς η συγγραφέας παρακολουθεί την ιστορία της γιαγιάς της… Εδώ η γραφή γίνεται μια περιπέτεια, όπου κάθε σελίδα φέρνει και μια νέα αποκάλυψη». Kirkus
«Ένα βιβλίο για τις πολλές εκδοχές κάθε ιστορίας και για την Ιστορία ως οφθαλμαπάτη, ως προσωρινό οδοδείκτη». Boston Review
«Μέσα από ποικίλα ευρήματα – λίστες τραγουδιών, αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες, αφίσες ταινιών, σκηνοθετημένες συνεντεύξεις, ποιήματα–, η ποιήτρια Σικελιανός συναρμολογεί μια κειμενική χίμαιρα». The Believer
«Το πορτρέτο που συνθέτει η Σικελιανός περιλαμβάνει ποιήματα, ασυνήθιστη τυπογραφία και φωτογραφίες που δε θα έμοιαζαν άτοπες σ’ ένα βιβλίο του Γ. Τζ. Ζέμπαλντ». Booklist
«Καθώς ο φεμινισμός φτάνει στα άκρα μέσω hashtag, η Σικελιανός αποκαλύπτει την εμπειρία μιας γυναίκας με άλλo τρόπο… Δίνει στους αναγνώστες τη δύναμη να φανταστούν, να διερευνήσουν και συνάμα να συναισθανθούν τη γελοιότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος». Huffington Post
«Η Μελένα είναι μια παιγνιώδης, έντονη, αιχμηρή μορφή μέσα στο κοστούμι της λεοπάρδαλης». Publishers Weekly
«Στη διαδικασία της ανάγνωσης, η Σικελιανός υιοθετεί τις ποικίλες εκφάνσεις της προσωπικότητας της γιαγιάς της. Ήταν αποπνικτική. Ήταν δυναμική. Ήταν παγιδευμένη. Ήταν παντρεμένη μ’ έναν τραγουδιστή της τζαζ και μ’ έναν νάνο. Μια γυναίκα χωρίς όρια». Literary Arts
***
ΟΙ ΔΕΚΑ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ, Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΙ ΕΓΩ
Συγγραφέας: ΦΑΜΠΙΟ ΤΖΕΝΟΒΕΖΙ
Μετάφραση: ΦΩΤΕΙΝΗ ΖΕΡΒΟΥ
Μέσα από μεγάλες δυσκολίες, ξαφνικούς έρωτες και σημαντικές γνωριμίες, σε μια ροκαμβολική διαδρομή, τρυφερή, συγκινητική και ταραγμένη, ο Φάμπιο θα συνειδητοποιήσει ότι η διαφορετικότητά μας είναι ο θησαυρός που μας κάνει μοναδικούς.
Ο Φάμπιο είναι έξι χρονών, έχει δύο γονείς και καμιά δεκαριά παππούδες.
Έτσι ακριβώς, καθώς είναι το μοναδικό παιδί της οικογένειας Μαντσίνι.
Οι παππούδες του, δηλαδή τα αδέρφια του πραγματικού του παππού, είναι άνθρωποι παράξενοι, νευρικοί, ιδιόρρυθμοι σε βαθμό επικίνδυνο, που μαλώνουν μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει μαζί του τον Φάμπιο στο κυνήγι, στο ψάρεμα και σε ένα σωρό άλλες, συχνά ακατάλληλες για μικρό παιδί, δραστηριότητες.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ο Φάμπιο μεγαλώνει χωρίς να συναναστρέφεται συνομηλίκους του. Η πρώτη μέρα στο σχολείο θα είναι γεμάτη εκπλήξεις: υπάρχουν στον κόσμο κι άλλα παιδιά στην ηλικία του, που έχουν πολλούς φίλους και λίγους παππούδες, που διασκεδάζουν μεταξύ τους παίζοντας παιχνίδια με παράξενα ονόματα: κρυφτό, μαντιλάκι, τυφλόμυγα. Ευτυχώς πλάι του έχει έναν στοργικό πατέρα, που δε μιλάει, τα μαγικά του χέρια όμως επιδιορθώνουν ό,τι χαλάει, μια μαμά έτοιμη πάντα να προστατεύσει τον Φάμπιο από τις απογοητεύσεις της ζωής, μια γιαγιά που διευθύνει τα πάντα και μια σοφή φίλη που κυκλοφορεί με στολή πασχαλίτσας.
Μια μεγάλη χαοτική οικογένεια που μοιάζει αήττητη, παρά τη φοβερή «κατάρα» που θέλει τους άντρες της να τρελαίνονται αν δεν έχουν παντρευτεί ως τα σαράντα (απόδειξη οι παππούδες). Κάτι απρόοπτο, όμως, ανατρέπει τα πάντα…
Μέσα από μεγάλες δυσκολίες, ξαφνικούς έρωτες και σημαντικές γνωριμίες, σε μια ροκαμβολική διαδρομή, τρυφερή, συγκινητική και ταραγμένη, ο Φάμπιο θα συνειδητοποιήσει ότι η διαφορετικότητά μας είναι ο θησαυρός που μας κάνει μοναδικούς.
«O Τζενοβέζι αφηγείται την ιστορία μιας “γενιάς χωρίς δεκανίκια”, που έχει μάθει να στέκεται στα πόδια της και ν’ αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής με τις δικές της δυνάμεις, χωρίς να αναζητά σανίδα σωτηρίας». Gian Paolo Serino, Il Giornale
«Το “ροκ” ύφος του Τζενοβέζι διαπερνά τις σελίδες του βιβλίου· άλλες συγκινούν κι άλλες διασκεδάζουν τους αναγνώστες, μα πάνω απ’ όλα τούς ξυπνούν συναισθήματα ενός “παρελθοντικού” κόσμου ιδωμένου μέσα από τα σπινθηροβόλα μάτια ενός παιδιού της δεκαετίας του ’80». Gian Paolo Serino, Il Giornale
«Ένα μυθιστόρημα για το πώς φτιάχνει κανείς τον δικό του δρόμο ανάμεσα στις κακοτυχίες της ζωής και στην απεραντοσύνη της θάλασσας, ένα τεντωμένο σκοινί για να βαδίσεις· το νήμα αυτής της αφήγησης έχει υφανθεί με μια πνοή ειλικρίνειας και αγάπης». diapostrofo.com
***
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Ποιητική, τεύχος 29
(Άνοιξη – Καλοκαίρι 2022)
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ
Στο παρόν τεύχος ξεχωρίζει το αφιέρωμα στη Laura Battiferra (1523-1589), την αποκαλούμενη «Σαπφώ των Μεδίκων», κορυφαία ποιήτρια της Αναγέννησης (η Άννα Γρίβα μεταφράζει από τις «Τοσκανικές ρίμες») και το αφιέρωμα σε τέσσερις σημαντικές Ελβετίδες συγγραφείς (Dana Grigorcea, Dagny Gioulami, Ariane von Graffenried, Dorothee Elimiger) που επιμελήθηκε ο Χρήστος Χρυσόπουλος (τις μεταφράσεις υπογράφει ο Γιάννης Καλλιφατίδης). Πάντοτε στο είδος της φιλολογικής μελέτης και του θεωρητικού στοχασμού, η Mάρθα Βασιλειάδη εξετάζει τη σχέση του Καβάφη και του Σεφέρη με τη μουσική και ειδικά τη φιλοσοφία του ταγκό και η Σοφία Βούλγαρη θέτει και απαντά το ερώτημα «Ποιος αυτοκτόνησε τον Κατσαρό;». Στις σελίδες της ελληνόφωνης ποίησης, διαβάζουμε πλήθος φωνών και τεχνοτροπιών που, ακόμη μια φορά, αναδεικνύουν πόσο πολύτροπο και πρωτεϊκά ποικιλόμορφο είναι το τοπίο της σύγχρονης ποιητικής έκφρασης στη χώρα μας: από τον Γιώργο Μαρκόπουλο, τον Νίκο Λεβέντη, την Αγγελική Σιδηρά και τον Ευριπίδη Γαραντούδη ως τον Ορφέα Απέργη (με το απολαυστικό του «Μανιφέστο του Αρτισμού»), τον Αλέξανδρο Μηλιά, την Άννα Βασιάδη, τη Μυρτώ Χμιελέφσκι, τον Γεράσιμο Βουτσινά, την Ακριβή Κακλαμάνη, τον Μάνο Στεφανίδη και πολλών ακόμη, που αξίζουν προσεγγίσεις, αναγνώσεις, ανακαλύψεις. Στην κατηγορία της ξένης ποίησης, μεταφράζεται από τον Σπύρο Μοσκόβου ο εξαιρετικός Γερμανός Joachim Sartorius και από τον Γιώργο Βαρθαλίτη οι «Ποιήσεις» του Paul Valery. Ο Χάρης Βλαβιανός μεταφράζει τον σπουδαίο αγγλόφωνο ποιητή Andre Naffis-Sahely, η Άννα Βασιάδη τη πολυβραβευμένη Αμερικανίδα Sharon Olds, ο Κωνσταντίνος Λερούνης τον Βρετανό Peter Robinson, η Κατερίνα Χατζοπούλου τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της γενιάς των Γάλλων «νεολυρικών», Jean-Michel Maulpoix, η Ελευθερία Τσίτσα την κορυφαία Ιρανή Φορούκ Φαρουχζάντ και, τέλος, ο Γιάννης Παππάς τον Ιταλό Corrado Benigni. Στη στήλη των etcetera φιλοξενούνται, ως συνήθως, κείμενα αταξινόμητα, ετερόκλητα, θα έλεγε κανείς, μεταξύ τους, που ωστόσο κατορθώνουν να συνδεθούν με κρυφούς αρμούς, να συνυπάρξουν αρμονικά και να συνθέσουν μια χωριστή κατηγορία με τους κανόνες της: ο Δημήτρης Κοκόρης εστιάζει στην παρουσία των «φίλων» στην ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη και η Μάρθα Βαζάκα αναλύει με ανατρεπτικό τρόπο την παρουσία της «μέλισσας» στην ποίηση της Έμιλυ Ντίκινσον.
Την ύλη του περιοδικού ολοκληρώνει, όπως πάντα, μια σειρά κριτικών σημειωμάτων για την τρέχουσα βιβλιοπαραγωγή.
***
ΣΕΙΡΑ: ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟ ΣΤΟΝ ΠΟΥΤΙΝ
Συγγραφέας: MARK GALEOTΤI
Μετάφραση: ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Γρίφος, περιβεβλημένος με μυστήριο, μέσα σε ένα αίνιγμα.
Η περιγραφή της Ρωσίας από τον Τσόρτσιλ έχει μείνει ιστορική. Στα σταυροδρόμια της Ευρώπης και της Ασίας, η Ρωσία είναι για όλους «ο άλλος».
Και όμως είναι ένας από τους ισχυρότερους λαούς στη γη και ένας κορυφαίος παίκτης στη διεθνή σκηνή (πράγμα που αποδεικνύεται, οδυνηρά, για άλλη μια φορά στις μέρες μας).
Στη Μικρή ιστορία της Ρωσίας, ο κορυφαίος ιστορικός Μαρκ Γκαλεόττι μάς αφηγείται τους 12 αιώνες της πολυτάραχης ιστορίας της: πολύνεκρες μάχες, θρίαμβοι, τραγωδίες, εθνικά όνειρα, ερωτηματικά και διλήμματα. Η ιστορία της Ρωσίας μοιάζει συχνά με ένα παλίμψηστο, καθώς οι αφηγήσεις γράφονταν η μια πάνω στην άλλη ανάλογα με την εκάστοτε πολιτική και πολιτισμική συνθήκη. Ο Γκαλεόττι σηκώνει την κουρτίνα του μύθου και μας οδηγεί στην καρδιά της ρωσικής ιστορίας: στη διαμόρφωση ενός έθνους και στις προσωπικότητες της Ιστορίας, στον Ιβάν τον Τρομερό και στη Μεγάλη Αικατερίνη, στην άνοδο και στην πτώση των Ρομάνοφ, στη Ρωσική Επανάσταση, στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, στο Τσερνόμπιλ και στο τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Και από την ανάδειξη και επικράτηση του Βλαντίμιρ Πούτιν ως το σημερινό καθεστώς και τα γεγονότα που οδήγησαν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
«Εξαιρετικό βιβλίο, πραγματικό επίτευγμα να κατορθώσει να καλύψει μια εξαιρετικά μεγάλη χρονική περίοδο σε ένα ευσύνοπτο και εύληπτο βιβλίο». Peter Frankopan
«Μια διαφωτιστική, διεισδυτική, περιπετειώδης διαδρομή σε 1.000 χρόνια ταραχώδους ιστορίας». Spectator
«Συναρπαστικό… Ο Galeotti είναι ένας από τους πιο οξυδερκείς πολιτικούς αναλυτές του Πούτιν και της σύγχρονης Ρωσίας». Financial Times
«Εξαιρετική εισαγωγή στην ιστορία ενός έθνους που η έλλειψη ξεκάθαρων συνόρων το έσπρωξε σε μια συστηματική διαδικασία επεκτατισμού, ρίχνοντας στο ανθρώπινο χωνευτήρι νέες εθνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές ταυτότητες». Kirkus
***
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΑΘΑΡΜΟΙ
Συγγραφέας: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Μ. ΑΣΩΝΙΤΗΣ
Οι Καθαρμοί αφηγούνται την ιστορία του Διονύση Ταλλανδιανού, που 37 χρόνια μετά την εξολόθρευση της οικογένειάς του κατά την τούρκικη εισβολή το 1974 επιστρέφει στα κατεχόμενα με βραζιλιάνικο όνομα, αγοράζει ένα εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο στην Κερύνεια και οργανώνει τους φόνους των παιδιών.
Οι Καθαρμοί αποτελούν το τελευταίο μέρος της μυθιστορηματικής τριλογίας «Πένθος και έξαρση», που ο Αλέξανδρος Μ. Ασωνίτης έγραφε επί δέκα και πλέον χρόνια.
***
ΤΟ ΣΜΑΡΑΓΔΕΝΙΟ ΒΟΥΝΟ
Συγγραφέας: ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΔΟΥ ΠΟΘΟΥ
«Το Σµαραγδένιο Βουνό είναι όλα όσα δεν τόλµησα, όσα δεν µπόρεσα, όσα φοβήθηκα. Είναι το Ανεξήγητο και το Ακατανόητο, όπως το έζησα ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας τους αιώνες, να βρω κοµµάτια από τις περασµένες µου ζωές. Σαν να επιστρέφω στο σπίτι µου ύστερα από αιώνων οδοιπορία…
Όµως πού είναι το σπίτι µου;
Ποτέ δεν φαντάστηκα πως, τελειώνοντας το κάθε µου µυθιστόρηµα, τα πρόσωπα θα συνέχιζαν να υπάρχουν σε έναν δικό τους κόσµο, αόρατο και µαγικό, χωνεµένο µέσα στον υλικό κόσµο, θα συνέχιζαν να δουλεύουν, να σπρώχνουν τα µόρια της ύλης για να βρουν µια δική τους δικαιοσύνη.
Και όµως, έτσι έγινε. Και ήρθαν όλα µαζί να µε βρουν. Να µου ζητήσουν αυτό που τους στέρησα, είπαν, για να υπάρξει η δικαιοσύνη. Όσο και αν φανεί παράλογο ή ακατανόητο, έτσι έγινε. Μου έφεραν τις δικές τους ιστορίες, έτοιµες, αυτές που ολοκλήρωναν, είπαν, το µυθιστόρηµα, κι εγώ έπρεπε να τους δώσω άλλη µια φορά το αίµα µου – σαν να ζούσαν σε οµηρική ραψωδία. Και αναρωτιέµαι µήπως αυτό που λέµε Ζωή και Χρόνο και Κτίση δεν είναι αφηρηµένες έννοιες αλλά οντότητες υπαρκτές και πέρα για πέρα πραγµατικές µέσα στις διαστάσεις του δικού τους χωροχρόνου, σε κόσµους παράλληλους ή επάλληλους. Σε κόσµους µαγικούς, ίσως, σµαραγδένιους”.
Μ. Λ. Π.