Λέων Τολστόι: Ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες του κόσμου

Λέων Τολστόι 1828 – 1910

Ρώσος συγγραφέας, ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες του κόσμου. Είναι γνωστός για τα έργα του «Πόλεμος και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα», που συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα μυθιστορήματα όλων των εποχών.

Ο κόμης….
Λεβ Νικολάγεβιτς Τολστόι, γνωστός στο ελληνικό κοινό ως Λέων Τολστόι, γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1828 (28 Αυγούστου, με το παλαιό ημερολόγιο) στη Γιάσναγια Πολιάνα της Ρωσίας από αριστοκρατική οικογένεια. Ορφάνεψε, όμως, προτού κλείσει τα δέκα του χρόνια και από πατέρα και από μητέρα.

Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καζάν ανατολικές γλώσσες και νομικά, μα δεν πήρε το δίπλωμά του. Ήταν φύση ανήσυχη, γεμάτη σχέδια και αναμορφωτικές ιδέες, επηρεασμένος από τη Γαλλική Επανάσταση. Θέλησε να ανυψώσει τους Ρώσους χωρικούς και να μορφώσει τα παιδιά τους. Ίδρυσε, μάλιστα, και σχολείο και εξέδωσε παιδαγωγικό περιοδικό με τον τίτλο «Γιάσναγια Πολιάνα».

Έχοντας μεγάλα χρέη από τη χαρτοπαιξία, αποφάσισε να καταταγεί στο στρατό. Πήρε μέρος στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856), όπου γνώρισε την ψυχή του ρώσου στρατιώτη και τη φρίκη του πολέμου. Στη συνέχεια επιχείρησε δύο ταξίδια και γυρίζοντας στη Ρωσία, παντρεύτηκε (1862), έκανε οικογένεια κι έζησε ευτυχισμένος «σαν πατριάρχης», όπως έγραψε ο ίδιος. Με την κατά 16 χρόνια μικρότερη σύζυγό του Σοφία Μπερς απέκτησε 13 παιδιά. Την περίοδο εκείνη έγραψε τα δύο αριστουργήματά του «Πόλεμος και Ειρήνη» (1869), το οποίο ζωντανεύει τη Ναπολεόντεια εποχή και την «Άννα Καρένινα» (1877), ένα δυνατό ψυχογραφικό και οικογενειακό δράμα.

Η ανησυχία του, όμως, ταράζει και πάλι τη ζωή του. Είχε τύψεις που ζούσε μέσα στα πλούτη, ενώ τόσοι άλλοι δυστυχούν. Θέλει να τα αφήσει όλα, περιουσία, οικογένεια, δόξα και να ζήσει απλά, σύμφωνα με τις ιδέες του. Τότε γράφει τα έργα του με τα μεγάλα προβλήματα και τις υψηλές ηθικές αρχές της αγάπης, της καλοσύνης και της συμπόνοιας: «Πάτερ Σέργιος» (1898), «Σονάτα του Κρόιτσερ» (1889), «Κύριος και δούλος» (1895) και «Ανάσταση» (1899). Έγραψε, ακόμα, ένα δραματικό έργο, «Το κράτος του ζόφου» (1886) κι ένα θαυμάσιο μεγάλο διήγημα «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» (1866).

Το 1910 αποφασίζει να εγκαταλείψει τα «εγκόσμια», να τα αρνηθεί όλα και να ζήσει μία απλή ζωή μέσα στη φύση. Μα είναι πια 82 ετών και η υγεία του κλονίζεται. Στις 20 Νοεμβρίου (7 Νοεμβρίου με το παλαιό ημερολόγιο) ο σπουδαίος ρώσος συγγραφέας, «ο γίγας της ρωσικής γης», όπως τον αποκαλούν, άφησε την τελευταία του πνοή στη σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Αστάκοβο της Ρωσίας.

Η ζωή του Τολστόι χαρακτηρίστηκε από μεγάλες αντιθέσεις, καθώς τα πρώτα άσωτα χρόνια της αριστοκρατίας τα διαδέχτηκε η ριζοσπαστική μεταστροφή του προς την άρνηση του πλούτου, τη φιλανθρωπία και προς έναν ιδιόμορφο ειρηνιστικό και χριστιανικό αναρχισμό, που έτυχε θαυμασμού από προσωπικότητες όπως ο Μαχάτμα Γκάντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και επισφραγίστηκε με τον αφορισμό της Ρωσικής Εκκλησίας

Ο άνθρωπος που έγραψε τα εμβληματικά μυθιστορήματα «Πόλεμος και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα» δεν χρειάζεται απολύτως καμία σύσταση.

Ο κλασικός Ρώσος συγγραφέας, κόμης Λεβ Νικολάγιεβιτς Τολστόι, παραμένει ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα της ανθρωπότητας, ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς όλων των εποχών.

Ο συγγραφέας-διανοητής που επέδρασε καταλυτικά στον λογοτεχνικό ρεαλισμό ξεπεράστηκε ίσως μόνο από τα πανανθρώπινα μηνύματά του, αποτελώντας σημείο αναφοράς για όλες τις τάξεις και τα έθνη της οικουμένης.

Επηρέασε πλήθος κατοπινών λογοτεχνών αλλά και πολιτικών στοχαστών, ακόμα και φιλοσόφων, τέτοιο βάθος και πνευματική έκταση είχε ο λογοτεχνικός του λόγος.

Τα αριστουργήματα του Τολστόι αποτέλεσαν τη βάση για τη σύγχρονη ευρωπαϊκή και αμερικανική γραφή, το γόνιμο έδαφος πάνω στο οποίο θα πατούσε όλη η κατοπινή συγγραφική παραγωγή.

Μεγάλος εκφραστής της εποχής του και επίσης κορυφαίος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, χάρισε στην ανθρωπότητα μια επικής έκτασης και περιεχομένου λογοτεχνία που παραμένει επίκαιρη σε κάθε εποχή…

Επηρέασε πλήθος κατοπινών λογοτεχνών αλλά και πολιτικών στοχαστών, ακόμα και φιλοσόφων, τέτοιο βάθος και πνευματική έκταση είχε ο λογοτεχνικός του λόγος.

Τα αριστουργήματα του Τολστόι αποτέλεσαν τη βάση για τη σύγχρονη ευρωπαϊκή και αμερικανική γραφή, το γόνιμο έδαφος πάνω στο οποίο θα πατούσε όλη η κατοπινή συγγραφική παραγωγή.

Μεγάλος εκφραστής της εποχής του και επίσης κορυφαίος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, χάρισε στην ανθρωπότητα μια επικής έκτασης και περιεχομένου λογοτεχνία που παραμένει επίκαιρη σε κάθε εποχή…

Αποφθέγματα – Γνωμικά – Ρήσεις  του Λέων Τολστόι         

–Αν θες να βρεις παράδειγμα προς μίμηση,θα πρέπει να ψάξεις  μεταξύ των απλών, ταπεινών ανθρώπων. Πραγματικό μεγαλείο έχουν μόνο όποιοι δεν αυτοδιαφημίζονται και δεν θεωρούν τον εαυτό τους σπουδαίο.

-Αν μπορούσες να μάθεις ποιος πραγματικά είσαι, όλα τα προβλήματα θα φαίνονταν εντελώς άσκοπα κι ασήμαντα.

-Ασήμαντοι άνθρωποι είναι εκείνοι που δέχονται τις απόψεις των άλλων, χωρίς να τις επεξεργάζονται οι ίδιοι.

-Δεν υπάρχει αληθινή ηδονή, εκτός από εκείνη που δίνει η δημιουργικότητα. Είτε φτιάχνει κανείς μολύβια, είτε μπότες,  είτε ψωμί, είτε παιδιά. Χωρίς δημιουργία δεν υπάρχει αληθινή ευχαρίστηση.

Ένας λόγιος γνωρίζει πολλά βιβλία, ένας άνθρωπος  μορφωμένος έχει γνώσεις και δεξιότητες, ένας άνθρωπος φωτισμένος καταλαβαίνει το νόημα και τον σκοπό της  ζωής του.

-Οι ευτυχισμένοι γάμοι δεν έχουν ιστορία.

-Τα μόνα έθνη που μπορεί να ονομάζονται ιστορικά είναι αυτά που αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα και την αξία των θεσμών τους.

 Βιβλία του που αγαπήθηκαν πολύ..

 

   ” Άννα Καρένινα “

Μια τεράστια τοιχογραφία της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα και μια από τις ωραιότερες ερωτικές ιστορίες που γράφτηκαν ποτέ. Δίκαια κατακτά περίοπτη θέση στην παγκόσμια σειρά του κλασικού μυθιστορήματος.

O Τολστόη μάς παροτρύνει: Σκάψε βαθύτερα. Προσπάθησε σκληρότερα. Στόχευσε υψηλότερα. Δώσε μεγαλύτερη προσοχή στον κόσμο γύρω σου και θα δεις πως είναι σαν μια τεράστια ορχήστρα, μια μεγάλη μουσική συμφωνία από μοναδικές μελωδίες, αναλογίες και διαφορετικότητες που εμφανίζονται ξανά και ξανά, και που κάποτε τις παρατηρούμε, αλλά αυτές υπάρχουν στο υποσυνείδητό μας ακόμη και χωρίς εμάς. Francine Prose, Αμερικανίδα συγγραφέας Η Άννα Καρένινα είναι ένα αριστούργημα που ταξιδεύει από γενιά σε γενιά, μεταφέροντας προβληματισμούς αναλλοίωτους ανά τους αιώνες. Έργο επικό, με τεράστιο εύρος και βάθος θεμάτων, στο οποίο βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία το δράμα, η ηθική και ο φιλοσοφικός στοχασμός.

Πώς πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας όταν οι πλέον προσφιλείς ψευδαισθήσεις μας διαλύονται; Από ποια πιστεύω πρέπει να πιαστούμε τότε; Νά ένα ερώτημα… Ένα μυθιστόρημα για το νόημα της ζωής και της ευτυχίας. Ο Τολστόη διδάσκει ότι το αιώνιο λάθος των ανθρώπων είναι να ταυτίζουν την ευτυχία τους με την πραγματοποίηση των πόθων τους. Την ίδια στιγμή μέσα από απλά γεγονότα, ο Τολστόη συνθέτει ένα βαθύ και διαχρονικό μυθιστόρημα για τα ακανθώδη ζητήματα της ζωής και της θρησκευτικής πίστης. Με τις δραματικές αντιπαραθέσεις των χαρακτήρων, η “Άννα Καρένινα” ανάγεται σε τέχνη υψηλών προδιαγραφών. Οι ήρωες και τα θέματα του βιβλίου υπερβαίνουν τα χρονικά και χωρικά όριά τους, καθώς αντιπροσωπεύουν την αέναη πάλη του ανθρώπου να κατανοήσει το μυστήριο της ζωής ενώ πρέπει να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα του θανάτου.

***

   “Πόλεμος και ειρήνη”

Κανένα ντοκουμέντο, ιστορικό ή καλλιτεχνικό, δε μας δίνει τόσο ζωντανά και τόσο ανάγλυφα τη ζωή, το χαρακτήρα και την ψυχολογία του Ρώσου και του ρωσικού λαού της προεπαναστατικής εποχής, όσο το έργο του Λ. Τολστόη Πόλεμος και Ειρήνη.

Η βαθιά και αναλυτική αυτή ανατομία της ατομικής και ομαδικής ψυχής κάνει το βιβλίο να ενδιαφέρει κάθε άνθρωπο οποιουδήποτε γεωγραφικού πλάτους και οποιασδήποτε εποχής. Έργο που υψώνεται επιβλητικό ορόσημο ζωής και αξεπέραστο πρότυπο τέχνης.

Ένας απέραντος πίνακας της παγκόσμιας ψυχής, όπου αποτυπώνονται οι τιτανικές συγκρούσεις, τα πάθη, οι μικρότητες και το μεγαλείο του Ανθρώπου.

Η μεγαλοφυέστερη μυθιστορηματική σύνθεση-καθρέφτης μιας από τις πιο γόνιμες σε κοινωνικές και θρησκευτικές ζυμώσεις εποχής της Ιστορίας και οδηγός της κάθε εποχής.

***

   “Αφέντης και υπηρέτης”

Δύο άνδρες, ένας εύπορος έμπορος κι ο υπηρέτης του, στη διάρκεια ενός κοντινού ταξιδιού, χάνονται στις χιονισμένες εκτάσεις κάποιας ρωσικής επαρχίας.

Αντιμέτωποι με τους κινδύνους που κρύβει η μανιασμένη φύση, ξεδιπλώνουν το χαρακτήρα τους κι αναλογίζονται τις επιλογές που έκαναν στη ζωή τους και που, σε μεγάλο βαθμό, καθορίζονται από την τάξη στην οποία ανήκουν.

Ο Λέων Τολστόι, μέσα από το έργο “Αφέντης και υπηρέτης”, καρπό της ύστερης δημιουργίας του, μας δίνει ένα διεισδυτικό ψυχογράφημα με αναπόφευκτες πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο, χάρη στους διαυγείς συμβολισμούς του, προβάλλει ιδιαίτερα επίκαιρο στις μέρες μας.

 

***
     “Ανάσταση” 

 Η “Ανάσταση” του Τολστόι, είναι ένα έργο κλασικό διαχρονικό και πάντα επίκαιρο. Έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες και είναι από τα πρώτα σε πωλήσεις έργα του Λέοντος Τολστόι.

Η προοδευτική Ρωσία δέχτηκε την “Ανάσταση” με ενθουσιασμό, τονίζοντας ιδιαίτερα την τόλμη του μεγάλου συγγραφέα στο ξεσκέπασμα της κοινωνίας της εκμετάλλευσης από τη μια, και στη σωστή περιγραφή της βασανισμένης ζωής του απλού λαού, από την άλλη. Χαρακτηριστικό είναι από την άποψη αυτή το γράμμα του γνωστού Ρώσου κριτικού τέχνης και κοινωνικού παράγοντα Β. Β. Στάσοβ, που έγραφε στον Τολστόι την 1η του Γενάρη του 1900: “

Ζωγραφίσατε με ένα πελώριο πινέλο όλη τη νέα μας ανθρώπινη γενιά, που προχωρεί προς μια νέα ζωή και μπαίνει σε νέους δρόμους, και πώς τη ζωγραφίσατε!…

Να πώς αρχίζει, λοιπόν, ο καινούριος αιώνας”.

***

      Πολικούσκα 

Σιγά σιγά έμπαιναν όλοι οι μουζίκοι που είχαν έρθει, όλοι οι εργάτες του εμπόρου, ακόμα και ξένος κόσμος. Μάντευαν περίπου τι είχε γίνει, μα κανένας δεν τολμούσε να διακόψει τον γέρο που μιλούσε με τόση επισημότητα.

Ο Ιλία σηκώθηκε, μα σώπαινε, μην ξέροντας τι να πει. Τα χείλη του σιγότρεμαν από τη συγκίνηση. Ο Ντουτλόφ την απομάκρυνε με μια αργή και επιβλητική κίνηση του χεριού και συνέχισε.

“Πολύ βαριά κουβέντα ξεστόμισες χτες. Με δαύτην ήταν σαν να μου έμπηξες δίκοπο μαχαίρι την καρδιά. Ο πατέρας σου, πεθαίνοντας, σε παρέδωσε στα χέρια μου και εγώ δεν σε ξεχώρισα από παιδί μου. Αν σου έφταιξα σε τίποτα, άνθρωποι είμαστε. Αμαρτάνουμε δίχως να το θέλουμε, χωρίς να το καταλάβουμε. Καλά δεν λέω, χριστιανοί;” στράφηκε στους μουζίκους που τον κύκλωναν. “

Κι η μάνα σου εδώ να είναι κι η νια γυναίκα σου, μπροστά σ’ όλους σού παραδίνω αυτό το χαρτί. Στο καλό τα λεφτά! Και μένα συγχωρέστε με, για τον Χριστό”.

Πήγες: Σαν σήμερα..  Βιβλιονέτ