Η άποψη της Καλλιόπης Γιακουμή για το βιβλίο
.
Αίθουσες χορού: Η καρδιά και το μυαλό του αναγνώστη
Ρυθμός: Κοσμικό Βαλς
Ενορχηστρωτής-μαέστρος: Στέφανος Παπαδόπουλος
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες, ο ρυθμός του βιβλίου σ’ έχει κερδίσει. Αφήνεσαι αβίαστα στη ροή του, ακολουθώντας τις λέξεις μια-μια, σα νότες που γράφτηκαν μόνο για σένα και πλημμυρίζεις από αυτές.
«Κοσμικό Βαλς», ένας χορός λέξεων και εικόνων με “απαλές” περιγραφές -όπου απαιτείται- και εντυπωσιακές ανατροπές, που του προσδίδουν ένταση και γοητεία. Ο Στέφανος Παπαδόπουλος, βιρτουόζος του λόγου, προσδίδει ισορροπία στο κείμενο του, άλλοτε με ρομαντικό ύφος και άλλοτε εντελώς ρεαλιστικά, κάνει τον αναγνώστη του να λικνίζεται πότε σε πιο εντόνους τόνους και πότε σε πιο ήπιους και αισθαντικούς.
Η γλώσσα του Στέφανου Παπαδόπουλου, είναι ταυτόχρονα πλούσια, μα και τόσο απλή, όσο και καθηλωτική. Μεστή, λυρική, εικονοπλαστική, με σαφήνεια, χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα ως το όχημα που μεταφέρει τα μηνύματα του προς τον αναγνώστη του, αφήνοντάς τον στο τέλος με μια αίσθηση πληρότητας και ικανοποίησης, που μπόρεσε να τα ανακαλύψει, που στάθηκε ικανός να διαβάσει πίσω από τις λέξεις. Η απλότητα του λόγου, είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του σαν συγγραφέας. Η έλλειψη περίπλοκων προτάσεων και υπερβολικών επιθέτων ωστόσο, προσδίδουν μια μαγεία και μια φυσική φινέτσα στο κείμενό του.
Ο γρήγορος ρυθμός γραφής σε παρασύρει και σου μεταφέρει νέα δεδομένα, νέες εικόνες και πληροφορίες. Κάθε παράγραφος, κάθε πρόταση, σωστά επιμελημένα, δεν κουράζουν και χαρίζουν στο κείμενο κινηματογραφικό χαρακτήρα. Πρωτοπρόσωπη αφήγηση -σωστός χείμαρρος- με άρτια χρήση της ελληνικής γλώσσας, πράγμα που εντυπωσιάζει, αν σκεφτεί κανείς πως ο συγγραφέας μεγάλωσε και σπούδασε στη Γαλλία.
Διαρκής εναλλαγή αφηγητών… Ο συγγραφέας αφήνει τους ήρωες του να μιλούν και να αφηγούνται, ο καθένας προσωπικά, τα όσα βιώνουν με αφοπλιστική ειλικρίνεια, χωρίς υπερβολικές ή περίτεχνα λογοτεχνικές εκφράσεις, ενώ μοιράζεται με τον αναγνώστη, τους φόβους και τα συναισθήματά της κάθε στιγμής. Έτσι καταφέρνει οι ήρωες του να γίνονται αμέσως αγαπητοί, διατηρώντας συνέπεια στις πράξεις τους, ώστε να μπορούμε να τους καταλάβουμε ακόμα κι αν διαθέτουν εντελώς διαφορετική κουλτούρα. Τους βάζει μέσα από τις προσωπικές τους αφηγήσεις να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, για το πως μπορεί όλα όσα θεωρούμε δεδομένα και κεκτημένα στη ζωή και την καθημερινότητά μας, να αλλάξουν καθοριστικά μέσα από επιπόλαιες επιλογές πολιτικής εξουσίας, από προσωπικά συμφέροντα, από αχαλίνωτα συναισθήματα που γίνονται ρυθμιστές των αποφάσεων μας, ενώ παρουσιάζει τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα σε όρια και αρχές, ιδανικά και πιστεύω, όταν αυτά κινδυνεύουν μπροστά στην αδυναμία του ανθρωπίνου χαρακτήρα.
Έρωτας, φιλία, πίστη, εμπιστοσύνη, αγάπη, σεβασμός, μοιάζουν με τα ήρεμα νερά μιας λίμνης που πάντα θα κινδυνεύουν από μια πέτρα να ταραχτούν. Το ποια πέτρα θα επιλέξει ο καθένας μας για να ταράξει αυτά τα νερά, είναι θέμα προσωπικής επιλογής ή ανάγκης.
Οι διάλογοι ζωντανοί, ρεαλιστικοί, άμεσοι, συνυφασμένοι απόλυτα στην εποχή μας, υπερτερούν και είναι αυτοί που προωθούν τη δράση. Κατόπιν, η κινηματογραφική αφήγηση παίρνει τα ηνία και ο αναγνώστης παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τα γεγονότα. Με βασική τεχνική του τον γρήγορο ρυθμό αφήγησης, ο Στέφανος Παπαδόπουλος, χειρίζεται ιδανικά την επιτάχυνση και την επιβράδυνση. Και μετά έρχονται οι αναδρομές. Ο συγγραφέας διαθέτει τη μαγική ικανότητα να δημιουργεί ατμόσφαιρα από το τίποτα σχεδόν και με δομικά της υλικά μονάχα τις λέξεις, τις απλές λέξεις, δίχως ίχνος φανφαρονισμού, που σε άλλους επιβάλει η ανάγκη της αναγνώρισης της συγγραφικής τους δεινότητας από τους αναγνώστες τους. Καταφέρνει και χτίζει ένα μοναδικό σύμπαν, ένα προσωπικό περιβάλλον για κάθε έναν από τους βασικούς του ήρωες, προσκαλώντας τον αναγνώστη να ταξιδέψει ως εκεί. Από την Αμαρκάνδη, γέννημα του ευφάνταστου δημιουργικού μυαλού του, ως την Αγία Πετρούπολη, από τον διαστημικό σταθμό ως τις γυμνές αχανείς ερήμους της κεντρικής Ασίας, από τις δαντελωτές βουνοκορφές όπου στεγάζεται η ονειρική σχολή της Άλμπα, ως τη σκηνή μιας όπερας ή σε πεδία μάχης, αφηγείται αριστουργηματικά. Δημιουργεί εικόνες ενεργοποιώντας τις αισθήσεις του αναγνώστη, δίνοντας έμφαση στις λεπτομέρειες και τις περιγραφές. Συχνά ακροβατεί μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, αληθινού και εικονικού, σωστού και λάθους, θεμιτού και αθέμιτου, μα πάντα είναι το ίδιο απολαυστικός.
Επίσης δεν είναι λίγες οι φορές, που στο κλείσιμο κάποιων ιστοριών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έρχεται το τέλος των ηρώων και της ιστορίας τους, η τελευταία πρόταση ή παράγραφος, λειτουργεί σαν το τυράκι στην φάκα και χτυπά υπογείως στο συναίσθημα, μα κρατά και το ενδιαφέρον αμείωτο ώστε, το διήγημα μόλις να έχει αποκτήσει ένα ακόμα πιθανό, και διαφορετικό, για τον κάθε αναγνώστη τέλος στο μυαλό του.
Ο Στέφανος Παπαδόπουλος είναι επινοητικότατος συγγραφέας. Μάστορας μα και εργάτης της λογοτεχνίας, ευφυής, διαυγής, ικανός να προσθέτει με μεγάλη άνεση καινούργιες κλωστές, να ξηλώνει νήματα, να τυλίγει όλο τον ιστό της ιστορίας από την αρχή και να τον κουβαριάζει, να τον ξαναμπερδεύει ή να τον ξετυλίγει ξαφνικά. Μα όλα τα παραπάνω τα φροντίζει με μέτρο και τόσο όσο, να σου αρκεί να πάρεις ίσα ίσα μια ανάσα, καθώς και πάλι παρακάτω, δεν σε “αφήνει σε χλωρό κλαρί”.
Ο Στέφανος Παπαδόπουλος, σε κάθε κεφάλαιο, χτίζει αριστοτεχνικά την πλοκή του μυθιστορήματός του σε όλα τα επίπεδα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και οι αναδρομές στο παρελθόν γίνονται με άρτιες γεφυρώσεις κι επιτυγχάνουν τον σκοπό τους στην εξέλιξη της υπόθεσης. Για όλους αυτούς τους λόγους, καταφέρνει να κάνει το βιβλίο του, ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί, εξαιρετικό από κάθε άποψη, θελκτικό για κάθε αναγνώστη. Δεν διστάζει να θίξει θέματα που ταλανίζουν το κόσμο μας όπως η διαφθορά, η ανηθικότητα, η προδοσία. Μάστιγες που μας υποβιβάζουν σε κτήνη, καθώς χάνουμε την ανθρώπινη υπόσταση μας. Και απέναντι σε όλα αυτά, αντιτάσσει κατανόηση, σεβασμό, φιλία, εκτίμηση, εμπιστοσύνη και αγάπη.
Με ευαισθησία προσεγγίζει το θέμα της ομοφυλοφιλίας και καταδικάζει συμπεριφορές, παραδίδοντας μαθήματα σεβασμού στην διαφορετικότητα.
Με την διεισδυτική του ματιά, εντοπίζει και εκθείαζεi όλες τις μορφές της μητρικής αγάπης.
Τοποθετεί την γυναίκα στο ψηλότερο βάθρο, προσδίδοντας της όλες τις τιμές και την λάμψη που της αξίζουν, που δικαιούται, που κέρδισε ισάξια και ισόνομα στην κοινωνία μας.
Στέκεται με δέος και συγκίνηση μπροστά στην απώλεια και συμμετέχοντας και ο ίδιος πρώτα, κάνει τον αναγνώστη του να σκύψει ευλαβικά μπροστά στον ανθρώπινο πόνο, στον πόνο της μάνας που χάνει ένα παιδί, στην αγωνία της όταν εκείνο κινδυνεύει.
Το “σύστημα” μπορεί να μας βάλει σε καλούπια χωρίς καν να το καταλάβουμε, να μας φορέσει παρωπίδες, και να μας υποδουλώσει, όσο εμείς του επιτρέπουμε μέσω της απάθειας μας. Αυτό που πρέπει να συγκρατήσει κάποιος που έχει διαβάσει αυτό το βιβλίο, είναι οι αμέτρητοι τρόποι που υπάρχουν γι αυτό ώστε να τους αναγνωρίζουμε και έτσι να μπορούμε να αμυνθούμε.
Ο συγγραφέας θυσιάζει τους ήρωες του στο όνομα του καθήκοντος και δίνει έμφαση στην δύναμη αυτής της θυσίας και του αλτρουισμού. Βλέπει την ελπίδα να ζει, να τρέφεται στις ψυχές αθεράπευτων ονειροπόλων, αθώων ψυχών και οραματιστών και την κάνει ζηλευτή και πολυπόθητη για τον αναγνώστη και χάρη σε αυτή, οραματίζεται κι εκείνος ένα καλύτερο αύριο.
Το «Κοσμικό βαλς», είναι ένα βιβλίο πρωτότυπο, διαχρονικό μα και επίκαιρο, και θα είναι ακόμα πιο επίκαιρο όσο περνάνε τα χρόνια. Διαβάζοντας το ξανά και ξανά, νιώθεις τα μάτια σου να ανοίγουν.
Σίγουρα είναι ένα βιβλίο απαραίτητο για μια βιβλιοθήκη.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω μιας και είναι το πρώτο βιβλίο των εκδόσεων ΔΕΡΕ, την εξαιρετική εμφάνιση και ποιότητα της έκδοσης καθώς και την αψεγάδιαστη για μένα επιμέλεια.
Σύνοψη βιβλίου από το οπισθόφυλλο
Ο Βλαντίμιρ Ίλιτς Γκουντούνοφ κάθεται στο γκρι τραπέζι της γκρι κουζίνας του γκρι διαμερίσματός του σε μια γκρίζα συνοικία της Αγίας Πετρούπολης. Ακόμα και το φαγητό που αχνίζει μέσα στο πιάτο του φαίνεται γκρίζο. Το χρώμα έχει εγκαταλείψει τον κόσμο του Βλαντίμιρ εδώ και πολλά χρόνια, όπως κι η όρεξή του, όπως και το χαμόγελο της γυναίκας του. Η Ιρίνα κάθεται απέναντί του σιωπηλή, συρρικνωμένη, με το κεφάλι σκυμμένο πάνω απ’ το δικό της πιάτο. Σπανίως βλέπει πια τα όμορφα γαλάζια μάτια της, κι ίσως είναι καλύτερα έτσι. Εκεί που βρισκόταν παλιά όλη η χαρά της ζωής κατοικεί τώρα μια βαθιά θλίψη. Δεν αντέχουν πια να κοιτάζουν ο ένας τον άλλο. Έχουν στρέψει το βλέμμα τους προς τα μέσα. Ο καθένας κλεισμένος στο δικό του πύργο χωρίς παράθυρα, δύο άνθρωποι μονάχοι σ’ ένα τραπέζι στρωμένο για τρεις. Το πιάτο του Σεργκέι, σερβιρισμένο με πολλή αγάπη απ’ τη μητέρα του –όπως κάθε βράδυ– κρυώνει ανέγγιχτο, περιμένοντας το μονάκριβο γιο τους να γυρίσει. Ο Σεργκέι όμως δε θα γυρίσει απόψε… ούτε αύριο ούτε κανένα άλλο βράδυ. Ο Σεργκέι χάθηκε πριν από πέντε χρόνια στον πόλεμο στην Αμαρκάνδη, και μόνο η ανάμνησή του στοιχειώνει ακόμα τα άδεια κουφάρια των γονιών του. Η Ιρίνα γνωρίζει πως ο γιος της σκοτώθηκε ηρωικά στη μάχη. Έκλαψε μπροστά στο φέρετρο –καλυμμένο με τη σημαία της πατρίδας της– μαζί με τις άλλες μητέρες. Άκουσε το φόρο τιμής των τουφεκιών και τον εθνικό ύμνο της χώρας της να υψώνεται στον παγωμένο ουρανό της βόρειας Ρωσίας. Δεν έπαψε όμως ούτε μια μέρα να μαγειρεύει τα αγαπημένα του φαγητά και να σερβίρει το πιάτο του, μαζί με ένα ποτήρι βότκα, στο βραδινό τραπέζι. Το πιάτο γυρίζει πάντα γεμάτο στο νεροχύτη και το ποτήρι πάντα άδειο.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Στέφανος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Απρίλιο του ’68, λίγες μέρες πριν από τα γεγονότα του Μαΐου, που θα συγκλόνιζαν τη Δυτική κοινωνία.
Ένα χρόνο αργότερα, οι γονείς του -παιδιά μιας ασυμβίβαστης γενιάς- ταξίδεψαν στην Καλιφόρνια όπου έζησαν για 3 χρόνια. Το 1972 η οικογένεια του εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι, όπου ο Στέφανος απέκτησε γαλλική παιδεία και αφομοίωσε τη γαλλική κουλτούρα. Σπούδασε Κοινωνική Οικονομία, Διπλωματία και Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο στο ιστορικό πανεπιστήμιο της Ναντέρ. Το 1993 αποφοίτησε από τη Νομική και το 1997 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου ζει μέχρι σήμερα.
Εργάστηκε στην ArcelorMittal -τον μεγαλύτερο όμιλο χαλυβουργίας στον κόσμο- ως Γενικός Διευθυντής Ελλάδας και Βαλκανίων, για μια δεκαετία. Διακρίθηκε για την αφοσίωση του στον άνθρωπο και όχι στις μηχανές και το χρήμα. Τελικά η ανάγκη του για ουσιαστική προσφορά και δημιουργία, η αστείρευτη φαντασία του και η ασυμβίβαστη παιδικότητά του νίκησαν στη μάχη με τα κοινωνικά πρότυπα του επιχειρηματία και τον έπεισαν να προχωρήσει στην έκδοση των ιστοριών του, που επιμελώς φύλαγε στο συρτάρι του για πολλά χρόνια.
Ξεκίνησε τη συγγραφική του πορεία τον Σεπτέμβρη του 2015 και εξέδωσε 8 παιδικά βιβλία μέχρι σήμερα. Τα βιβλία του αγκαλιάστηκαν αμέσως από μικρούς και μεγάλους κι έτσι ο Στέφανος ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα -προσκεκλημένος σχολείων και Πολιτιστικών Συλλόγων- κερδίζοντας επάξια μια θέση στο πάνελ της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας.
Το «Κοσμικό βαλς» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα ενηλίκων που βλέπει το φως της δημοσιότητας.
E-mail: stefanos@stefanowpapadopoulos.gr
Facebook: Στέφανος Παπαδόπουλος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΦΑΓΩΜΑ
ΤΟ ΝΟΥ ΣΑΣ, ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ, ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ
ΑΣ ΠΑΙΞΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
.
Επιμέλεια και σύνταξη Καλλιόπη Γιακουμή
678
124
20
1 Σχόλιο