Dora Maar: Ποια είναι η γυναίκα στον κλεμμένο Πικάσο-Ερωμένη & μούσα του ζωγράφου - θυσίασε το ταλέντο και τη φήμη της για τον έρωτα..

Να είσαι η σημαντικότερη και πιο πρωτοπόρος σουρεαλίστρια φωτογράφος και ζωγράφος της εποχής σου, να ζωγραφίζεις μέχρι τα 80 και όλοι να σε θυμούνται μόνο ως “μούσα και ερωμένη” του Πάμπλο Πικάσο δεν είναι και πολύ δίκαιο.

Η γυναίκα που απεικονίζεται στον κλεμμένο πίνακα “Κεφάλι γυναίκας” που επέστρεψε στην Εθνική Πινακοθήκη, είναι η Dora Maar.

Μία από τις μούσες και ερωμένες του Πικάσο. Απεικονίζεται σε πολλά έργα του και είναι η γυναίκα που τον βοήθησε να φτιάξει την “Γκουέρνικα”.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η Dora Maar υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές καλλιτέχνιδες της εποχής της.

Είναι μια γυναίκα που κατόρθωσε να “εισβάλλει” και να επιβληθεί στον κλειστό μέχρι τότε κόσμο των ανδρών σουρεαλιστών.

Η Dora Maar στο εργαστήριο της – Μπροστά από τα έργα της – Pinterest

Όταν η Dora Maar πέθανε στις 16 Ιουλίου 1997 σε ηλικία 89 ετών, λίγοι άνθρωποι φάνηκαν να δίνουν σημασία σε αυτό.

Χρειάστηκε 10 ημέρες για να δημοσιεύσει την είδηση η γαλλική εφημερίδα Le Monde – στη χώρα καταγωγής της.

Και όταν οι δημοσιογράφοι ασχολήθηκαν με το θέμα δεν φαινόταν να κατανοούν το γιατί η Dora ήταν σημαντική ως θέμα .

Dora Maar : Portrait de Madame de Jouvenel, 1930 – Sotheby’s

Οι New York Times την ονόμασαν «μούσα του Πικάσο» και «το βασικό μοντέλο για πολλά από τα γυναικεία πορτρέτα του που φτιάχθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’30 και στις αρχές της δεκαετίας του ’40.

Ο Independent,ενώ ανέφερε ότι η Μάαρ ήταν καλλιτέχνης η ίδια,προτίμησε να την θυμάται «ως μία από τις θλιμμένες ερωμένες του Πάμπλο Πικάσο».

Οι περισσότεροι λοιπόν, φαίνεται να αγνοούν ή να παρακάμπτουν το γεγονός ότι η Maar ήταν μια σπουδαία σουρεαλίστρια φωτογράφος , μία από τις λίγες γυναίκες σε αυτόν τον κύκλο κι ότι ζωγράφιζε μέχρι τα 80 της.

Οι κριτικοί την θεωρούσαν μόνο “μία από τις ερωμένες και μούσες” που ο Πικάσο απεικόνιζε στα πορτραίτα του.

Η ίδια εξέφρασε την πικρία της γι’ αυτό με τη φράση: “Όλα τα πορτραίτα του Πικάσο που απεικονίζουν εμένα, είναι ψεύτικα . Κανένα από αυτά δεν είναι η Dora Maar”.

Η αναγνώριση για το έργο της Maar ήρθε πολύ αργότερα. Όταν το κέντρο Pompidou και η Tate Modern, παρουσίασαν μεγάλες εκθέσεις με το έργο της.

Ποια ήταν η Dora Maar

Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1907. Το όνομα της ήταν Henriette Théodora Markovitch. Η μητέρα της ήταν Γαλλίδα και είχε έναν οίκο μόδας, κι ο πατέρας της αρχιτέκτονας από την Κροατία.

Η ανατροφή της ήταν πολυπολιτισμική.

Η οικογένεια της μετακόμισε στο Μπουένος Άιρες όταν η Dora ήταν τριών ετών και πέρασε την παιδική της ηλικία μεταξύ της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής, τραβώντας τις πρώτες φωτογραφίες της στα θαλάσσια ταξίδια σε αυτούς τους προορισμούς.

Σπούδασε ζωγραφική στο Παρίσι αλλά την κέρδισε η φωτογραφία. Στη δεκαετία του 1920 έγινε φίλη με τους Henri Cartier-Bresson και Brassaï.

«Ήταν πολύ φιλόδοξη», λέει η βιογράφος της, Victoria Combalia., σύμφωνα με την The Guardian.

H Dora Maar σε φωτογραφία του Man Ray – Pinterest

“Δεν ήταν σίγουρη για την κατεύθυνση που θα ακολουθούσε αλλά είχε τόσο πολλή ενέργεια,” συνεχίζει.

To 1931 πήρε την απόφαση να ανοίξει το δικό της studio. Τότε η Théodora Markovitch αποφασίζει να αλλάξει το όνομα της σε Dora Maar. Είναι πιο “elegant” και πιο σικ.

Η δουλειά που έκανε το στούντιο ήταν εμπορική, αλλά η Maar άφησε τη φαντασία της ελεύθερη.

Μία διαφήμιση του 1934 δείχνει ένα μπουκάλι σαμπουάν και στο πλάι του, κούκλες με υγρά μαλλιά. Σε μια φωτογραφία μόδας της ίδιας περιόδου, η Maar αγκαλιάζει ένα πορτρέτο ενός γυναικείου μοντέλου καλύπτοντας το δέρμα της με τατουάζ σε στιλ yakuza, το καθένα προσεκτικά σχεδιασμένο και χρωματισμένο με το χέρι.

Η αίσθηση της παιχνιδιάρικης ανατροπής είναι διάχυτη. Μια άλλη μελέτη για μια διαφήμιση μόδας απεικονίζει ένα μαργαριτάρι που βρίσκεται σε μια βελούδινη θήκη με τρόπο που μοιάζει περισσότερο σα να περνάει από μια κλειτορίδα

Εκτός από την ποζάρει για τον Man Ray και τον Jean Cocteau, η Maar φωτογραφίζει επίσης γυμνά μοντέλα για τα λεγόμενα revues de charme, ερωτικά περιοδικά.

Επιπλέον, έδειξε δεξιότητα ως φωτογράφος ντοκιμαντέρ, ταξίδεψε στο Λονδίνο και τη Βαρκελώνη και τραβούσε εικόνες droll street που κάνουν κάποιες Cartier-Bressons να φαίνονται ήπιες.

Μέχρι το 1935, η Μάαρ εδραιώθηκε στην ομάδα των Παρισινών καλλιτεχνών που αποκαλούνταν σουρεαλιστές. Είχε μια σύντομη αλληλεπίδραση με τον συγγραφέα Georges Bataille και έγινε δεκτή στους αριστερούς κύκλους. Η τέχνη της έγινε πιο φαντασιακή και γοτθική, τόνισε τις τεχνικές της στο εκφραστικό όριο.

Επτά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για την Dora Maar

Η Ντόρα Μάαρ ήταν καλλιτέχνης που έζησε σχεδόν όλο τον εικοστό αιώνα. Σήμερα, είναι κυρίως γνωστή για τη μούσα για τα πορτραίτα με τις θλιμμένες γυναίκες του Πικάσο.

Ωστόσο, το έργο της Maar ήταν από μόνο του ριζοσπαστικό, πολιτικό και καινοτόμο. Ενέπνευσε τους φωτογράφους, τους σουρεαλιστές και τον ίδιο τον Πικάσο.

Δείτε λοιπόν επτά πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε για την Dora Maar

1 Ήταν μία πετυχημένη φωτογράφος και ζωγράφος

Σπούδασε ζωγραφική σε μια από τις πιο προοδευτικές σχολές του Παρισιού και στη συνέχεια σπούδασε φωτογραφία. Πειθαρχημένη και ταλαντούχα σύντομα κατέκτησε το μέσον.

Προτίμησε να ασχοληθεί με τις φωτογραφίες μόδας και τη διαφήμιση ίσως γιατί θεώρησε ότι αυτό θα της εξασφαλίσει μια πιο σίγουρη οικονομικά σταδιοδρομία.

Η Maar έκανε γρήγορα όνομα στο χώρο της μόδας και της διαφήμισης. Ταξίδεψε επίσης αρκετά για να δημιουργήσει ντοκουμέντα για τις σκληρές συνθήκες ζωής σε διάφορες χώρες.

Αποτέλεσμα ήταν εφευρετικές φωτογραφίες -ντοκιμαντέρ που συμπεριλήφθηκαν σε μεγάλες εκθέσεις με θέμα τον σουρεαλισμό.

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, είχε επιστρέψει στη ζωγραφική. Αφιερώθηκε σε αυτή για το υπόλοιπο της ζωής της, δοκιμάζοντας πολλά διαφορετικά στυλ και τεχνικές.

Τη δεκαετία του 1980, επέστρεψε στη φωτογραφία, αλλά ενδιαφερόταν περισσότερο να κάνει αφηρημένες εικόνες παρά να τραβήξει πραγματική ζωή.

Το 1994, δήλωσε: “Οι δρόμοι έχουν άλλαξει πολύ δεν νομίζετε; Είναι πιο υπερβολικοί… αλλά ταυτόχρονα δεν έχουν ενδιαφέρον. Έγιναν μπανάλ.

2 Επαναπροσδιόρισε την ιδέα της “Μοντέρνας γυναίκας”

Το 1931, άνοιξε ένα φωτογραφικό στούντιο με τον σκηνογράφο Pierre Kéfer με το όνομα «Kéfer -Dora Maar». Με ειδίκευση σε πορτρέτα, γυμνά, μόδα και διαφήμιση, το στούντιο ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, οι γυναίκες φωτογράφοι κέρδισαν “περγαμηνές” που ιστορικά είχαν απονεμηθεί σε άνδρες.

Οι εμπορικές φωτογραφίες της Maar ήταν καινοτόμες και πειραματικές. Χρησιμοποίησε δραματικό φωτισμό και σκιές, καθώς και τεχνικές όπως κολάζ και φωτομοντάζ που συνδυάζουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα.

Στις φωτογραφίες της επαναπροσδιορίζεται το ιδανικό της «σύγχρονης γυναίκας» ήταν φιλόδοξη και δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα που βιώναν οι περισσότερες γυναίκες.

3 Ήταν Street Photographer

Dora Maar Jacqueline Lamba accoud & eacute;e & agrave; la fen & ecirc;tre/Sotheby’s

Είναι αδύνατο να διαχωριστεί η δουλειά και η καριέρα της Maar από τις πολιτικές συνθήκες της εποχής που έζησε.

Μετά την οικονομική κρίση του 1929, οι κοινωνικές συνθήκες επιδεινώθηκαν στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Ο αριθμός των ανέργων και των ανθρώπων που ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας αυξήθηκε σημαντικά.

Όπως πολλοί φωτογράφοι της γενιάς της, η Maar αισθάνθηκε πρόθυμη να παρατηρήσει και να καταγράψει τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας που υπέφεραν.

Πήρε τη φωτογραφική της μηχανή στους δρόμους του Λονδίνου, του Παρισιού και στην Κόστα Μπράβα, στην περιοχή της Καταλονίας της Ισπανίας.

Τα επαναλαμβανόμενα θέματα για την Μάαρ ήταν οι τυφλοί, οι άστεγοι, οι μητέρες με μωρά στα χέρια και τα παιδιά που έπαιζαν.

Η Maar φωτογράφιζε με κάμερα Rolleiflex. Αυτό της επέτρεψε να αποθανατίζει σκηνές γρήγορα.

4 Επηρέασε τον ΠικάσοΣτα τέλη του 1935 – αρχές του 1936, ο Μάαρ γνώρισε τον Πάμπλο Πικάσο. Έγιναν εραστές λίγο αργότερα.

Εκείνη ήταν στο αποκορύφωμα της καριέρας της, ενώ εκείνος έβγαινε από αυτό που περιέγραψε ως «τη χειρότερη στιγμή της ζωής μου». Δεν είχε δημιουργήσει γλυπτό ούτε είχε ζωγραφίσει για μήνες.

Η σχέση τους είχε τεράστια επίδραση στην καλλιτεχνική πορεία και των δύο.

Ήταν η Μάαρ που βοήθησε στη δημιουργία του πιο πολιτικού έργου του Πικάσο, την Guernica το 1937, ενθάρρυνε την πολιτική του συνείδηση και τον εκπαίδεψε στη φωτογραφία.

Συγκεκριμένα, η Μάαρ δίδαξε στον Πικάσο την τεχνική cliché verre – μια πολύπλοκη μέθοδο που συνδυάζει τη φωτογραφία και τη χαρακτική, αναφέρει η Tate Modern.

Ο Πικάσο απεικόνισε τη Μάαρ σε πολλά πορτρέτα, συμπεριλαμβανομένης της “Θλιμμένης γυναίκας “ του 1937.

Ωστόσο, η Μάαρ εξήγησε ότι ένιωθε ότι δεν ήταν πορτρέτο της.

Αντίθετα, ήταν μια μεταφορά της τραγωδίας του ισπανικού λαού.

Ο Πικάσο ενθάρρυνε επίσης τον Μάαρ να επιστρέψει στη ζωγραφική. Τα πεπλατυσμένα χαρακτηριστικά και τα τολμηρά περιγράμματα των πορτρέτων της Maar σε κυβικό στιλ που φτιάχτηκαν αυτή τη στιγμή υποδηλώνουν την επιρροή του Πικάσο.

Μέχρι το 1940, το διαβατήριό της ανέφερε το επάγγελμά της ως «φωτογράφος-ζωγράφος».

5 Ήταν κοντά στους σουρεαλιστές

Η Maar μπήκε στην ομάδα των σουρεαλιστών από το 1933 και ήταν ένας από τους λίγους καλλιτέχνες – και ακόμη λιγότερες γυναίκες – που συμπεριλήφθηκαν στις εκθέσεις των σουρεαλιστών.

Έμεινε κοντά στην ομάδα λόγω των κοινών αριστερών ιδεών τους, σε μια εποχή κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής στη Γαλλία.

Η φωτογραφία και οι φωτογραφικές συνθέσεις της Μάαρ διερευνούν σουρεαλιστικά θέματα όπως ο ερωτισμός, ο ύπνος, το ασυνείδητο και η σχέση μεταξύ τέχνης και πραγματικότητας.

Περικομμένα καρέ, δραματικές γωνίες, απροσδόκητες αντιπαραθέσεις και ακραίες κοντινές λήψεις χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία σουρεαλιστικών εικόνων.

Σε αντίθεση με την ιδέα μιας φωτογραφίας ως πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας, οι σκηνές της Maar αποπροσανατολίζουν τον θεατή και δημιουργούν εντελώς νέους κόσμους.

6 Δεν δίσταζε να πειραματίζεται

Όταν η Maar ξεκίνησε την καριέρα της, ο εικονογραφημένος τύπος επεκτάθηκε γρήγορα.

Αυτό δημιούργησε μια αναπτυσσόμενη αγορά για πειραματική φωτογραφία.

Η Μάαρ αγκάλιασε αυτήν την ευκαιρία, εξερευνώντας το δημιουργικό δυναμικό των σταδιακών εικόνων, των πειραμάτων σκοτεινού δωματίου, του κολάζ και του φωτομοντάζ.

Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς της Maar είχε ένα κοινό χαρακτηριστικό : μια παράξενη ατμόσφαιρα.

Η σύνδεσή της με τους σουρεαλιστές την οδήγησε να δημιουργήσει φανταστικές εικόνες.

Αυτό περιελάμβανε τη χρήση φωτομοντάζ για να συγκεντρώσει αντίθετες εικόνες και να αντανακλά τη λειτουργία του υποσυνείδητου στο νου.

Σε αντίθεση με πολλούς άλλους δημιουργούς φωτομοντάζ της εποχής, η Μάαρ δεν χρησιμοποίησε φωτογραφίες που ελήφθησαν από εικόνες σε εφημερίδες και περιοδικά.

Αντ ‘αυτού, οι εικόνες προέρχονταν συχνά από τη δική της δουλειά, συμπεριλαμβανομένης της φωτογραφίας δρόμου και τοπίου.

Αυτός ο πειραματισμός και η προφανής κατασκευή έγινε καθοριστικό χαρακτηριστικό του έργου της Maar.

7 Δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί

Η δεκαετία του 1940 έφερε μια σειρά από τραύματα.

Ο πατέρας της Maar έφυγε από το Παρίσι για την Αργεντινή, η μητέρα και ο καλύτερος φίλος της Nusch Eluard πέθαναν ξαφνικά, η σχέση της με τον Πικάσο τελείωσε και οι φίλοι της πήγαν στην εξορία.

Η δυσκολία αυτής της εποχής αντικατοπτρίζεται σε μέρος της δουλειάς της από αυτήν την περίοδο.

Η Μάαρ συμμετείχε σε πολλές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις τη δεκαετία του 1940 και του 1950. Στα μέσα της δεκαετίας του 1940 άρχισε να περνά περισσότερο χρόνο σε αγροτικά περιβάλλοντα του Ménerbes στη νότια Γαλλία.

Εδώ ανέκτησε την εμπιστοσύνη της στις ζωγραφικές της ικανότητες και ανέπτυξε το δικό της στιλ αφηρημένων τοπίων. Τα έργα της, αυτής της περιόδου εκτέθηκαν σε όλη την Ευρώπη και έλαβαν πολύ καλές κριτικές.

Τη δεκαετία του 1980, η Μάαρ επέστρεψε στη φωτογραφία.

Ωστόσο, δεν ενδιαφερόταν πλέον να φωτογραφίσει τη ζωή στο δρόμο.

Αντ ‘αυτού, η Maar ενδιαφερόταν για αυτό που μπορούσε να δημιουργήσει στο σκοτεινό δωμάτιο και πειραματίστηκε με εκατοντάδες photograms (φωτογραφίες χωρίς κάμερα).

Η Dora Maar, πέθανε στις 16 Ιουλίου 1997, σε ηλικία 89 ετών. Καθ ‘όλη τη ζωή της δημιούργησε ένα τεράστιο και ποικίλο φάσμα εργασιών, μεγάλο μέρος των οποίων ανακαλύφθηκε μόνο μετά το θάνατό της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πορτραίτα του Πικάσο που την απεικονίζουν, πωλούνται για πολλά εκατομμύρια σε δημοπρασίες μεγάλων οίκων.

Λίγα λόγια για τα έργα που επέστρεψαν στην Εθνική Πινακοθήκη – “Κεφάλι γυναίκας” και “Ανεμόμυλος Στράμμερ”

Ο πίνακας του Πικάσο “Κεφάλι γυναίκας” που εκλάπη από την Εθνική Πινακοθήκη και βρέθηκε εχθές, είχε φιλοτεχνηθεί το 1939 και το δώρισε ο μεγάλος ζωγράφος το 1949 στον ελληνικό λαό ως τιμητική προσφορά για την γενναία αντίσταση κατά τη γερμανική κατοχή.

Ο δεύτερος είναι ένας πίνακας του Ολλανδού Πιέτ Μοντριάν του 1905 που απεικονίζει ένα ανεμόμυλο κατά μήκος ποταμού. «Ο ανεμόμυλος Στάμμερ», όπως ονομάζεται αγοράστηκε το 1963 από τον Αλέξανδρο Παππά. τον δώρισε στην συνέχεια στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ο Πιέτ Μοντριάν και οι ανεμόμυλοι

Ο Πητ (Πίιτ) Μοντριάν (Piet Mondrian, πραγματικό όνομα Pieter Cornelis Mondriaan, 7 Μαρτίου 1872 – 1 Φεβρουαρίου 1944) ήταν Ολλανδός ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μοντέρνας τέχνης και συνιδρυτής του κινήματος του νεοπλαστικισμού μαζί με τον Theo van Doesburg. Θεωρείται από τους πλέον επιδραστικούς ζωγράφους του 20ου αιώνα.

Ο Μοντριάν γεννήθηκε στην πόλη Αμερσφόρτ της Ολλανδίας και σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Άμστερνταμ την περίοδο 1892 – 1895 χωρίς να σημειώσει αξιοσημείωτες επιδόσεις.

Τα πρώτα του έργα – κυρίως τοπία – χαρακτηρίζονται από νατουραλιστικά και ιμπρεσιονιστικά στοιχεία ενώ είναι επηρεασμένα και από τα έντονα χρώματα των φωβιστών.

Η τέχνη του Μοντριάν είναι παράλληλα συνδεδεμένη και με τις έντονες πνευματικές του αναζητήσεις, καθώς από το 1908 δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για την θεοσοφία.

Το έργο του Μοντριάν μέχρι το 1912 είναι επίσης επηρεασμένο από το κίνημα του κυβισμού, με το οποίο ήρθε σε επαφή ο Μοντριάν χάρη στην έκθεση κυβισμού στο Άμστερνταμ, το 1911.

Το 1912 ο Μοντριάν επισκέπτεται το Παρίσι όπου εστιάζει ακόμα περισσότερο στον κυβισμό. Είναι επίσης η περίοδος κατά την οποία υπογράφει ως “Mondrian” αντί του πραγματικού του ονόματος “Mondriaan”.

Η παραμονή του για περίπου δύο χρόνια στο Παρίσι σημαδεύεται από την επαφή του με το έργο του Ζωρζ Μπρακ, του Πικάσο αλλά και του Σεζάν και η σημαντική επίδραση που ασκούν οι συγκεκριμένοι ζωγράφοι στο προσωπικό του έργο.

Τα έργα του σταδιακά αποκτούν πιο έντονα γεωμετρικά χαρακτηριστικά ενώ τείνουν να γίνουν περισσότερο αφηρημένα, χρησιμοποιώντας στοιχεία του κυβισμού, χωρίς όμως να τον υιοθετεί πλήρως.

Οι Ανεμόμυλοι

Ο Μοντριάν εμπνέεται από τη φύση, το τοπίο που βλέπει δίπλα του. Οι ανεμόμυλοι κατέχουν μία σημαντική θέση στο έργο του.

O Μοντριάν από το 1905 and 1907, ζωγράφισε μια σειρά έργων που είναι παραλλαγές ανεμόμυλων