Η Μαρίκα Κοτοπούλη ήταν από τις σημαντικότερες Ελληνίδες ηθοποιούς – θιασάρχες και θεωρείται μέχρι και τις μέρες μας από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς που εκπροσώπησαν το θέατρο. Μπορεί να μην συμμετείχε σχεδόν καθόλου στον κινηματογράφο, όμως η πορεία και το έργο της στο θεατρικό σανίδι ήταν καθοριστικά, για την μετέπειτα εξέλιξη πολλών σπουδαίων ηθοποιών, που βλέπουμε και θαυμάζουμε στον Ελληνικό Κινηματογράφο. Αντισυμβατική, με πάθος για ότι και αν έκανε στη ζωή της, είτε επαγγελματικά, είτε προσωπικά, της άρεσε να χαίρετε και να ζει έντονα, την κάθε της στιγμή.
Κυρίες και κύριοι… Η Μαρίκα Κοτοπούλη
Η Μαρίκα Κοτοπούλη γεννήθηκε στις 3 Μαΐου 1887 από γονείς ηθοποιούς, τον Δημήτρη και την Ελένη Κοτοπούλη και είχε άλλες τρεις αδελφές. Ο πατέρας της εκτός από ηθοποιός ήταν και θιασάρχης, του Δραματικού Θιάσου Προόδου.
Η Μαρίκα γεννήθηκε στην κυριολεξία πάνω στο σανίδι, γιατί η μητέρα της δεν σταμάτησε τις εμφανίσεις ακόμα και σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, ώσπου σε κάποιο έργο πάνω στη σκηνή, την έπιασαν οι πόνοι και αμέσως μεταφέρθηκε στο σπίτι της για να γεννήσει.
Όπως λοιπόν ήταν φυσικό, η ζωή της όλοι από την γέννηση της μέχρι και τον θάνατο της, ήταν στο θεατρικό πάλκο. Έτσι η πρώτη της εμφάνιση ήταν σε ηλικία μόλις πέντε χρονών και εννοείται ότι για κάποια χρόνια, οι εμφανίσεις της σε διάφορα έργα, ήταν πάντα δίπλα στους γονείς της.
Οι ρόλοι στους οποίους διακρίθηκε περισσότερο ήταν σαν τραγωδός με Έλληνες αλλά και ξένους κλασικούς συγγραφής. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι απέρριψε ποτέ και διάφορους ρόλους σε άλλα είδη θεάτρων, όπως κομεντί και η παρουσία της στην επιθεώρηση, αν και νεαρή σε ηλικία ήταν σημαντική, όμως η ίδια δεν ήθελε ποτέ και για κανένα λόγο το κοινό να την συσχετίσει με αυτό το είδος θεάτρου.
Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε μόνο μια φορά, σε μια ελληνοτουρκική παραγωγή που βασιζόταν στο μυθιστόρημα του Ξενόπουλου το «Κακός δρόμος» το 1933 και είχε γυριστεί στην Κωνσταντινούπολη. Σε αυτή την ταινία ήταν συμπαραγωγή ο σύζυγος της Γ. Χέλμης και ο σύζυγος της Κυβέλης, Κώστας Θεοδωρίδης. Αυτή η ταινία όπως και αρκετές άλλες, δεν βρέθηκε ποτέ και έτσι δεν είχαμε ποτέ την ευκαιρία να θαυμάσουμε και οι νεότεροι σε ηλικία, τις υποκριτικές της ικανότητες.
Κάποιοι ρόλοι στους οποίους διακρίθηκε ήταν σαν Ηλέκτρα, σαν Ιφιγένεια και Μαργαρίτα κ.α. και ακόμα μια απίστευτη ερμηνεία ήταν σαν Στέλλα Βιολάντη του Ξενόπουλου το 1909 στο θέατρο Ομονοίας.
Λόγο των καταπληκτικών υποκριτικών ικανοτήτων της, πολλοί κριτικοί εκείνης της εποχής, έκαναν κολακευτικέςκριτικές για το ταλέντο της, λέγοντας ότι ήταν ένα θαύμα σκηνικής σαγήνης, ή αληθινή ενσάρκωση της μεγάλης τέχνης και ιδανικών της ελληνικής σκηνής και πολλές άλλες τέτοιες διθυραμβικές κριτικές.
Εκτός του ταλέντου της υποκριτικής, είχε μια απίστευτη γοητεία (και ας μην την θεωρούσαν ιδιαίτερα όμορφη). Ήταν έξυπνη, δημιουργική και το μυαλό της έπαιρνε πολύ γρήγορα ‘’στροφές’’, πράγματα τα οποία έκαναν όσους την γνώριζαν να κερδίζει τον θαυμασμό και την εκτίμηση τους.
Το 1908 και σε ηλικία περίπου 21 χρονών, έφτιαξε τον δικό της θίασο, μαζί με τον κωμικό Σαγιώρ Κωνσταντίνο και ξεκίνησαν τις περιοδείες στη Σύρο, στον Βόλο, αλλά και στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1909 γνώρισε τον άνδρα που θα της άλλαζε την ζωή. Τον πρόσεξε όταν πήγε με δυο φίλους του στο καμαρίνι της σ’ ένα διάλειμμα και από την πρώτη χειραψία κατάλαβαν ότι η συνέχεια ήταν να γίνουν ζευγάρι. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Ίων Δραγούμη, τον οποίο τον συνάντησε στην περιοδεία της στην Κωνσταντινούπολη, όταν εκείνος υπηρετούσε στην Ελληνική Πρεσβεία. Μαζί έζησαν έναν παθιασμένο και θυελλώδη έρωτα. Στα έντεκα χρόνια σχέσης θέλησαν να παντρευτούν, αλλά τελικά δεν πρόλαβαν να κάνουν αυτό το βήμα, γιατί τον εξορίσανε και τέλος τον εκτελέσανε υποστηρικτές του Ελευθέριου Βενιζέλου. Εκείνα τα επεισόδια που είχαν γίνει λόγο της απόπειρας δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου και ως αποτέλεσμα είχαν τον θάνατο του Ίων Δραγούμη, ονομάστηκαν Ιουλιανά.
Το 1924 Παντρεύτηκε τον Γιώργο Χέλμη έναν Αιγύπτιο επιχειρηματία, στον οποίο άφησε να αναλάβει την διεύθυνση του θεάτρου της.
Ήταν πολύ πεισματάρα, αλλά με πολύ καλή καρδιά, ιδιαίτερα ευφυής, με καυστικό χιούμορ. Μπορούσε άνετα να καλύψει με ένα καλλιτεχνικό επίστρωμα όλες τις αδυναμίες της και ήξερε πολύ καλά πώς να αντιμετωπίζει τον καθένα και φυσικά ποτέ δεν χαριζόταν σε κανέναν, ούτε ακόμα και στον ίδιο της τον εαυτό. Έλεγε ότι από μικρή που κοιτούσε τον εαυτό της στον καθρέφτης μονολογούσε ‘’Μαρίκα εσύ δεν κάνεις για τις χαρές της ζωής. Μόνο για τις χαρές του θεάτρου κάνεις. Γι’ αυτό ζω μόνο για το θέατρο’’.
Ένα περιστατικό στο οποίο δείχνει τον δυναμισμό του χαρακτήρα της, ήταν όταν πήγε στο θέατρο που ανέβαζε εκείνη την περίοδο η Κοτοπούλη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος τότε πρωθυπουργός της χώρας. Μπορεί πολιτικά να μην ήταν στο ίδιο μήκος κύματος, όμως ο Ελευθέριος Βενιζέλος την εκτιμούσε πάρα πολύ σαν ηθοποιό. Έτσι έφτασε στο θέατρο αρκετή ώρα πριν ξεκινήσει η παράσταση, προκειμένου να μιλήσει λίγο μαζί της.
Εκείνη τον δέχτηκε στο καμαρίνι της και μετά από λίγη ώρα συνομιλίας, η Μαρίκα άρχισε να φωνάζει τον Δημήτρη Μυράτ (ο οποίος ήταν ανιψιός της) και να τον παρακαλεί να πάρει τον Βενιζέλο από το καμαρίνι της, γιατί αν τον αφήσει λίγο ακόμα να της μιλάει, φοβόταν πως θα κατάφερνε να την κάνει Βενιζελική. Αμέσως ο πρωθυπουργός μετά από αυτή την σκηνή, έφυγε γελώντας από το καμαρίνι της.
Το 1921 την τίμησαν με τον Χρυσό Σταυρό του Γεωρίου Α’ και το 1923 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων καιΤεχνών, του Υπουργείου Παιδείας. Ακόμα το 1949 που συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, οι ηθοποιοί λόγο της ανεπανάληπτης ερμηνεία της στην ‘’Ορέστια’’, της απένειμαν ένα χρυσό μετάλλιο, το οποίο ζήτησε η Κοτοπούλη να απονέμεται το μετάλλιο αυτό κάθε δυο χρόνια, σε μια νέα πρωταγωνίστρια. Έτσι το 1951 το απένειμε η ίδια στην Έλλη Λαμπέτη. Μέχρι και σήμερα, αυτό το βραβείο θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα βραβεία, για κάθε ανερχόμενο ηθοποιό.
Θαύμαζε τους ανθρώπους που είχαν το θάρρος της γνώμης τους και δεν φοβόντουσαν να την εκφράσουν, ακόμα και αν εκείνη ήταν λίγο εριστική μαζί τους. Ένα από πολλά τέτοιο περιστατικό ήταν με τον σατυρικό ποιητή Πωλ Νορ (Νίκο Νικολαΐδη), ο οποίος συνάντησε πρώτη φορά την Κοτοπούλη όταν ήταν νεαρός και της συστήθηκε σαν δημοσιογράφος. Εκεί του είπε λίγο ειρωνικά ‘’Κάτι τρέχει στα γύφτικα’’. Ο νεαρός δεν τα έχασε και τις απάντησε ότι και εκείνος θα έλεγε το ίδιο για εκείνη. Η Μαρίκα τότε όχι μόνο δεν νευρίασε με την αυθάδεια του, αλλά έγινε από εκείνη την στιγμή πολύ καλή φίλη μαζί του.
Μπορεί τα δήλωνε βασιλικιά, όμως ήταν πολύ λαϊκός άνθρωπος και έκανε παρέα με όλον τον κόσμο. Δεν πρόδιδε ποτέ κανέναν και μάλιστα πάντα προσπαθούσε να βοηθήσει τους αριστερούς ηθοποιούς, όταν αυτοί καταδιώκονταν από χίτες και Γερμανούς. Κινούσε γη και ουρανό να τους ελευθερώσει, λέγοντας πως ήταν απαραίτητοι για το θέατρο. Και όταν την ζητούσαν να τους πει που κρυβόταν κάποιος, τους έλεγε ότι δεν ήξερε που κρυβόταν, αλλά και να ήξερε δεν πρόκειται εκείνη να καταδιώξει ποτέ κάποιο καταδιωκόμενο.
Ελεύθερο πνεύμα, άνετη χωρίς ταμπού, δεν έβλεπε βρωμιά στα συναισθήματα των ανθρώπων, στην αγάπη, από όπου και αν προερχόταν. Όταν έβλεπε κάτι όμορφο, είτε ήταν γυναίκα, είτε ήταν άνδρας, το θαύμαζε και δεν ντρεπόταν να πει τα αισθήματα της, γιατί έλεγε ότι τίποτα δεν είναι βρώμικο, που είναι ωραίο.
Έφυγε από την ζωή στις 11 Σεπτεμβρίου 1954 σε ηλικία περίπου 67 χρονών και η κηδεία της έγινε δημοσία δαπάνη. Όμως πρώτα είχαν εκθέσει το φέρετρο στη Μητρόπολη, για λαϊκό προσκύνημα.
Τα λόγια είναι τόσο φτωχά, για να περιγράψουμε μια ηθοποιό, θιασάρχη, άνθρωπο, που η παρουσία της στον καλλιτεχνικό χώρο ήταν μια σπουδαία κληρονομιά για το Ελληνικό θέατρο. Εκτός από τις ανεπανάληπτες ερμηνείες της, με την βοήθεια της κατάφερε να αφήσει πίσω της πολλούς επίσης σπουδαίους θεατρικούς απογόνους.
Πηγή Επάγγελμα γυναίκα
Διαβάστε ακόμα
Η θυελλώδης σχέση του Ίωνα Δραγούμη με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και η αφοσίωσή του στη «Μεγάλη Ιδέα»
ΙΩΝΑΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ – ΜΑΡΙΚΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ
______
Γίνετε μέλος της ομάδας μας “Βιβλίων Ορίζοντες” στο facebook πατώντας το παρακάτω σύνδεσμο
Επιμέλεια άρθρου για τους “Βιβλίων Ορίζοντες” : Καλλιόπη Γιακουμή
678
124
20