“ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΝΗ”, γράφει η Κατερίνα Κοφινά

Κατερίνα Κοφινά

………..

ΕΦΙΑΛΤΗΣ

Σε σκηνοθεσία του Ερρίκου Ανδρέου που ήταν τότε 23 ετών η ταινία Εφιάλτης του 1961 ήταν για την εποχή της τολμηρή, διαφορετική, γιατί τολμούσε να δείξει κάποια θέματα ταμπού και ήταν ένα θρίλερ που μας φέρνει στο νου το Ψυχώ του Χίτσκοκ   με φροϋδικές προεκτάσεις. 

Η Άννα Μαργκό είναι μια πλούσια κληρονόμος , μετά το θάνατο του πατέρα της που τα αφήνει όλα σε εκείνη. Οι σχέσεις με τη μητέρα και τον αδερφό της είναι ψυχρές. Ζει σε ένα ξενοδοχείο , όπου μια νύχτα δέχεται ένα τηλεφώνημα από μια παλιά της φίλη την Εύη Λινάρδου, που ήταν η πρώην γυναίκα του αδερφού της.  Σε εκείνο το τηλεφώνημα η Εύη λέει   στην Άννα πως είναι κακό κορίτσι και θα πληρώσει. Η Άννα βαθιά αναστατωμένη καλεί τον φίλο της δικηγόρο Τόνι Καρζή, να βρει την Λινάρδου πριν οι απειλές της πραγματοποιηθούν.

Ξετυλίγοντας το κουβάρι ο Καρζής θα βρεθεί αντιμέτωπος με καλά κρυμμένα μυστικά, και αλήθειες που όταν έρθουν στην επιφάνεια , θα αλλάξουν τα πάντα.

.

Η ταινία έχει μπορεί να έχει κάποιες αναφορές στο Ψυχώ , αλλά ο Ανδρέου έφτιαξε μια ταινία που έχει την δική της μοναδικότητα, έχοντας τις θεωρίες ψυχανάλυσης του Φρόιντ σε πρώτο πλάνο. Με την ασπρόμαυρη φωτογραφία , τα πλάνα από την Πλάκα, τα σκοτεινά μπαρ τύπου Καζαμπλάνκα , μα κυρίως με την πρωταγωνίστρια του την Βούλα Χαριλάου , που δίνει μια ερμηνεία ανεπανάληπτη η ταινία ως και σήμερα αν την δει κανείς θα του μείνει αξέχαστη. 

Εδώ έχουμε μια ηρωίδα με καταπιεσμένη σεξουαλικότητα. Μια ηρωίδα που φθονεί την φίλη της γιατί είναι δημοφιλής , αρεστή στους άντρες, και πολύ όμορφη. Η Άννα Μαργκό έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση , θεωρεί τον εαυτό της άσχημο, ανέραστο και ψυχρό. Η προσωπικότητα της έχει δεχτεί μεγάλο πλήγμα και στην πορεία διχάστηκε. Είναι αυτό που λέμε διχασμένη προσωπικότητα , αν και ο ψυχιατρικός όρος είναι ΑΠΟΣΥΝΔΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ.  Αυτό με απλά λόγια ερμηνεύεται πως ένα άτομο μπορεί να έχει δυο η και περισσότερες προσωπικότητες. Αυτή είναι μια διαταραχή στην οποία δυο διαφορετικές προσωπικότητες ελέγχουν εναλλάξ την συμπεριφορά ενός ατόμου. Στις περισσότερες περιπτώσεις  η Διασχιστική διαταραχή ταυτότητας είναι αποτέλεσμα ενός σοβαρού ψυχολογικού τραύματος στην παιδική ηλικία.

Και αυτό μας δείχνει η κάμερα του Ερρίκου Ανδρέου με την ηρωίδα του Άννα Μαργκό που οικειοποιείται την προσωπικότητα της Εύης Λινάρδου. Οι σκηνές που εμφανίζεται με μαύρα ρούχα έχοντας ως φονικό όπλο ένα ψαλίδι μιλώντας χαιρέκακα κάνουν τους θεατές να παγώσουν στις θέσεις τους. Για τα ελληνικά δεδομένα ο Εφιάλτης είναι μια ταινία με καινοτομίες. Ο φόνος στη σκάλα περιέχει αίμα, που σε καμία περίπτωση τότε δε το έδειχναν. Το ψαλίδι είναι το όπλο του φόνου αλλά ως ψυχαναλυτικό σύμβολο δείχνει την ανάγκη του δολοφόνου να ευνουχίζει τα αρσενικά γιατί την είχαν απορρίψει. Και μετά έχουμε τον καθρέφτη που εκεί μέσα βλέπει τον άλλο της εαυτό , το άλλο της εγώ. Και ως αποκορύφωμα αυτής της ταινίας είναι και ο διάλογος μεταξύ της δεσποτικής μητέρας  και του αδερφού της που είναι κρυφά ομοφυλόφιλος. Μια κουβέντα στην οποία προσπαθεί να της εξηγήσει την διαφορετικότητα του και αποκαλεί τον εαυτό του άρρωστο. Γιατί πολύ απλά ο κόσμος δεν καταλάβαινε. Την διαφορετικότητα του δεν μπορούσε να την εξηγήσει αλλιώς στη μητέρα του.

.

Εν κατακλείδι ο Εφιάλτης με το αποτρόπαιο βλέμμα της Βούλας Χαριλάου, έχει τον Ελληνικό αέρα μιας ταινίας θρίλερ, που ακόμη και σήμερα τρομάζει τους θεατές.  Σε σενάριο του σκηνοθέτη και παραγωγή. Με την φωτογραφία , μοντάζ του Αριστείδη Καρύδη FUCHS και την μουσική σε τζαζ ρυθμούς του Μίμη Πλέσσα θα παραμείνει για πάντα μια αριστουργηματική ταινία. Προσωπικά είναι η καλύτερη του σκηνοθέτη.  ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΤΗΝ.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ.Π.ΚΟΦΙΝΑ   

____________

Λίγα λόγια για την συγγραφέα

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΦΙΝΑ