“Εβρος” του Παναγιώτη Αρχοντή, γράφει η Καλλιόπη Γιακουμή-Κουγιώνη

***

Ο Παναγιώτης Αρχοντής σκιαγραφεί τα πορτραίτα των χάρτινων ηρώων του επιλέγοντας οικεία χαρακτηριστικά και έτσι πολύ εύκολα τους κάνει, ανθρώπους της διπλανής πόρτας για τον αναγνώστη. Οι σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους δεν είναι άγνωστες ή πρωτόγνωρες, ο τρόπος όμως που τις περιγράφει και τις αναπτύσσει, τις κάνει πολύ ενδιαφέρουσες. Οι καταστάσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι είναι επικίνδυνες και πολλές φορές οι ισορροπίες διαταράσσονται, ακόμα και ζωές απειλούνται, ο τρόπος όμως που τις διαχειρίζονται οι ήρωες του Αρχοντή, προσφέρουν πολλή τροφή για σκέψη στους αναγνώστες και τα μηνύματα του συγγραφέα ακούγονται πολύ ηχηρά, καθαρά και καίρια μέσα από τις πράξεις τους και τα όσα καλούνται να αντιμετωπίσουν.Το λαθρεμπόριο, το εμπόριο λευκής σαρκός, το προσφυγικό και η εκμετάλλευση των προσφύγων για πολλούς λόγους είναι κάποια από αυτά. Ο Αρχοντής τολμά να τα θίξει, να τα αναδείξει και να τα βάλει στις σωστές τους διαστάσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο του δεν είναι απλά ένας ακόμα ύμνος στην αληθινή φιλία όπως κάποιοι είπαν ή θα πουν, αλλά ένα βαθιά κοινωνικό μυθιστόρημα με ουσιαστικά μηνύματα και λόγο. 

Η ρεαλιστική απεικόνιση των ζωών των ηρώων-παρόλο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν-δεν δίνουν μελοδραματικό χαρακτήρα στο βιβλίο αλλά ανθρωποκεντρικό. Η οπτική γωνία του συγγραφέα είναι εμφανή και ξεκάθαρη. Αποφεύγοντας τους ανώφελους λογοτεχνικούς περισπασμούς, καταφέρνει και γίνεται πιο βαθιά, πιο οξεία και πιο εύστοχη. Από μόνα τους, ήρωες και γεγονότα εκτίθενται στην κρίση του καθενός, τηρώντας ίσες αποστάσεις και από τις δύο πλευρές. Το μίσος, ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία και ο θρησκευτικός προσηλυτισμός, το προσωπικό κέρδος, η προδοσία, τα πολιτικά παιχνίδια εις βάρος των πολιτών είναι αυτά που θέλει ο Αρχοντής να δει ο αναγνώστης του. Αναλαμβάνει να του τα δείξει με ειλικρίνεια και αντικειμενικότητα και χωρίς να προσπαθεί να μεθοδεύσει τις σκέψεις του και αυτό είναι που κάνει τα μηνύματα του άμεσα και κατανοητά. Ο αναγνώστης νιώθει ότι δεν τον εμπαίζει και δεν τον εκβιάζει έμμεσα συναισθηματικά. Όλα αυτά ο Παναγιώτης Αρχοντής τα πετυχαίνει χρησιμοποιώντας μια γλώσσα πλούσια όχι μόνο ως προς το λεξιλόγιό της, αλλά και ως προς την αισθαντικότητά και την ειλικρίνεια της. Μια γραφή που αποδεικνύει από το πρώτο του κιόλας μυθιστόρημά του, πως ήρθε για να μείνει και πως διαθέτει σφρίγος και φρεσκάδα, εύπλαστο λόγο, κοινωνική και κριτική σκέψη που σίγουρα μπορεί να χαρίσει πλούσιες συγκινήσεις, πολλά μηνύματα και όμορφα λογοτεχνικά ταξίδια στους αναγνώστες του. 

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του Αρχοντή είναι και η περιγραφική του δεινότητα. Η ανάγλυφη και παραστατική αφήγησή του φαίνεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Καθώς ακουμπά τοπία και τους κάνει πίνακες ζωγραφικής, μπορεί συγχρόνως και χαρίζει απλόχερα όλες αυτές τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού, που διαμορφώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατοίκων του Έβρου ενώ ταυτόχρονα κάνει μια εξαιρετική χαρτογράφηση/ακτινογραφία της υπαίθρου, αναδεικνύοντας τις τόσες ομορφιές αυτού του τόπου και αποδεικνύοντας περίτρανα πως αξίζει κανείς να τον γνωρίσει και για αυτές.

Οι ιστορίες είναι η ψυχή και η τροφή του ανθρώπου. Το βιβλίο αυτό πιστέψτε έχει μια πολύ όμορφη ιστορία να μας πει. Αγάπη, μίσος, πάθος, πόθος, φιλία, πόνος, το εγώ και το είμαι, το «εγώ» και «οι άλλοι», η μοίρα ή το κισμέτ, μαζί με τους ήρωες του Αρχοντή την κάνουν άκρως απολαυστική. Είναι όμως και κάτι ακόμα… αυτή η ιστορία είναι ένας φόρος τιμής στον Έβρο και τους κατοίκους του, έναν τόπο που ο συγγραφέας λατρεύει και τον περιγράφει με τα ομορφότερα χρώματα, αλλά και που εμείς οφείλουμε να ασπαστούμε, χάρη σε όλα αυτά που αυτός ο τόπος πρεσβεύει και προσφέρει σε όλους εμάς. 

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο ένιωσα πως αυτό τον τόπο τον τίμησα και εγώ γνωρίζοντας τον λίγο καλύτερα, έστω και έτσι και για αυτό ευχαριστώ πολύ τον |Παναγιώτη Αρχοντή για την ευκαιρία που μου έδωσε.. μια ευκαιρία που και εσείς δεν πρέπει να χάσετε.  

 Όταν γνωρίστηκαν για πρώτη φορά, οι δύο άντρες κατάλαβαν ότι οι ζωές τους έμελλε να βαδίσουν στα ίδια μονοπάτια. Μια μεγάλη φιλία γεννιόταν, προς απορία όσων τους έβλεπαν.

Ο ένας Έλληνας κι ο άλλος Τούρκος. Φίλοι καρδιακοί. Σαν αδέρφια. Καρντάσια, που έλεγαν και οι Εβρίτες. Ο Άγγελος κι ο Μπαρίς. Συνοριοφύλακες και οι δυο. Ο ένας στη μία κι ο άλλος στην άλλη όχθη του ποταμού.

Σε λίγα χρόνια, μπήκε κι ο Δημήτρης στην παρέα. Ο Κοινοτάρχης του ελληνικού χωριού. Οι τρεις φίλοι αχώριστοι, ορκίστηκαν να πράξουν τα πάντα για το καλό του τόπου…

Τα παιδιά τους άρχισαν από μικρά ν’ ακολουθούν τα ίχνη των πατεράδων τους και να χτίζουν τη δική τους συντροφιά. Οι πρώτοι έρωτες έκαναν την εμφάνισή τους, αλλά και τα πρώτα πάθη και οι αμφιβολίες…

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, η Μοίρα μεταμορφωμένη σε μαυροφορεμένο στοιχειό, όπως περιγράφεται από τα παραμύθια της παράδοσης, θα παίξει τον ρόλο της. Τη μία ως Μοίρα, την άλλη ως Κισμέτ, θα παίξει δραματικό ρόλο στην ζωή των ηρώων.

Σ’ ένα περιβάλλον έντονο και πολύπαθο, οι εμμονές, ο φανατισμός και τα παλιά μίση μεταξύ των λαών, θα κάνουν τη δραματική εμφάνισή τους.

Θα μπορέσει η αγάπη να ενώσει τους δυο λαούς; Πόσο δυνατή είναι μια φιλία απέναντι στον φανατισμό; Θα επικρατήσει το φως στη μάχη με τις σκοτεινές δυνάμεις;

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα..

 Παναγιώτης Αρχοντής