Η πλατεία του κέντρου της Αθήνας που πήρε το όνομά της από τα κλάματα

Δεν είναι εντυπωσιακή, αλλά είναι εξαιρετικά κεντρική αφού βρίσκεται πάνω στην οδό Σταδίου. Έχει μείνει στην συνείδηση των Αθηναίων ως πλατεία Κλαυθμώνος, αν και άλλαξε πάρα πολλά ονόματα. Μάλλον ο κόσμος επέλεξε να διατηρήσει το συγκεκριμένο όνομα στη συλλογική του μνήμη λόγω της ιστορίας του. Μιας ιστορίας με πολλά κλάματα, και συγκεκριμένα με «κλαυθμούς και οδυρμούς».

Πριν ονομαστεί έτσι άλλαξε πολλά ονόματα. Το πρώτο ήταν «πλατεία Αισχύλου». Το 1837, όταν ο βασιλιάς Όθωνας παντρεύτηκε την Αμαλία, το βασιλικό ζεύγος έμενε στην δυτική πλευρά της πλατείας, μέχρι να μετακομίσει στα Ανάκτορα. Η Αμαλία μετέτρεψε την μικρή έκταση σε κήπο κι έτσι έγινε γνωστή ως «Πλατεία των κήπων του Παλαιού Παλατιού».

Από το 1835, στην βόρεια πλευρά της πλατείας, στεγαζόταν το Νομισματοκοπείο. Έτσι η επόμενη ονομασία της πλατείας ήταν «Πλατεία Νομισματοκοπείου». Ένα άλλο όνομα ήταν το «Πλατεία 25ης Μαρτίου», όταν θεσμοθετήθηκε ο εορτασμός της επετείου του 1821.

Το 1862, ονομάστηκε «Πλατεία Δημοκρατίας» και τον επόμενο χρόνο «Πλατεία του κήπου του υπουργείου Οικονομικών». Από το 1878 μέχρι και σήμερα, επικράτησε το Πλατεία Κλαυθμώνος, αν και από το 1989 μετονομάστηκε για άλλη μια φορά σε «Πλατεία Εθνικής Συμφιλίωσης». Ωστόσο, λίγοι την ξέρουν με αυτό το όνομα.

Υπήρχε μια αβεβαιότητα λοιπόν στην ονομασία της. Αλλά το «Κλαυθμώνος» επικράτησε μάλλον λόγω της ιστορίας πίσω από τον λόγο που βαφτίστηκε έτσι η πλατεία της Αθήνας. Οι δημόσιοι υπάλληλοι τότε δεν ήταν μόνιμοι. Για την ακρίβεια η μονιμοποίηση τους έγινε το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Μέχρι όμως τότε κάθε φορά που άλλαζε η εκάστοτε κυβέρνηση, απέλυε τους δημοσίους υπαλλήλους και έφερνε δικούς της, στους οποίους είχε υποσχεθεί προεκλογικά μια θέση στο δημόσιο.

Οι υπάλληλοι λοιπόν μαζεύονταν έξω από το υπουργείο Εσωτερικών που βρισκόταν τότε στην πλατεία και παρακαλούσαν την κυβέρνηση να τους μονιμοποιήσει με «κλαυθμούς και οδυρμούς». Έβαζαν λοιπόν τα κλάματα παρακαλώντας, κάποιοι κατασκήνωναν εκεί ή κάθονταν στα καφενεία όσο χρειαζόταν, ώστε να μπορέσουν να πάρουν μια υπόσχεση ότι θα γίνουν μόνιμοι.

Ο άνθρωπος που έδωσε το όνομα στην πλατεία ήταν ο συγγραφέας, ποιητής, ιστορικός και μετέπειτα ακαδημαϊκός, Δημήτριος Καμπούρογλου, ο οποίος το 1878 βρέθηκε μπροστά σε μια διαμαρτυρία των δημοσιών υπαλλήλων που συνοδευόταν από κλαυθμούς και οδυρμούς. Έτσι δημοσιεύοντας ένα χρονογράφημα στην εφημερίδα «Εστία», έδωσε αυτό το όνομα στην πλατεία, που μετά από πολλές προσπάθειες βρήκε αυτό που της ταίριαξε.

Γράφει ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ για το e-daily