"Κατά Ιωάννη" του Σπύρου Πετρουλάκη, από τις Εκδόσεις Μίνωας: γράφει η Φαίη Δεληγιώργη

Η άποψη της Φαίης Δεληγιώργη για το βιβλίο

***

“Κατά Ιωάννη”
Συγγραφέας Σπύρος Πετρουλάκης
Εκδόσεις Μίνωας

***

Ο πολυγραφότατος και ταλαντούχος συγγραφέας Σπύρος Πετρουλάκης, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Έχει εδραιωθεί και καταξιωθεί μέσα από το συγγραφικό του έργο, εδώ και χρόνια στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας και έχει αποκτήσει επάξια, ένα ένθερμο αναγνωστικό του κοινό, που τον ακολουθεί πιστά και ανελλιπώς, σε κάθε του συγγραφική δουλειά και μάλιστα, όχι άδικα.

Ο Σπύρος Πετρουλάκης έχει το χάρισμα, να βρίσκει πάντα την χρυσή τομή και να δημιουργεί με την εξαιρετικά μεστή και λυρική γραφή του, κάθε φορά και διαφορετικά αναγνωστικά ταξίδια, γεμάτα από καινούργιες εμπειρίες και πλούσια σε δυνατά και βαθιά συναισθήματα. Η τηλεοπτική μεταφορά του εξαιρετικού βιβλίου του “Σασμός”, σημειώνει ήδη μεγάλη επιτυχία, καθηλώνοντας το τηλεοπτικό κοινό της χώρας μας και αποσπώντας από τα πρώτα κιόλας επεισόδια, τις καλύτερες κριτικές. Ωστόσο το νέο του πόνημα ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗ, είναι ακόμη πιο συγκλονιστικό και ίσως -κατά την γνώμη μου- το καλύτερο του μυθιστόρημα, μιας και ανεβάζει τον πήχη ακόμη πιο ψηλά, στο στερέωμα της λογοτεχνίας, το ελληνικό βιβλίο.

Είναι κάποια βιβλία, που η ανάγνωση τους και η ιστορία που ζωντανεύει μέσα στις σελίδες τους, έχουν την ικανότητα να πυροδοτούν την ψυχή σου με τόσο δυνατά συναισθήματα, που σε καθηλώνουν και σε παρασύρουν στην δίνη τους άμεσα. Σου είναι δύσκολο να μην αφεθείς στη ροή της αφήγησης καθώς η αγωνία σου για την εξέλιξη της ιστορίας που σε ταξιδεύει, κορυφώνεται σε κάθε τους σελίδα. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και το εξαιρετικό και ιδιαίτερο μυθιστόρημα, που με μεγάλη συγγραφική μαεστρία, δημιούργησε ακόμη μια φορά ο Σπύρος Πετρουλάκης και φέρει τον τίτλο, Κατα Ιωαννη. Πρόκειται για ένα μοναδικό βιβλίο, που μιλάει κατευθείαν στην καρδιά του αναγνώστη, αγγίζοντας ακόμη και τις πιο ευαίσθητες χορδές της, την κερδίζει και την συνεπαίρνει ολοκληρωτικά, με την ιστορία του.

Ο συγγραφέας αυτή την φορά επέλεξε να μας ταξιδέψει σε μια άλλη εποχή και σε μια διαφορετική, ιστορική περίοδο της Κρήτης, αυτή την φορά, μεταφερόμαστε νοερά στα Χανιά, στις αρχές του περασμένου αιώνα και στην εποχή της συνύπαρξης των χριστιανών Κρητικών και των Τουρκοκρητικών, του μουσουλμανικού πληθυσμού που ζούσε στο νησί. Δυο διαφορετικές πολιτισμικές και θρησκευτικές ταυτότητες και ανάμεσα τους, το αέναο και αγεφύρωτο χάσμα γενεών, να τους χωρίζει. Εκτός από τον αγαπημένο τόπο της Κρητικής γης, που ο συγγραφέας έχει τιμήσει και υμνήσει στα βιβλία του και έχει αναδείξει την κουλτούρα του μέσα από αυτά, μας ταξιδεύει και στην αρχόντισσα και πανέμορφη Σμύρνη και συνθέτει με φυσικότητα, έναν πολύχρωμο καμβά εικόνων και διαλόγων, που σκιαγραφούν άρτια, το κοινωνικό και ηθογραφικό μοτίβο της τότε περιόδου, μιας εποχής όπου μεγαλουργούσε και άνθιζε, το ελληνικό στοιχείο, λίγο πριν τη μικρασιατική καταστροφή του 1922.

Στα Χανιά του σήμερα, μια απίστευτης πρωτόγονης ομορφιάς εικόνα, που φιλοτεχνήθηκε 100 χρόνια πριν και κρατά καλά φυλαγμένα τα μυστικά της, έρχεται στο φως, από τα έμπειρα χέρια του συντηρητή έργων τέχνης, Σταύρου Βεγγράκη, στο μοναστήρι της Παναγιάς Ακρωτηριανής. Μια προσβλητική και βλάσφημη εικόνα, που σοκάρει και γεμίζει ερωτηματικά, τον Σταύρο Βεγγράκη Μια εικόνα που το καλλιτεχνικό ύφος που χαρακτηρίζει τον δημιουργό της, θαμπώνει τα μάτια του τεχνίτη, μια εικόνα, που δεν αρμόζει να βρίσκεται στον άγιο αυτό χώρο του μοναστηρίου και που δεν ταιριάζει με την αρετή της θρησκείας μας.

Ποια είναι η μυστηριώδης γυναικεία μορφή της εικόνας, που ζωγράφισε ο καλλιτέχνης της, ένα αιώνα πριν και ποιος να ήταν άραγε, αυτός ο άγνωστος ζωγράφος της;

Ο Σταύρος Βεγγράκης νιώθει αποφασισμένος να βρει την άκρη του νήματος, να ρίξει φως και να φτάσει ως το τέλος στη λύση του μυστήριου, που κρύβεται πίσω από την τρομερή αυτή ανακάλυψη του.

Πίσω στα Χανιά του 1920 ένα τέρας μεταμορφώνεται σε μάνα και χωρίς ίχνος μητρικής στοργής, φέρνει στον κόσμο ένα αγόρι, τον Ιωάννη, ένα αγόρι που το καταδικάζει από την πρώτη του κιόλας ανάσα. Ένα μικρό παιδί με το δεξί του χέρι δύσμορφο, μεγαλώνει στερημένο από την θαλπωρή της μητρικής αγκαλιάς και το απόλυτο και ζωογόνο αίσθημα της ελευθερίας, μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες εγκλεισμού και διαβίωσης. Μια μάνα-τύραννος και μια προκατειλημμένη κοινωνία, ρίχνουν στο περιθώριο της ζωής, τον χαρισματικό Ιωάννη. Ένα πλάσμα τραυματισμένο ψυχικά και σωματικά, που γιατρεύει μόνος του τις πληγές του με την ζωγραφική και μέσα από αυτήν, απελευθερώνει και μετουσιώνει τα συναισθήματα της ψυχής του, μεταμορφώνοντας τα σε έργα τέχνης. Λύτρωση και καταφύγιο βρίσκει ο Ιωάννης στην αγάπη του για την ζωγραφική, μα όταν σημαδεύει την καρδιά του ένας καταδικασμένος και απαγορευμένος από τις κοινωνικές και θρησκευτικές διάφορες ερωτάς, τότε υπερέβην εαυτόν και δημιουργεί κάτι άπιαστο, ασύλληπτο και μοναδικό.

Εκατό χρόνια μετά, το παρελθόν και το παρόν, θα διασταυρωθούν στην Σμύρνη και κάπως έτσι, ξεδιπλώνεται σιγά-σιγά, μια τραγική ιστορία που μοιάζει με αρχαία τραγωδία και φέρνει στο φως ανείπωτα μυστικά και εφιαλτικές αλήθειες που ήταν θαμμένες στο χρόνο και στη λήθη του παρελθόντος.

Το μυθιστόρημα ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗ, είναι αναμφίβολα ένα αξιόλογο, κοινωνικό βιβλίο, εμπλουτισμένο με ιστορικά στοιχεία, αποτυπωμένα άρτια από τον συγγραφέα του. Ένα εμπνευσμένο μυθιστόρημα, που θα συγκινήσει, θα εξοργίσει και θα αγγίξει συναισθηματικά και τον πιο σκληρό αναγνώστη. Ο Σπύρος Πετρουλάκης, συνθέτει με συναρπαστικό τρόπο τα δυο χρονολογικά επίπεδα της αφήγησης του και με αξιόλογη, στοχαστική διαισθητική και γεμάτη λυρισμό γραφή, με άμεσο λόγο και με σχεδόν τρομακτική αληθοφάνεια, πλέκει με θαυμαστή δεξιοτεχνία, το νήμα της ιστορίας του και σκιαγραφεί απόλυτα πειστικά, τους πρωταγωνιστές του. Σκύβει με σεβασμό και με ευαισθησία πάνω στον ήρωα του τον Ιωάννη και διεισδύει στον πληγωμένο του ψυχισμό του με αγάπη και έτσι αβίαστα, μας μεταγγίζει τις μύχιες σκέψεις και τα πιο βαθιά συναισθήματα του. Με αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας καταφέρνει να βάλει τον Ιωάννη στην καρδιά του αναγνώστη του, καθιστώντας τον κοινωνό και συνοδοιπόρο του. Ο αναγνώστης αγκαλιάζει τα πάθη του Ιωάννη, τον ακολουθεί ξέπνοα και με αγωνία νιώθει και βιώνει μαζί του, τον άνισο αγώνα που δίνει, ενάντια σε όλα τα δεινά της μοίρας του, καθ όλη την διάρκεια του σύντομου βίου του, μέχρι και την τελική λύτρωση του.

Το ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗ, είναι ένα βιβλίο που αφηγείται μια ιστορία, αριστοτεχνικά δεμένη και δυνατή σε αφήγηση και ζωντανές, πειστικές περιγραφές. Ένα βιβλίο που εντυπωσιάζει με την χειμαρρώδη εξέλιξη της πλοκής και τον χορό συναισθημάτων, που κατακλύζουν τις σελίδες του. Ένα καθηλωτικό, έντονα ατμοσφαιρικό και πολύ συγκινητικό ανάγνωσμα. Σημαντικό ρόλο σε αυτό, παίζουν τόσο το ιστορικό κομμάτι του και τα γεγονότα που ο συγγραφέας αναπαριστά, γιατί σκιαγραφούν και μας μεταφέρουν αυτούσια το κλίμα της εποχής, γεγονός που μαρτυρά, την σοβαρή και επιμελημένη έρευνα του Σπύρου Πετρουλάκη, όσο και ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Ιωάννης, που συνταράσσει και εγείρει την σκέψη του αναγνώστη, με το προσωπικό του δράμα, κάνοντας τον ενεργό δέκτη της βαθιάς εν συναίσθησης που του μεταδίδει .

Έρωτας, θρησκεία, πόλεμος, κοινωνική αδικία, συνθέτουν ένα σκηνικό που ζωντανεύει κινηματογραφικά, μέσα από έξοχους διάλογους, δυνατές και ρεαλιστικές περιγραφές που κόβουν την ανάσα και απογειώνουν την αφήγηση στο αξιόλογο αυτό μυθιστόρημα. Το κείμενο ρέει απρόκοπα, χωρίς να κουράζει, ενώ η δράση εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς, ανάμεσα σε ολοζώντανους χαρακτήρες, και αιφνιδιαστικές ανατροπές.

Ο αναγνώστης βιώνει δυο διαφορετικές χρονολογικά εποχές, μέσα από μια απίστευτα, συγκλονιστικά σκληρής και πικρής ιστορίας, που διαδραματίζεται, έναν αιώνα πριν, όμως τα μηνύματα και τα διδάγματα που περνάει ο συγγραφέας, αντανακλούν και στο σήμερα. Η ιστορία του Ιωάννη γίνεται διδακτική για τον κάθε αναγνώστη, αφού οι διακρίσεις, οι αποκλείσεις και η αρνητική στάση της κοινωνίας, σε οτιδήποτε διαφορετικό και σε οποίο είδος μειονεξίας, αποτελεί και σήμερα ταμπού και συντηρεί το κοινωνικό στίγμα, που είναι το αποτέλεσμα ελλείψεως παιδείας και σεβασμού, απέναντι στην ελευθεριά, την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα του κάθε ανθρώπου..

Ένα ακόμα εξαιρετικό βιβλίο, που διαβάζεται απνευστί και που κερδίζει τον θαυμασμό και το απόλυτο ενδιαφέρον του αναγνώστη, κρατώντας τον δέσμιο από την πρώτη του σελίδα ως και την τελευταία. Ένα αλησμόνητο μυθιστόρημα, που σίγουρα αξίζει μια περίοπτη θέση σε κάθε βιβλιοθήκη.

Συγχαρητήρια στον Σπύρο Πετρουλάκη που κατάφερε ακόμη μια φορά, να κερδίσει στο μέγιστο την εκτίμηση μας, με την συγγραφική του δεινότητα και με την ιδιαίτερη, πηγαία και αστείρευτη λογοτεχνική έμπνευση που τον διακρίνει.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Χανιά, σήμερα
Στην Ιερά Μονή της Παναγιάς Ακρωτηριανής ο συντηρητής έργων τέχνης Σταύρος Βεγράκης ανακαλύπτει μια αριστουργηματική και συνάμα «βλάσφημη» εικόνα, που κανείς δεν θα περίμενε να βρίσκεται σ’ ένα μοναστήρι. Ποιος είναι, άραγε, ο άγνωστος δημιουργός της, του οποίου την τέχνη χαρακτηρίζει ένας γνήσιος και απαράμιλλος ρεαλισμός, και κυρίως πώς έφτασε να ακολουθήσει μια τόσο τολμηρή τεχνική στις αγιογραφίες του;
Σε ένα ταξίδι του στη Σμύρνη ο Βεγράκης θα βρει την άκρη της ιστορίας σε ένα εντελώς απρόσμενο μέρος. Επιστρέφοντας στα Χανιά, θα του αποκαλυφθεί μια τραγική ιστορία, βαθιά θαμμένη στη μνήμη της πόλης.

Χανιά, 1900-1922
Μια μάνα ψαλιδίζει με άκαρδο πείσμα τις φτερούγες που πάνε να φυτρώσουν στις πλάτες του παιδιού της. Ξεφεύγοντας για λίγο από το υγρό υπόγειο, τη φυλακή του, ο Ιωάννης, ένας «ατελής» άνθρωπος, πασχίζει να φτάσει στην τελειότητα. Ο νεαρός ζωγράφος τολμά το αδιανόητο, αδιαφορώντας για το τίμημα. Βλασφημία ή ωδή στον έρωτα είναι η δημιουργία του; Ποιος, όμως, μπορεί να κρίνει την τέχνη που πηγάζει από την αλήθεια της ψυχής;
Στη δίνη της ανασφάλειας και των τραγικών ιστορικών γεγονότων, δύο νέα παιδιά δεν διστάζουν να ερωτευτούν μέχρις εσχάτων. Έναν αιώνα μετά, η αγάπη, η ανθρώπινη αναλγησία και το φοβερό τέλος είναι αδύνατο να ξεχαστούν…

Λίγα λόγια για την συγγραφέα

Ο Σπύρος Πετρουλάκης γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα, έχοντας ζήσει επίσης στο Ρέθυμνο και στα Χανιά από όπου και κατάγεται. Έχει δύο παιδιά, την Ειρήνη και τον Κωνσταντίνο. Είναι συνθέτης και στιχουργός και έχει συμμετάσχει σε μουσικές παραστάσεις και συναυλίες σε όλη την Ελλάδα. Τραγούδια του περιλαμβάνονται σε CD πολλών γνωστών καλλιτεχνών, ενώ έχει γράψει μουσική και τραγούδια για ντοκιμαντέρ και θεατρικές παραστάσεις.

Ασχολείται με τη φωτογραφία (φωτογραφίες του έχουν βραβευτεί και δημοσιευτεί σε ευρωπαϊκά περιοδικά), είναι αφηγητής παραμυθιών, προπονητής και Πανελληνιονίκης στο άθλημα του Taekwondo και έχει ως χόμπι την αναρρίχηση και τις καταδύσεις.

Από τις εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του Το παράθυρο της Νεφέλης (2014), Η εξομολόγηση (2015), H Παναγιά της φωτιάς (2016), Το τελευταίο δαχτυλίδι (2017), Αμαλία (2018), Σασμός (2019), Η νύχτα της αλήθειας (2020) καθώς και τα βιβλία του για παιδιά Στα χνάρια του κουρσάρου Μπαρμπαρόσα (2014), Ο θησαυρός του Κυβερνήτη (2015), Ο δράκος Μπουρμπουλήθρας (2016), Η συνταγή της ευτυχίας (2016) και Το αθάνατο νερό (2019).

Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: petroulakis.spiros@gmail.com

Σύνταξη και επιμέλεια: Φαίη Δεληγιώργη