Ο ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΛΑΙΔΗΣ ΤΣΑΤΕΡΛΥ

“Αυτό το ήξερες..;; Πως..Που..Γιατί..;;

Είναι από τα βιβλία εκείνα που προκάλεσαν παγκόσμιο σάλο όταν εκδόθηκαν. Σαν σήμερα το 1960 «αθωώθηκε» από τα δικαστήρια.

O λόγος για το πασίγνωστο μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λόρενς «Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι», το «πιο ακατάλληλο βιβλίο που γράφτηκε ποτέ» όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο συγγραφέας.

Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλυ, (Lady Chatterley’s Lover), είναι μυθιστόρημα του Βρετανού λογοτέχνη, Ντ. Χ. Λώρενς, ένα έργο που έγινε διάσημο αρχικά για την απαγόρευση που συνόδευε την κυκλοφορία του για πολλά χρόνια. Σήμερα θεωρείται από τα αριστουργήματα της παγκόσμια ερωτικής λογοτεχνίας.
Το μυθιστόρημα γράφτηκε μεταξύ του 1926 και 1928 όταν ο Λώρενς έμενε στη Φλωρεντία, αλλά δεν κατάφερε να εκδοθεί πλήρες στην Αγγλία, παρά μόνο το 1960, και ύστερα από διάφορες δικαστικές και εξωδικαστικές διαμάχες.

Το έργο περιγράφει τη γνωριμία, τη σχέση και την σεξουαλική έλξη της Λαίδης Κόνι Τσάτερλυ, με τον δασοφύλακα – εργάτη στο αχανές κτήμα του Λόρδου Τσάτερλι, Όλιβερ Μέλορς.

«…Οι δύο αυτοί ήρωες θα αποτελέσουν σύμβολα του εικοστού αιώνα, αφού διαμόρφωσαν τον προσωπικό τους κώδικα ηθικής όχι με βάση τα κοινωνικά δεδομένα αλλά ανεξάρτητα από αυτά, διατηρώντας την ανθρωπιά και την ακεραιότητά τους μέσα από τη σεξουαλική πράξη. Η αποκαλυπτικότητα στην περιγραφή των ερωτικών σκηνών προκάλεσε σκάνδαλο την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο και η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε. Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να αρθεί η παρανόηση του έργου, το οποίο αποτελεί μια τολμηρή έκφραση διαμαρτυρίας για την καταπίεση του ερωτικού ενστίκτου, έκφανση της φθοράς που προκαλούν στους ανθρώπους ο πολιτισμός και η βιομηχανική κοινωνία.»[1]

Το έργο σήμερα θεωρείται κλασσικό – έχει ενταχτεί στα 100 καλύτερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα και έχουν γίνει πάμπολλες διασκευές του για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το θέατρο, και το ραδιόφωνο.

Ο Λόρενς γεννήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1885 στο Eastwood του Nottinghamshire, στην Αγγλία, μια μικρή πόλη γνωστή για τα ανθρακωρυχεία της, που βρίσκεται 13 χλμ. βορειοδυτικά του Νότιγχαμ.

Έχοντας γράψει ήδη κι άλλα βιβλία, το 1928, δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του, ένα νέο βιβλίο τού Λόρενς βγαίνει στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Όχι όμως στη χώρα του, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι το μυθιστόρημα «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι» («Lady Chatterley’s Lover»), που περιγράφει την ανάρμοστη, θυελλώδη ερωτική σχέση μιας παντρεμένης κυρίας της υψηλής κοινωνίας με τον δασοφύλακα-κηπουρό της.

Ωστόσο, το βιβλίο είναι κυριολεκτικά «πετσοκομμένο», καθώς οι ακατάλληλες λέξεις που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας πέφτουν θύμα της λογοκρισίας εκείνης της εποχής. Δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια αργότερα -και αφού είχε γνωρίσει επιτυχία στις ΗΠΑ, μετά τον θάνατο του Λόρενς- μια μικρή εκδοτική εταιρεία στην πατρίδα του Λόρενς, στη Μεγάλη Βρετανία, η «Penguin», αποφασίζει να εκδώσει το επίμαχο βιβλίο. Φυσικά, στην «κουτσουρεμένη» εκδοχή του.

Το βιβλίο δεν γνωρίζει την απήχηση που θα ήθελε ο εκδοτικός οίκος, όντας αρκετό σεμνότυφο, παρότι περιγράφει τη σχέση μιας ευκατάστατης παντρεμένης (της Κόνι Τσάτερλι) με έναν δασοφύλακα (τον Όλιβερ Μέλορς), μια σχέση που αναπτύσσεται επειδή ο άντρας της Τσάτερλι, Κλίφορντ, έχει μείνει παράλυτος και ανίκανος μετά από τραυματισμό στον πόλεμο.

Το… μπαμ θα γίνει το 1960, όταν η «Penguin» αποφασίζει να εκδώσει το μυθιστόρημα χωρίς «περικοπές», χωρίς λογοκρίσια, με όλες τις ακατάλληλες λέξεις που περιέχει. Ο σάλος που ξεσπά στη Μεγάλη Βρετανία είναι τεράστιος. Η «χυδαία» γλώσσα του Λόρενς, οι λέξεις που χρησιμοποιεί αβίαστα για να δείξει το μέγεθος του πάθους των δύο εραστών κάνουν τους σεμνότυφους Βρετανούς να κοκκινίζουν και τους παλαιότερους να καταριούνται τον συγγραφέα.

Το βιβλίο γνωρίζει τεράστια επιτυχία. Οι Βρετανοί και -κυρίως- οι Βρετανίδες σπεύδουν να το προμηθευτούν για να το διαβάσουν, άλλοι ελεύθερα, άλλο κρύβοντάς το μέσα σε εφημερίδες ενώ πηγαίνουν για δουλειά, όλοι με τεράστιο ενδιαφέρον.

Λίγο μετά την έκδοση του αυθεντικού χειρογράφου του Λόρενς, η υπόθεση οδηγείται στα δικαστήρια, με το βιβλίο να κατηγορείται για προσβολή της δημοσίας αιδούς. Ουσιαστικά, είναι η πρώτη υπόθεση που πηγαίνει στη Δικαιοσύνη βάσει ενός νέου, τότε, νόμου, που ανέφερε ότι ένα λογοτεχνικό έργο που κατηγορείται ως αισχρό μπορεί να «αθωωθεί» αν διαπιστωθεί η λογοτεχνική αξία του.

Η ετυμηγορία -μετά από καταθέσεις ένθεν κακείθεν, πολεμίων και υπερασπιστών του βιβλίου- βγαίνει σαν σήμερα, στις Νοεμβρίου 1960. Το βιβλίο-σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής «αθωώνεται» και η «Penguin» μπορεί να συνεχίσει την κυκλοφορία του. Ο έρωτας απενοχοποιείται, γίνεται ταυτόσημος με την ελευθερία και τη ζωή.

Από τότε και μετά, «Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι» διέγραψε μια εντυπωσιακή πορεία παγκοσμίως, φτάνοντας να γίνει κλασικό ανάγνωσμα. Μάλιστα, μεταφέρθηκε τόσο στον κινηματογράφο όσο και στην τηλεόραση, με μεγάλη εμπορική επιτυχία.

Το εικονιζόμενο ιστορικό αντίτυπο του «Εραστή της λαίδης Τσάτερλι» του Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λόρενς πωλήθηκε από τον οίκο Sotheby’s προς 56.250 λίρες (περίπου 63.560 ευρώ), τιμή τριπλάσια από την αρχική εκτίμηση. Ηταν το βιβλίο το οποίο χρησιμοποίησε ο δικαστής στην πολύκροτη δίκη που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1960 εναντίον του εκδοτικού οίκου Penguin, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για προσβολή της δημοσίας αιδούς.

Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι: 63.560 ευρώ για το βιβλίο του δικαστή

ΛΟΝΔΙΝΟ. Ενα ιστορικής αξίας αντίτυπο του διάσημου βιβλίου του Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λόρενς «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι» πουλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Σόθμπις αντί 56.250 λιρών (περίπου 63.560 ευρώ), ποσό υπερτριπλάσιο των αρχικών εκτιμήσεων.

Πρόκειται για το αντίτυπο που είχε στα χέρια του ο δικαστής στη διάρκεια της πολύκροτης δίκης του 1960 εναντίον του εκδοτικού οίκου Penguin, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για προσβολή της δημοσίας αιδούς.

Στη διάρκεια της δίκης, ο εισαγγελέας είχε θέσει το ρητορικό ερώτημα αν «πρόκειται για ένα βιβλίο που θα ήθελε κανείς να το διαβάσει η γυναίκα του ή η υπηρέτριά του». Ο εκδοτικός οίκος αθωώθηκε, γεγονός που αποτέλεσε καμπή για την ελευθερία της έκφρασης.

Έντυπη

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Οίκτος, σεβασμός και πόθος αλληλοϋφαίνονται σ’ αυτό το επαναστατικό μυθιστόρημα. Η ιστορία της σχέσης της Κονστάνς Τσάτερλυ και του Μέλορς, του δασοφύλακα που εργαζόταν για λογαριασμό του ανάπηρου συζύγου της, είναι το πιο αμφιλεγόμενο μυθιστόρημα του Λώρενς – και ίσως η πιο ολοκληρωμένη κι εξαίσια μελέτη του για τον αμοιβαίο έρωτα.
Γράφοντάς το για να απελευθερώσει γενιές ολόκληρες που, όπως ένιωθε, θεωρούσαν την ερωτική συνεύρεση απλώς μια επιλήψιμη ή μηχανική πράξη, είπε για το βιβλίο: “Πάντοτε μοχθώ για ένα πράγμα: να δώσω στην ερωτική σχέση ομορφιά και αξία, να την απαλλάξω από την ντροπή. Και μ’ αυτό το μυθιστόρημα ξεπέρασα κάθε όριο. Το βρίσκω ωραία και τρυφερό και ευάλωτο όσο είναι ο γυμνός εαυτός μας”. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

[…] δεν υπάρχει βιβλίο που να υμνεί λιγότερο την ηδονή από τον Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ. Δεν πρόκειται εδώ για το πώς θα αποφύγει κανείς την αμαρτία, αλλά για το πώς ο ερωτισμός θα ενσωματωθεί στη ζωή χωρίς να χάσει τη δύναμη που αντλούσε από την αμαρτία, πώς θα του δώσει όλα εκείνα που, μέχρι τώρα, αποδίδονταν στον έρωτα, πώς θα μετατραπεί δηλαδή η αμαρτία σε μέσο που αποκαλύπτει τον ίδιο μας τον εαυτό. Ο Λώρενς δεν επιθυμεί να είναι ούτε ευτυχισμένος, ούτε μεγάλος, επιθυμεί απλώς να υπάρχει. Θεωρεί σπουδαιότερο το ότι είναι άντρας, παρά άτομο. Η προτίμηση, λοιπόν προς τη διαφορά αντικαθίσταται από την έντονη αποφασιστικότητα: το να είναι άντρας – όσο το δυνατόν περισσότερο. Δηλαδή, να μετατρέπει την ερωτική συνείδηση, επιλέγοντας τα πιο ανδροπρεπή στοιχεία, σε σύστημα αναφοράς της ζωής μας. […] (Από τον πρόλογο του Αντρέ Μαλρό)

Γίνετε μέλος της ομάδας μας “Βιβλίων Ορίζοντες” στο facebook πατώντας το παρακάτω σύνδεσμο

Βιβλίων Ορίζοντες