ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΆΣΧΑ

Για πολλά χρόνια, οι επιστημονική κοινότητα πίστευε ότι το Νησί του Πάσχα καταστράφηκε εξαιτίας των τεράστιων γλυπτών που το έκαναν διάσημο σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, τα πρώτα πολυνησιακά φύλα εγκαταστάθηκαν στο νησί στα 700 μ.Χ. 

Το νησί είχε πλούσια βλάστηση, φοινικόδεντρα και κάθε λογής ζώα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, ο πληθυσμός έφτασε τις 12 χιλιάδες και ανέπτυξε εντυπωσιακό πολιτισμό. 

Περί τα 1200 μ.Χ. άρχισαν να κατασκευάζουν τα πελώρια πέτρινα γλυπτά, τα αποκαλούμενα Μοάι. 

Τα γλυπτά εξυπηρετούσαν θρησκευτικούς σκοπούς.

Κάθε Μοάι συμβόλιζε ένα νεκρό αρχηγό, που επιτηρούσε το λαό του και μετά θάνατον. 

Για να μεταφέρουν τους τεράστιους πέτρινους όγκους, οι ντόπιοι έκοβαν τα δέντρα και χρησιμοποιούσαν τους κορμούς ως κυλιόμενες βάσεις. Μετά από πολλά χρόνια και σχεδόν 900 Μοάι, δεν είχε μείνει δέντρο στο νησί. 

Χωρίς τη ξυλεία, δεν μπορούσαν να κατασκευάσουν βάρκες για να ψαρέψουν και το τοπικό οικοσύστημα άρχισε να καταστρέφεται.

Πολλά είδη ζώων εξαφανίστηκαν και οι καλλιέργειες εξασθένησαν, καθώς αναστατώθηκε η φυσική ισορροπία.

Οι ντόπιοι υπέφεραν απ’ την πείνα και για να επιβιώσουν, έφτασαν ακόμα και στον κανιβαλισμό. 

Όταν έφτασαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι στο νησί, το 1722, ο τοπικός πληθυσμός από 12 χιλιάδες είχε πέσει στις 3 χιλιάδες. 

Σύμφωνα με τις περιγραφές του Ολλανδού εξερευνητή, Γιάκομπ Ρόγκεβεν, στο νησί δεν υπήρχε ούτε ένα δέντρο και οι λίγοι κάτοικοι ήταν εξασθενημένοι. 

Περί τα 1200 μ.Χ. άρχισαν να κατασκευάζουν τα πελώρια πέτρινα γλυπτά, τα αποκαλούμενα Μοάι. Wikimedia Commons

Οι Ευρωπαίοι ολοκλήρωσαν την καταστροφή, μεταδίδοντας ασθένειες που ήταν θανατηφόρες.

Οι ντόπιοι ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τη σύφιλη, που εξολόθρευσε ένα τμήμα του πληθυσμού. 

Το 1862 δουλέμποροι απ’ το Περού απήγαγαν 1500 ιθαγενείς και τους μετέφεραν στην Λατινική Αμερική. Μετά από ένα χρόνο, μόνο 15 ήταν ζωντανοί. 

Τους άφησαν να επιστρέψουν στο Νησί του Πάσχα, με αποτέλεσμα να μολύνουν και τον υπόλοιπο πληθυσμό του νησιού. 

Μέχρι το 1877, ο συνολικός πληθυσμός του νησιού μόλις που ξεπερνούσε του 100 ανθρώπους. 

Νέες θεωρίες 

Το 2006, οι επιστήμονες Τέρι Χαντ απ’ το Πανεπιστήμιο της Χαβάι και Καρλ Λίπο από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, δημοσίευσαν μία νέα θεωρία, σύμφωνα με την οποία υπεύθυνοι για την καταστροφή ήταν οι Ευρωπαίοι και οι αρουραίοι. 

Ο Χαντ υποστηρίζει ότι οι πρώτοι Ευρωπαίοι του νησιού έφεραν μαζί τους στα πλοία αρουραίους, ο πληθυσμός των οποίων αυξήθηκε τρομαχτικά.

Τρέφονταν με σπόρους δέντρων, με αποτέλεσμα να μην φυτρώνουν νέα. 

Σε συνδυασμό με τη χρήση των κορμών από τους ανθρώπους, η περιοχή αποψιλώθηκε. 

Ένα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί είναι οι αντικρουόμενες περιγραφές των πρώτων εξερευνητών. 

Ενώ ο Ρόγκεβεν περιέγραφε ένα γυμνό, άγονο νησί, άλλα μέλη της αποστολής δεν συμφωνούσαν.

Έγραφαν ότι το νησί ήταν εξαιρετικά γόνιμο, παρήγαγε μπανάνες, πατάτες, ζαχαροκάλαμα και πολλά άλλα είδη φρούτων. 

“Αυτή η γη με το πλούσιο έδαφος και το καλό κλίμα θα μπορούσε να γίνει ένας επίγειος παράδεισος, αν καλλιεργούνταν σωστά”, έγραφε ένας απ’ τους καπετάνιους υπό τον Ρόγκεβεν. 

Από εκεί η ιστορία παραμένει η ίδια. Η άφιξη των Ευρωπαίων σήμανε το τέλος για τους ιθαγενείς. 

Τα μυστήρια στο νησί του Πάσχα

Τι κρύβουν τα μυστηριώδη γλυπτά στο Νησί του Πάσχα; Δεν έχουν μόνο τεράστια κεφάλια, αλλά και σώμα μέσα στη γη!

Η ανακάλυψη της Νήσου του Πάσχα, όπως αναφ΄ρουμε και πιο πάνω, έγινε το 1722 από τον Ολλανδό θαλασσοπόρο Γιάκομπ Ρόγκεβεν.

Ήταν το πλησιέστερο κατοικημένο νησί μετά από ένα ταξίδι περίπου δύο χιλιάδων μιλίων μέσα στον ωκεανό και το πλοίο του αγκυροβόλησε για να αναπληρώσει τα αποθέματά του. 

Η προσοχή του πλοιάρχου έπεσε στα μεγάλα ανθρώπινα κεφάλια που ήταν σκαλισμένα από πέτρα και ήταν τοποθετημένα στα υψώματα του νησιού. 

Έτσι ανακαλύφθηκε το Νησί του Πάσχα και έλαβε την ονομασία αυτή γιατί όταν η ολλανδική ομάδα έφθασε στο νησί, στην Ευρώπη γιορτάζανε το Πάσχα.

Οι ντόπιοι αποκαλούν το νησί «Ράπα Νούι».

Η ύπαρξη αυτών των αγαλμάτων σε ένα μικρό απομονωμένο νησί στη μέση του ωκεανού προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί μεγάλη έκπληξη.  Συνολικά έχουν βρεθεί 887 μοάι στο νησί

Οι αποκαλούμενες «κεφαλές της Νήσου Πάσχα», στην πραγματικότητα έχουν και πλήρη κορμό. Το πρώτο άγαλμα αποκαλύφθηκε το 2012.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του νησιού είναι τα τεράστια ανθρωπόμορφα γλυπτά από πέτρα που οι Ράπα Νούι τα αποκαλούν Μοάι-πέτρινα αγάλματα, τα οποία είναι σκαλισμένα από ηφαιστειακά πετρώματα. Το ύψος τους είναι από 3 έως 5 μέτρα.

Υπάρχουν αγάλματα τα οποία είναι 10-12 μέτρων με πλάτος 1,6 μέτρα.

Έχουν καταγραφεί 887 γλυπτά τα οποία κατασκευάστηκαν μεταξύ του 1250 και του 1500.

Στα γλυπτά υπάρχουν επιγραφές στη γραφή και γλώσσα Ραπανούισκομ- rapanuyskom-, η οποία δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί.

Η αρχαιολογική ομάδα με επικεφαλής την Αμερικανίδα αρχαιολόγο, Jo Anne Van Tilburg, μετά από ανασκαφές 12 ετών, διαπίστωσε ότι τα αγάλματα της Νήσου του Πάσχα δεν είναι μόνο τα τεράστια κεφάλια, αλλά υπάρχει και το σώμα τους μέσα στη γη.

 

Τα Μοάϊ, ύψους τουλάχιστον 10 μέτρων και βάρους 80 τόνων, χρονολογούνται ανάμεσα στο 1250 και 1500 και αποτελούν ένα άκρως εντυπωσιακό θέαμα

Το σώμα τους έχει αρμονικό μέγεθος με το αυτό του κεφαλιού, περίπου 7 μέτρα. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά των Μοάι, καθώς και ανθρώπινους τάφους της εποχής.

Διαπιστώθηκε ακόμη ότι τα Μοάι δεν κοιτούν προς τη θάλασσα, όπως πιστεύεται, αλλά προς την ενδοχώρα.

Μερικά από τα Μοάι είναι πράγματι τεράστια αφού το μήκος τους είναι μεγαλύτερο από 20 μέτρα. Και αυτό αποτελεί ένα εντυπωσιακό στοιχείο της κατασκευής και της μετακίνησής τους από τους ντόπιους.

Επιμέλεια άρθρου Καλλιόπη Γιακουμή

Πηγές : mikres-ekdoseis- Γιῶργος  Ἐχέδωρος,  EISP- Easter Island Statue Project …