“Αντέτι” της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, γράφει η Καλλιόπη Γιακουμή 

Η άποψη της Καλλιόπης Γιακουμή για το βιβλίο

.

“Αντέτι”

Συγγραφέας: Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη 

Εκδόσεις Πνοή

.

Το νέο βιβλίο της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, με τίτλο “Αντέτι” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή, είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, απλωμένο σε μια μεγάλη χρονική περίοδο, με αφετηρία τον περασμένο αιώνα. Ένα οδοιπορικό που περνά από τις ζωές ανθρώπων τριών γενεών και φτάνει στο σήμερα. Σημείο αναφοράς η λεβεντογέννα Κρήτη, συνήθειες, ήθη και έθιμα, άγραφοι νόμοι στους οποίους “υπακούει” το σύνολο των ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας του αγαπημένου σε όλους μας νησιού και με μια λέξη, αποκαλούμε “αντέτι”. 

Οι ζωές των ηρώων του βιβλίου, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, σημαδεύτηκαν από το αντέτι του σασμού, πλήρωσαν μια λάθος κίνηση, μια λάθος κουβέντα, με μια θυσία, έναν συμβιβασμό, που άλλαζε για πάντα την ζωή τους και όριζε την συνέχεια της, προκειμένου να αποφύγουν να ξεπληρώσουν το τίμημα αυτής της ύβρεως που διέπραξαν, με αίμα, που θα ήταν και η αρχή μιας βεντέτας. 

Είναι μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, που εκμαίευσε η συγγραφέας μέσα από μια βαθιά και επιμελή έρευνα. Όπως λέει και η ίδια στο εισαγωγικό της σημείωμα μέσα από διηγήσεις που τύχαινε να ακούσει, μα και μέσα από διάφορες συζητήσεις με ανθρώπους σχετικούς με το θέμα, τους λεγόμενους “μεσίτες”, με υπομονή και επιμονή μπόρεσε να αντλήσει εκείνες τις πληροφορίες και τα στοιχεία, που την βοήθησαν να παρουσιάσει το θέμα της, που είναι ο “σασμός”, προκειμένου να αποφευχθεί η βεντέτα, που και μόνο στο άκουσμα της, ο νους όλων, πάει στην Κρήτη. Για αυτό λοιπόν θεωρώ αυτό το βιβλίο ένα χρέος τιμής της συγγραφέως προς την ιδιαίτερη πατρίδα της, την Κρήτη. Ένα χρέος, που της υπαγόρευε να αναδείξει και να μιλήσει, για τον σασμό και την διαπραγματευτική δύναμη που έχει.

Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου είναι φανερή η επιτυχημένη απόδοση μιας γοητευτικής ατμόσφαιρας, xάρη στην κρητική ντοπιολαλιά με την οποία ντύνει τους διαλόγους της η συγγραφέας, μα και δημιουργεί απαράμιλλες εικόνες της κρητικής γης, οι οποίες εντάσσουν τον αναγνώστη στο βάθος της ιστορίας.

Οι Κρητικοί είναι εξαιρετικά φιλόξενοι. Τιμούν τους καλεσμένους τους, τους ξένους, με τον καλύτερο τρόπο που διαθέτουν, σκοπός τους πάντα εκείνοι να μείνουν ευχαριστημένοι. Αυτό ένιωσα πως έκανε και με μένα, διαβάζοντας το βιβλίο της η Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, με ξενάγησε μέσα από τις σελίδες του, στο νησί της με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς στιγμή να μου αφήνει το χέρι, χωρίς να νιώσω μόνη καθόλου. Μου έδειξε φανταστικά τοπία, από τα μιτάτα μέχρι τα δάση και τις ψηλές βουνοκορφές, με φιλοξένησε στα σπιτικά καλόκαρδων ανθρώπων, γεύτηκα νοστιμότατα φαγητά, μύρισα χίλια βότανα, λουλούδια σε καλοφροντισμένες αυλές, προσκύνησα με κατάνυξη σε εκκλησιές και μοναστήρια, χόρεψα σε πανηγύρια, έμεινα εκστασιασμένη μπροστά σε ηλιοβασιλέματα και ανατολές που τα χρώματα τους με ζέσταναν, με ταξίδεψαν, με γαλήνεψαν. Ήμουν καλεσμένη σε χαρές και λύπες, μου έδειξε ήθη και έθιμα που δεν υπήρχε περίπτωση να μάθω ποτέ, μιας Κρήτης που έτσι δεν θα γνώριζα ποτέ. Θαύμασα ντεληκανήδες και κοπελιές περήφανους σαν αετούς, ζήλεψα που δεν τους γνώρισα και εγώ, είδα μάνες να καρδιοχτυπούν για τα παιδιά τους, πατεράδες να γίνονται θυσία για αυτά. Ήμουν εκεί, άλλοτε πιο μακριά και διακριτικά στις πιο προσωπικές τους στιγμές και άλλοτε κοντά τους, να τους ψιθυρίζω λόγια παρηγοριάς, να τους προειδοποιώ και άλλοτε να θυμώνω μαζί τους. Έμαθα μυστικά των ηρώων ανομολόγητα, αθώα ή ένοχα, είδα τις αδυναμίες τους, τους φόβους τους, τους δισταγμούς τους, τα λάθη τους.

Αν όλα αυτά στα προσφέρει απλόχερα ένα βιβλίο, τότε πείτε μου, δεν είναι ο συγγραφέας του ένας άξιος και φιλόξενος ξεναγός;

Το “Αντέτι” της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, είναι μια γλυκόπικρη ιστορία, μια ιστορία γεμάτη απρόσμενες ανατροπές που χαράζουν την μοίρα στις ζωές των ηρώων, που δοκιμάζονται, μα αντιστέκονται στο “αιματοβαμμένο” φόρο τιμής μιας βεντέτας, γιατί το καλό νικάει το κακό, αρκεί να υπάρχει θέληση και εκείνοι που θα το υπερασπιστούν με όλη την δύναμη της ψυχής τους.

Πολυπρόσωπο το μυθιστόρημα της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, η οποία αν και δημιουργεί πολλούς ήρωες, οι ιστορίες τους ξεδιπλώνονται και μπλέκονται μεταξύ τους αρμονικά και σηματοδοτούν την εξέλιξη της πλοκής που ρέει αβίαστα και οδηγεί στην διεκδίκηση των προσωπικών παθών των ηρώων και της λύτρωσης.

Ήρωες όπως η γυναίκα, μάνα, κόρη, αγαπημένη, φίλη, η θέση και ο ρόλος της στην κοινωνία, άλλοτε αποδυναμωμένη ή και ισορροπίστρια και άλλοτε αυτή που κινεί τα νήματα. Ο Σήφης που υποταγμένος στις προσταγές ενός σασμού, προσπαθεί να ξαναφτιάξει την ζωή του, χωρίς στιγμή να ξεχνά την περηφάνια, τις αρχές του και τις υποχρεώσεις του. Το Κατερινιώ, η Αφροδίτη, ο Αντρέας, ο Απόστολος, η Ρηνιώ, ο Μανούσος και η Ανέζα, προσθέτουν το δικό τους χρώμα και συγκροτούν το πλαίσιο στο οποίο ξετυλίγεται μια συγκλονιστική ιστορία, την οποία ο αναγνώστης βλέπει κυριολεκτικά να συντελείται μπροστά του με κινηματογραφική ένταση στην πλοκή. Εικόνες και περιγραφές άλλοτε απίστευτου ρεαλισμού, άλλοτε σαγηνευτικής τρικυμίας και άλλοτε απολαυστικής έντασης, γραμμένες με την ευαισθησία μιας πένας βουτηγμένη στον λυρισμό ενός ποιητικού ρυθμού που κρύβεται μέσα σε προτάσεις και παραγράφους διάσπαρτες μέσα σε όλο το βιβλίο, ενός ρυθμού αρμονικού που παρασύρει τον αναγνώστη και του δημιουργεί εσωτερικές ψυχολογικές διακυμάνσεις ποικίλων συναισθημάτων. 

Η αφήγηση της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, αποδίδει στο κείμενο της, την παραστατικότητα, την σοβαρότητα, τον σεβασμό, την ταχύτητα και την ενέργεια που απαιτείται την κάθε φορά και μέσω όλων αυτών, φέρνει στην επιφάνεια όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις και συγκρούσεις των ηρώων της, τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Ταυτόχρονα αναβιώνει, με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, την σκληρότητα μιας εποχής, τις σκληρές επιλογές που υπαγόρευαν τα ήθη και τα έθιμα της, το αντέτι, μιας εποχής, λίγο ή πολύ, άγνωστης σε μας, στο σήμερα. Με την ευγένεια της γραφής της, μια ευγένεια που προέρχεται από την αγάπη της συγγραφέως για την ιδιαίτερη πατρίδα της και τον απαιτούμενο σεβασμό, χωρίς να παραποιεί, χωρίς να υπερβάλει, η Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη καταβυθίζεται στην ψυχοσύνθεση των ηρώων της, σκάβει βαθιά μέσα τους και φέρνει στο φως τα αίτια και τα αιτιατά των πράξεών τους, τις ψευδαισθήσεις και τα όνειρά τους, τις ελπίδες μα και την βιωμένη διάψευση τους, την ανάγκη τους να καθορίσουν οι ίδιοι τις σχέσεις τους, την ορμή, το πάθος και την γενναιότητα, που χαρακτηρίζει τις συμπεριφορές τους.

Κάπως έτσι στήνει τον δικό της αργαλειό για να φιλοτεχνήσει εκεί, πολλά  πανανθρώπινα και διαχρονικά μηνύματα τα οποία ξεπηδούν από τις σελίδες του βιβλίου της, μα και να μας μιλήσει για όλα όσα την απασχολούν, να μας ξανασυστήσει την Κρήτη της καρδίας της, μέσα από μια κατάθεση ψυχής, που προκαλεί δέος στον αναγνώστη.

Πολλά συγχαρητήρια, λοιπόν, στην Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη κι ένα μεγάλο ευχαριστώ για όσα με έκανε να νιώσω μέσα από ένα αξιόλογο μυθιστόρημα που συνδυάζει στις σελίδες του, την λογοτεχνική αφήγηση με την κοινωνιολογική έρευνα, την ιστορική μελέτη μα και την διαχρονικότητα των καταστάσεων στην χώρα μας. 

Κερδισμένος ο αναγνώστης που μέσα από το “Αντέτ騔, θα γνωρίσει την δύναμη της καλής θέλησης, την αξία της διαπραγμάτευσης, την γοητεία της επικράτησης της λογικής, την δύναμη του σασμού..πριν πάρει τις τελικές του αποφάσεις και τυχερός, όποιος υιοθετήσει τις χάρες των μεσιτών και με βάση αυτές, μάθει να διαχειρίζονται κάθε άσχημη και δυσάρεστη κατάσταση που απειλεί την ηρεμία της ζωής της δικής του, μα και των γύρων του.

.

Σύνοψη βιβλίου από το οπισθόφυλλο

“Η Αφροδίτη χαμογέλασε πικρά. Βλαστήμησε τις αντεκδικήσεις, το αντέτι, τους γραπτούς νόμους -που μερικές φορές αποδεικνύονται ανίσχυροι για να διορθώσουν καταστάσεις- και τους άγραφους που τους υποκαθιστούσαν. Τους “μεσίτες” που αναλάμβαναν να τους εφαρμόσουν και τους “σασμούς” που έσαζαν κάποια πράγματα μα χαλούσαν άλλα”.

Επιμέλεια και σύνταξη Καλλιόπη Γιακουμή

Please follow and like us:

678

124

20