“ΧΑΜΕΝΑ ΚΟΡΜΙΑ” του Άλισντερ Γκρέι, γράφει η Καλλιόπη Γιακουμή-Κουγιώνη

Η άποψη της Καλλιόπης Γιακουμή-Κουγιώνη για το βιβλίο

*

 POOR THINGS – ΧΑΜΕΝΑ ΚΟΡΜΙΑ

 Συγγραφέας: Alasdair Gray

 Μετάφραση: Ευτύχης Βαρδουλάκης

Κατηγορία: Σκωτσέζικη πεζογραφία-Κοινωνικό

 Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα

✔ Από τις εκδόσεις Πεδίο κυκλοφορεί στη χώρα μας το βιβλίο «Χαμένα κορμιά» του Άλισντερ Γκρέι, πάνω στο οποίο βασίστηκε η ομώνυμη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου. Εξ αρχής θα σας πω πως λόγω αυτού το θεώρησα υπερεκτιμημένο μα διαβάζοντας το θεωρώ πια, πως κατά ένα μεγάλο βαθμό, η επιτυχία της ταινίας του Λάνθιμου οφείλεται σε αυτό το υπέροχο βιβλίο.

Ας τα πάρουμε από την αρχή..
✔ Η ιστορία διαδραματίζεται στη γενέτειρά του συγγραφέα, τη Γλασκόβη, μια πόλη της Σκωτίας στοιχειωμένη από φαντάσματα του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα. Ο Άλισντερ Γκρέι μας αφηγείται μια βικτωριανή ιστορία, η οποία μοιάζει αρκετά στο βιβλίο Φρανγκενστάιν της Μαίρη Σέλλεϋ, απλά εδώ έχουμε γυναίκα νεκραναστημένη, τη Μπέλλα. Σε αρκετά σημεία η προσέγγιση του συγγραφέα στα θέματα που επιλέγει να θίξει (πατριαρχία, σεξ, βία, υπαρξισμός, καταπίεση, η θέση της γυναίκας στη συγκεκριμένη εποχή κ.α) θυμίζει μαύρη κωμωδία, μιας και ο Γκρέι επέλεξε να διακωμωδήσει τις ζοφερές εμμονές του 19ου αιώνα μέσα σε αυτό το ψυχεδελικό γοτθικό μυθιστόρημα, με τρόπο μεταμοντέρνο, πρωτότυπο και αρκετά “φευγάτο” θα έλεγα.
✔ Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση τοποθετείται στη Γλασκόβη του 1880, Με τη βοήθεια του φοιτητή της ιατρικής και πιο στενού του φίλου Άρτσιμπαλ ΜακΚέρι, ένας εκκεντρικός και ιδιόμορφος επιστήμονας, αποκομμένος από το κοινωνικό περιβάλλον, ο Θεόνικος Μπάξτερ, αναλαμβάνει να δώσει ζωή στο πτώμα μιας γυναίκας, της Μπέλλας, που αυτοκτονεί στα νερά του ποταμού Κλάιντ που διασχίζει τη Γλασκόβη. Το ακόμα πιο παράδοξο εδώ είναι πως επιλέγει στη θέση του εγκεφάλου της να τοποθετεί τον εγκέφαλο ενός μωρού.

✔ Η προσπάθεια του πετυχαίνει και η Μπέλλα ξαναζεί στο σώμα μια έφηβης που όμως έχει την αθωότητα και τη νοημοσύνη ενός μωρού. Ο νεαρός φοιτητής ΜακΚέρι, μόλις την αντικρίζει την ερωτεύεται κεραυνοβόλα και της κάνει πρόταση γάμου. Εκείνη, παρόλο που ανταποκρίνεται θετικά, γρήγορα σαγηνεύεται από έναν άλλο άντρα ο οποίος την “κλέβει”, αφήνοντας τους δύο άντρες μετέωρους. Η παραπάνω πλοκή -και άλλα γι΄αυτήν δεν λέω- δεν μπορεί ούτε στο ελάχιστο να σας προϊδεάσει για όλα εκείνα τα απίστευτα και παράδοξα, που θα συναντήσετε στις σελίδες αυτού του τόσο απολαυστικότατου βιβλίου, το οποίο άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μια σάτιρα της εύθραυστης αρρενωπότητας, όσο και ένα ψυχογράφημα των πιο ανείπωτων αρσενικών διαστροφών. Ο αναγνώστης παρακολουθεί ξέπνοα την ιστορία ενηλικίωσης της Μπέλλας, τα στάδια της οποίας συλλαμβάνονται και αποτυπώνονται αριστουργηματικά από τον Γκρέι (νήπιο, μικρό παιδία, προεφηβεία, εφηβεία και νεαρή γυναίκα). Η ηρωίδα του βιβλίου αγωνίζεται για τη γυναικεία αυτονομία, κόντρα στις μισογυνιστικές απόψεις και συμπεριφορές της εποχής της, καθώς στερείται των αναστολών και ενοχών που γεννήθηκαν από χρόνια κοινωνικής εξάρτησης και υποτίμησης.

.

.
✔ Η κεντρική ιδέα του βιβλίου από μόνη της αποτελεί πρόκληση για την εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία, μια πρόκληση που εύκολα κολλάει και στην εποχή μας. Ο Γκρέι τολμά να πει τα πράγματα με το όνομά τους χωρίς να νιώθει την ανάγκη να λογοδοτήσει για τις αλήθειες που ξεσκεπάζει κάτω από το πέπλο μιας βαθιάς κεκαλυμμένης υποκρισίας, στιγματισμένης με πολλά ταμπού και λανθασμένα στερεότυπα. Δίνει τον λόγο στην ηρωίδα του, που ζει και μεγαλώνει μέσα σε αυστηρά περιτοιχισμένες και πατριαρχικές κοινωνίες όπου η βία της εξουσίας και της υπεροχής έχει περάσει σε όλα τα επίπεδα της ζωής και κυριαρχεί ακόμα και ανεξέλεγκτα πολλές φορές.

✔ Η κοινωνία προσπαθεί να στιγματίσει την κάθε γυναίκα λόγω των επιλογών της και του τρόπου με τον οποίο εκφράζει την σεξουαλικότητά της, η οποία θεωρείται αρνητικό χαρακτηριστικό και αποκλειστικά αντρικό Την περιθωριοποιεί και την κάνει πολύ διαφορετική, έως και αφύσικη, από τα άλλα μέλη του φύλου της. Αυτό κάνει και στην Μπέλλα τότε, εκείνη την εποχή, μα δυστυχώς, ένα μέρος της κοινωνίας μας, αυτό κάνει ακόμα και σήμερα. Η Μπέλλα δεν αντιλαμβάνεται τον κόσμο απλά μέσα από τις αισθήσεις της. Αντιλαμβάνεται τον κόσμο επεξεργάζοντας τον μέσα από μία λογική διαδικασία και βάση τις προσλαμβάνουσες αισθητικές εμπειρίες της καθώς ο εγκέφαλος του μωρού αναπτύσσεται. Αυτή η διαδικασία την απαλλάσσει από κάθε τον φόβο και ενοχή. Ένα μικρό παιδί δεν φοβάται να δοκιμάσει. Το σταματούν όμως οι μεγάλοι. Ένα μικρό παιδί όμως στο σώμα μιας ενήλικης δεν μπορεί να το σταματήσει κανείς. Πόσο όμορφο μα και πόσο ουτοπικό μοιάζει όλο αυτό, αν σκεφτούμε πόσο εύκολα “σκοτώνουμε” το μικρό παιδία μέσα μας, καταδικάζοντας το να ζει στα αιώνια σκοτάδια που το ρίχνουν οι προσταγές της κοινωνικής ζωής των ενηλίκων.

✔ Ο Γκρέι κατά την αφήγηση οδηγεί αβίαστα τον αναγνώστη του στο σημείο που θέλει και τότε του δίνει το πρίσμα της αμφισβήτησης και της αμφιβολίας. Κοιτάζοντας μέσα από αυτό ο αναγνώστης αποκτά το προνόμιο της διαφορετικής οπτικής του τρόπου με τον οποίο έκρινε και αποφάσιζε για πολλά θέματα. Νιώθει ευθύς πως το κάθε τι έχει δυο όψεις ή και περισσότερες και διαφορετικές αναγνώσεις και πως καλό θα΄ναι, να καταλήγει σε συμπεράσματα κανείς, ενώ έχει εξερευνήσει όλες τις πτυχές ενός θέματος.

 ✔ Οι χαρακτήρες του βιβλίου πολύπλοκοι μα ο συγγραφέας τους παρουσιάζει συνεπείς στην ανθρώπινη υπόσταση τους και έτσι τους κάνει πιο αληθοφανείς ως προσωπικότητες παρά τις γκόθικ αλλόκοτες καταβολές τους.

✔Μου άρεσε πολύ το πώς μεγαλώνει το μυαλό της Μπέλλας και πώς εξελίσσεται ο χαρακτήρας της στα κεφάλαια. Γίνεται όλο και πιο αληθινή καθώς διαβάζουμε, πιο οικεία, πιο τρωτή, συμπαθής και ανθρώπινη και σίγουρα κάποιοι από μας θα βρούμε στοιχεία του χαρακτήρα μας σ΄αυτήν.
Αυτό το βιβλίο προσφέρει πολλαπλές απόψεις. Έτσι αποφασίζουμε ως αναγνώστες ποια εκδοχή της ιστορίας θα θέλαμε να πιστέψουμε. Ένα ευφυές παιχνίδι του συγγραφέα μαζί μας που απόλαυσα
Το «Χαμένα κορμιά» ήταν ένα διαδραστικό και συναρπαστικό ανάγνωσμα για μένα. Με τόσα πολλά επίπεδα νοήματος για να ξετυλίξω και πολλά να ανακαλύψω είναι μια πραγματική λογοτεχνική απόλαυση που μπορεί να βυθιστεί κανείς στο βαθυστόχαστο χαρακτήρα της, ξανά και ξανά.
Η συμβουλή μου προς τους αναγνώστες: Διαβάστε αυτό το μυθιστόρημα μέχρι τέλους.

✔Ετυμηγορία: Σε γενικές γραμμές, θα το βαθμολογούσα με 4/5 αστέρια για το νοσηρό θέμα, την εύγλωττη γραφή, το βικτοριανό σκηνικό και τη διακειμενικότητα. με κούρασαν μόνο οι πολλές λεπτομέρειες. Υπήρξαν κάποιες στιγμές στην ανάγνωση όπου ένιωσα χαμένη και αποπροσανατολισμένη από το κεντρικό θέμα, λόγω των λεπτομερών αναφορών του συγγραφέα σε ιστορίας γεγονότα (σε σχέση με τη βρετανική ιστορία) αλλά ακόμα και αυτό είναι κάτι που κάποιοι από σας ισως μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα.
Στα αγαπημένα μου λοιπόν!!

Σύνοψη βιβλίου από το οπισθόφυλλο..

.

Μια ζωή χωρίς ελευθερία επιλογής δεν αξίζει κανείς να τη ζει.
Οι φιλοδοξίες του Θεόνικου Μπάξτερ να δημιουργήσει την τέλεια σύντροφο παίρνουν σάρκα και οστά όταν ανακαλύπτει τη σορό της όμορφης Μπέλλας, την οποία επαναφέρει στη ζωή με ένα επιστημονικό θαύμα που θυμίζει Φρανκενστάιν. Ωστόσο, το όνειρό του κατακρημνίζεται από τον θυελλώδη έρωτα του Δόκτορα Άρτσιμπαλντ ΜακΚέρι για εκείνη.
Όμως η Μπέλλα έχει τις δικές της επιθυμίες να κυνηγήσει. Έτσι, αφήνεται σε πάθη και πόθους, σε ένα οδοιπορικό που την οδηγεί από αριστοκρατικά καζίνο σε καταγώγια της Αλεξάνδρειας και στο περιθωριακό Παρίσι. Εξερευνώντας τη θέση της ως γυναίκας στη σκιά της πατριαρχίας, η Μπέλλα ξέρει ότι είναι στο χέρι της να κατακτήσει την ελευθερία της και να αποφασίσει τι νόημα έχει η αληθινή αγάπη στη ζωή της.
Το πιο δημοφιλές βιβλίο του Άλισντερ Γκρέυ είναι μια ιστορία για την ουσία της αγάπης και την επιστημονική τόλμη, αλλά κυρίως για την αξία της ελευθερίας των επιλογών μας στη ζωή.
Ένα σύγχρονο κλασικό μυθιστόρημα που θα λάτρευαν η Μαίρη Σέλλεϋ, ο Λιούις Κάρολ και ο Άρθουρ Κόναν Ντόυ
Βραβεία: The Guardian Fiction Prize 1992

Το υπέροχο μυθιστόρημα του Γκρέυ που ενέπνευσε την πολυβραβευμένη αριστουργηματική ταινία του Γιώργου Λάνθιμου.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

.

Ο Άλισντερ Γκρέυ (1934-2019) γεννήθηκε στη Γλασκώβη, όπου και σπούδασε καλές τέχνες. Σκηνογράφος, ζωγράφος και θεατρικός συγγραφέας, εκτός από πεζογράφος και ποιητής, ο Γκρέυ θεωρείτο κορυφαία φωνή των σκωτικών γραμμάτων, το έργο του όμως υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Πειραματιστής της μορφής και του ύφους, αναμείγνυε τα αφηγηματικά είδη, έστηνε ευρηματικές πλοκές, διαπότιζε τις ιστορίες του με ένα άγριο χιούμορ.

Διασκεδαστικός, αλλά ταυτόχρονα πολιτικός και κοινωνικός συγγραφέας, ο Γκρέυ υπηρετούσε έναν ιδιότυπο ρεαλισμό, που σύμφωνα με την κριτική τον καθιστά έναν από τους σημαντικότερους αγγλόφωνους συγγραφείς. Πρώτο του μυθιστόρημα ήταν το “Λάναρκ: Μια ζωή σε τέσσερα βιβλία” (1981), ενώ ακολούθησαν αρκετές συλλογές διηγημάτων, το αυτοβιογραφικό “Saltire Self-Portrait 4” (1988) η ποιητική συλλογή “Old negatives” (1989), τα μυθιστορήματα “Mc Grotty and Ludmilla” (1989), “Poor things” (Χαμένα κορμιά, 1992), “A history maker” (1994), “Mavis belfrage” (1996), και η παράδοξη “σύντομη ιστορία λογοτεχνικού στοχασμού από μεγάλους συγγραφείς τεσσάρων εθνών, μεταξύ 7ου και 20ού αιώνα”, μια εντελώς προσωπική ανθολόγηση του συγγραφέα, που τιτλοφορείται “The book of prefaces” (2000). Όλα του τα βιβλία είναι εικονογραφημένα και επιμελημένα από τον ίδιο. Το έργο του “Χαμένα κορμιά” έχει τιμηθεί το 1992 με το εγκυρότατο βραβείο Whitbread, και με το βραβείο πεζογραφίας της εφημερίδας Guardian.

.

Επιμέλεια και σύνταξη Καλλιόπη Γιακουμή-Κουγιώνη

.

Η Καλλιόπη Γιακουμή-Κουγιώνη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρόδο.

Είναι παντρεμένη και έχει τρεις γιους. Ζει στην Κοζάνη με την οικογένειά της. Λατρεύει τα βιβλία και ό,τι έχει σχέση με αυτά. Η αγάπη της αυτή την οδήγησε στο να δημιουργήσει τη βιβλιοφιλική ομάδα και το site «Βιβλίων Ορίζοντες».

Παρ’ όλο που η επαφή της με το βιβλίο, τους φίλους του και με συγγραφείς είναι καθημερινή, η αγάπη αυτή όλο και μεγαλώνει και την πλημμυρίζει.

Έγινε ανάγκη που ψάχνει συνεχώς τρόπους για να εκφραστεί, να μοιραστεί, να γίνει ανταποδοτική, έτσι οδηγήθηκε στη συγγραφή του πρώτου της “ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΥΔΡΟΠΛΑΝΟ. Επίσης συμμετέχει με διηγήματα της στα παρακάτω συλλογικά έργα Νιώθω, εκδόσεις Ελκυστής, 13 Συλλογή Διηγημάτων Τρόμου & Σκοτεινής Φαντασίας, εκδόσεις Lefalok, Διεθνής επετειακή ανθολογία. 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, εκδόσεις Καμπύλη, Του έρωτα το κόκκινο, Εκατό χρόνια Σμύρνη, εκδόσεις Διάνοια και “Femina”, εκδόσεις Διάνοια.

Please follow and like us:

678

124

20