Άφρα Μπεν: Η πρώτη γυναίκα που έκανε την συγγραφή επάγγελμα

Άφρα Μπεν

Χωρίς αμφιβολία η Βρετανή ποιήτρια και συγγραφέας Άφρα Μπεν έζησε μία συναρπαστική ζωή. Το όνομα της έγινε συνώνυμο της λογοτεχνία, υπήρξε κατάσκοπος, αγαπούσε την μποέμικη ζωή, υπήρξε ερωμένη ενός πρίγκιπα, ενώ τόλμησε να δηλώσει την έλξη της και για τα δύο φύλα σε μία εποχή που δεν ξεχνούσε και πολύ περισσότερο δεν συγχωρούσε. Παρόλες τις δυσκολίες όμως η Άφρα Μπεν κατάφερε κάτι που πολλές γυναίκες θα ήθελαν να είχαν το θάρρος να πετύχουν. Έγινε η πρώτη γυναίκα στη Δύση που κατάφερε να ζήσει από την πένα της.

Η συγγραφέας γεννήθηκε το 1640 στο Κάντερμπερι και ήταν κόρη ενός μπαρμπέρη και της παραμάνας μιας οικογένειας ευγενών. Η επαφή της με τα παιδιά αυτής της αριστοκρατικής οικογένειας την βοήθησε να μάθει να διαβάζει και να γράφει. Μεγαλώνοντας, η ζωή της αποτελούνταν από μία σειρά με περιπέτειες για τις οποίες δεν έχουμε μέχρι και σήμερα πολλές πληροφορίες. Ταξίδεψε στις αγγλικές αποικίες της Βενεζουέλας σε ηλικία 23 ετών, γύρισε και ήταν παντρεμένη με τον Ελβετό έμπορο Γιόχαν Μπεν. Δύο χρόνια μετά την επιστροφή της στην Αγγλία, η συγγραφέας βρέθηκε στην Αυλή του βασιλιά Κάρολου του Β’, ωστόσο σύντομα έφυγε και από εκεί και από την Αγγλία γενικά. Ο λόγος ήταν πως ο βασιλιάς είχε εκτιμήσει την ικανότητα της να κρύβεται πίσω από διάφορες μάσκες και έκρινε πως θα ήταν χρήσιμο να την στείλει στην Μπριζ και την Αντβέρπ ως κατάσκοπο, με κωδικό όνομα Αστραία.

Και εκεί συνεχίστηκαν οι περιπέτειες. Έγινε ερωμένη ενός μέλους της βασιλικής οικογένειες και κατάφερνε να στέλνει πολύτιμες πληροφορίες στην πατρίδα της. Η απογοήτευση ήρθε όταν η Αυλή όχι μόνο δεν εκμεταλλεύτηκε τις πληροφορίες, αλλά δεν μπήκε καν στον κόπο να την πληρώσει για τις υπηρεσίες της. Και πάλι όμως η Άφρα δεν το έβαλε κάτω. Δανείστηκε χρήματα για να αγοράσει το εισιτήριο της επιστροφής και πάλεψε για να κερδίσει τα χρήματα της. Αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι συνέβη, ειπώθηκε πως φυλακίστηκε για χρέη, αλλά μέχρι το 1670 ήταν ελεύθερη και επιτέλους μπορούσε να αφοσιωθεί στην μεγάλη της αγάπη: Το γράψιμο.

Το πρώτο έργο της που γνώρισε τεράστια επιτυχία ήταν το The Forc’d Marriage. Την εποχή εκείνη τα θέατρα ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενα. Μπορεί να ήταν δημοφιλή σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, αλλά ταυτοχρόνως θεωρούνταν χώροι ανηθικότητας και σεξουαλικής απελευθέρωσης. Οι άνθρωποι μάλιστα που ασχολούνταν με το θέατρο ισορροπούσαν δύσκολα ανάμεσα στην επιτυχία, την λάμψη, αλλά και το περιθώριο. Μέσα σε αυτό τον χώρο της σεξουαλικής απελευθέρωσης, η Μπεν μπορούσε να εκφράσει την έλξη της για τους άντρες, αλλά και τις γυναίκες. Έκανε σχέση με τον επίσης αμφισεξουαλικό συγγραφέα Τζων Χόιλ και η ευτυχία που ένιωθε στο πλευρό του αποτυπώθηκε σε μία μεγάλη σειρά από επιτυχίες στο θέατρο. Η Άφρα Μπεν ήταν τόσο επιτυχημένη που δεν χρειάστηκε καν να κρύβει το όνομα της από τα έργα της, καθώς την εκτιμούσαν όλοι στην κοινωνία. Όταν πήρε την απόφαση να γράψει το 8^ο έργο της είχε στο πλευρό της την ηθοποιό Νελ Γκουπίν και όχι κάποιον άντρα. Ταυτόχρονα διοικούσε την δική της θεατρική εταιρεία, προστάτευε και βοηθούσε όσο περισσότερο μπορούσε γυναίκες ηθοποιούς και συγγραφείς.

Τα χρόνια δυσκόλεψαν, η βασιλεία κινδύνεψε για ακόμα μία φορά και η χώρα απειλούνταν από εμφύλιο. Εκείνη την εποχή τα έργα της Μπεν άλλαξαν. Έγιναν πιο σκοτεινά και με πολιτικό περιεχόμενο, γεγονός που προκάλεσε την σύλληψη της. Μετά την ελευθέρωση της, η συγγραφέας αποσύρθηκε από το γράψιμο για δύο χρόνια και όταν επέστρεψε δημοσίευσε μερικά από τα πρώτα έργα της τα οποία δεν είχε διαβάσει ποτέ κανείς. Μέσα από τα θεατρικά της έργα ήταν φανερό πως υποστήριζε τον ελεύθερο έρωτα, τη γυναικεία σεξουαλικότητα, αλλά και το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν τόσο το σώμα όσο και τη ζωή τους. Η Άφρα Μπεν οραματιζόταν έναν κόσμο όπου ο έρωτας θα ήταν απόλυτα ελεύθερος χωρίς κανέναν κοινωνικό περιορισμό σε ηθική και φύλα. Και πάλι κατηγορήθηκε. Και πάλι κυνηγήθηκε. Ωστόσο η συγγραφέας είχε καταφέρει κάτι τεράστιο για την εποχή της. Παρόλο που ζούσε σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία είχε καταφέρει να κάνει το όνειρο της πραγματικότητα και μάλιστα να ζει από αυτό. Κατάφερε να γράφει και να εκφράζεται σε μία εποχή όπου οι περισσότερες γυναίκες ήταν αναλφάβητες.