Κατερίνα Γώγου: Η τσαχπίνα ηθοποιός, η αναρχική ποιήτρια

«Εμένα, οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά,

εμένα, οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα»                                           

Κατερίνα Γώγου. 

Η Κατερίνα Γώγου είναι γνωστή στο ευρύ κοινό από τις ερμηνείες δεύτερων ρόλων σε πολύ δημοφιλείς ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. 

Ήταν η ατίθαση συμμαθήτρια της Αλίκης Βουγιουκλάκη στο «Ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο». Όταν ο καθηγητής Δημήτρης Παπαμιχαήλ προσπάθησε να ξεσκεπάσει μια ακόμη αταξία των μαθητριών του, η Γώγου ως Λαζάρου του απάντησε: «Πρόσεχα την Πολυχρονοπούλου, που πρόσεχε την Ξανθοπούλου, που μίλαγε με τη Γιαδικιάρογλου».

Ήταν η αεικίνητη αδελφή της Τζένης Καρέζη στην ταινία «Μια τρελή, τρελή οικογένεια», που χόρευε ασταμάτητα στο πλευρό του Τζανετάκου.

Ήταν και η τσαχπίνα υπηρέτρια της Ελενίτσας, Μάρως Κοντού στο «η δε γυνή να φοβήται τον άντρα», που έτρεχε στο πλευρό της κυρίας της ψάχνοντας αγχωμένη «βελόνα και κλωστή» για να ράψει το κουμπί του αυστηρού αφεντικού της. 

Η Κατερίνα Γώγου όμως, όπως λένε όσοι την έζησαν, δεν ήταν αυτό το επιφανειακό κορίτσι που έβγαζε μέσα από τις ταινίες της. 

Ο ρόλος του θηλυκού κλόουν, όπως τη χαρακτήριζαν, δεν της ταίριαζε και ας τον ερμήνευε με τόση επιτυχία.

Από την ταινία «Μια τρελή, τρελή οικογένεια» …

Η Γώγου ήταν το ακριβώς αντίθετο. 

Μια μοναχική ψυχή με συνεχείς αναζητήσεις, αλλά και συγκρούσεις με το καταστημένο και ένα μυαλό που δεν σταμάταγε να σκέφτεται ποτέ.

Ο αληθινός χαρακτήρας της φάνηκε αργότερα μέσα από τα ποιήματά της, όταν είχε πια εγκαταλείψει την υποκριτική και είχε αφιερωθεί στο γράψιμο. 

Κατερίνα Γώγου, η τσαχπίνα ηθοποιός

 Παρόλο που δεν έγινε ποτέ μεγάλη σταρ, η Γώγου αγάπησε πολύ το θέατρο και τον κινηματογράφο. 

Ξεκίνησε να παίζει σε παιδικές παραστάσεις από την ηλικία των πέντε ετών και είχε χαρακτηριστεί παιδί-θαύμα. Γεννήθηκε την 1η Ιουνίου του 1940 στην Αθήνα και λόγω της Κατοχής και του Εμφυλίου, δεν πέρασε εύκολα παιδικά χρόνια. Έζησε με τον πατέρα της μέχρι την εφηβεία και αργότερα με τη μητέρα της. 

Ο πατέρας της ήταν αυστηρός. Λέγεται ότι κάποτε την είχε οδηγήσει με τη βία σε κάποιο γιατρό για να του αποδείξει ότι ήταν παρθένα.

Ωστόσο, αυτός τη βοήθησε να σπουδάσει υποκριτική και να κυνηγήσει το όνειρό της.

Έτσι, γράφτηκε σε μια από τις καλύτερες σχολές της εποχής της, του Τάκη Μουζενίδη, ενώ τελείωσε και τη σχολή χορού Πράτσικα Ζουρούδη και Βαρούτη.

Από την ταινία “Παραγγελιά”

Κατερίνα Γώγου, η αναρχική ποιήτρια

 Έως τις αρχές της δεκαετίες του ΄70 ασχολήθηκε αποκλειστικά με την υποκριτική.

Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Τρία κλικ αριστερά» πούλησε πάνω από 40.000 αντίτυπα, αριθμός που, όπως λένε οι εκδότες, ήταν σπάνιος για ποιητικές συλλογές και μόνο ο Ελύτης και ο Ρίτσος τον έφταναν. 

Το βιβλίο μάλιστα μεταφράστηκε και στα αγγλικά και κυκλοφόρησε το 1983 στην Αμερική. 

Το 1980 η Γώγου πρωταγωνίστησε στην ταινία «Παραγγελιά». 

Σκηνοθέτης ήταν ο σύζυγός της, Παύλος Τάσιος.

Στην ταινία χρησιμοποιήθηκαν ποιήματά της που απήγγειλε η ίδια και ήταν επενδυμένα μουσικά από τον Κυριάκο Σφέτσα. 

Η Αφροδίτη Μάνου έχει αναφέρει για την ποίηση της Γώγου:

 

«Ο τρόπος γραφής της δείχνει έναν άνθρωπο πάρα πολύ ευαίσθητο. Έναν άνθρωπο που έχει βγάλει το δέρμα του και ζει σε φοβερές εντάσεις».

«Εμένα, οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα, στις ταράτσες παλιών σπιτιών,   Εξάρχεια, Βικτώρια, Κουκάκι, Γκύζη,

πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομύρια σιδερένια μανταλάκια,

τις ενοχές σας, αποφάσεις συνεδρίων, δανεικά φουστάνια, σημάδια από καύτρες,  περίεργες ημικρανίες, απειλητικές σιωπές..

κάνουν ό,τι λάχει»…

«Ο τρόπος γραφής της δείχνει έναν άνθρωπο πάρα πολύ ευαίσθητο», Αφροδίτη Μάνου Φωτογραφία: Δ. Πετρουτσόπουλος 1978

Η Κατερίνα, μητέρα 

Η Κατερίνα Γώγου είχε αρκετούς συντρόφους στη ζωή της.

Η μεγάλη της αγάπη όμως ήταν ο σύζυγός της Παύλος Τάσιος. 

Μαζί απέκτησαν την κόρη τους Μυρτώ, η οποία άθελά της έγινε η αιτία για να μπλέξει και η ίδια η Γώγου με τα ναρκωτικά. 

Η κοπέλα άρχισε να κάνει χρήση ουσιών σε νεαρή ηλικία και η μητέρα της προσπάθησε να τη βοηθήσει να απεξαρτηθεί.

Ωστόσο, δεν τα κατάφερε και τελικά παρασύρθηκε και η ίδια.

Η Μυρτώ είχε μιλήσει σε αφιέρωμα της Σεμίνας Διγενή για τη Γώγου το 1993 και είχε πει για τη μητέρα της: 

«Η Κατερίνα ήτανε ένα παιδί και κάποια στιγμή αυτό το παιδί τρώγοντας σφαλιάρες, άρχισε να απογοητεύεται με το ότι τα όνειρά της δεν πρόκειται να γίνουν πραγματικότητα».

Η Γώγου στο πλευρό των αναρχικών

Η Γώγου στάθηκε έμπρακτα στο πλευρό των αντιεξουσιαστών

 Η Κατερίνα Γώγου ανήκε στον αντιεξουσιαστικό χώρο των Εξαρχείων και είχε ενεργή αντισυμβατική δράση.

Στάθηκε στο πλευρό πολλών αναρχικών και συμμετείχε σε επιτροπές που μάχονταν για την αποφυλάκισή τους.

Τον Μάρτιο του 1991 έστειλε ενυπόγραφη επιστολή στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, μέσω της οποίας εξέφραζε τη στήριξή της προς τον αναρχικό Κυριάκο Μαζοκόπο και τον Γιάννη Πετρόπουλο, οι οποίοι  ήταν φυλακισμένοι.

Η Γώγου συνήθιζε να εικονογραφεί την ποίησή της με φωτογραφίες από πορείες διαμαρτυρίας και αγώνες του αντιεξουσιαστικού χώρου.

Η σχέση της με την αστυνομία δεν ήταν καθόλου καλή, καθώς είχε συλληφθεί αρκετές φορές και είχε λογοδοτήσει στις αρχές για την αντισυμβατική συμπεριφορά της. 

Όταν τον Ιανουάριο του 1980, η «17 Νοέμβρη» σκότωσε στο Παγκράτι δύο αστυνομικούς, η Γώγου συνελήφθη σαν ύποπτη, μετά από καταγγελία ενός μάρτυρα, ο οποίος υποστήριξε ότι είδε μια γυναίκα να απομακρύνεται τρέχοντας από το σημείο της δολοφονίας. 

Αποδείξεις  δεν βρέθηκαν ποτέ και η Κατερίνα αφέθηκε ελεύθερη. 

Έξι χρόνια μετά ήρθε και πάλι αντιμέτωπη με τις αστυνομικές αρχές.

Αυτή τη φορά μετά από μήνυση που έκανε η ίδια στον τότε Υπουργό Δημόσιας Τάξης, γιατί κατά τη διάρκεια μιας πορείας είχε δεχτεί επίθεση από αστυνομικούς. 

«Όλο ταξιδεύουν οι φίλοι μου, 

γιατί δεν τους αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.

Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα

γιατί τους ρημάξατε το κόκκινο.

Γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα, 

γιατί η δική σας, μόνο για γλείψιμο κάνει». 

Συχνά διακωμωδούσε τη σχέση της με την αστυνομία. 

Ο Αντώνης Καφετζόπουλος, που αν και ήταν 10 χρόνια μικρότερός της, ήταν φίλος της, έχει διηγηθεί ένα ευτράπελο περιστατικό με τη Γώγου. 

Οι δυο τους βρίσκονταν στον Πειραιά και έκαναν βόλτα με ένα «σαραβαλάκι» που οδηγούσε ο ηθοποιός. 

Εκείνη την ημέρα είχαν απεργία τα ταξί και τους έκαναν «ώτο στοπ» δύο αστυνομικοί. 

Αφού τα όργανα της τάξης επιβιβάστηκαν στο αυτοκίνητο, η Γώγου είπε στον Καφετζόπουλο: 

«Πρόσεχε πως οδηγείς γιατί αν έχουμε κανένα ατύχημα και βρουν αυτά τα τέσσερα πτώματα ανακατεμένα μέσα στο αυτοκίνητο, δε μας ξεπλένει ούτε ο Νιαγάρας».

Το μοναχικό τέλος της Γώγου 

Το 1991 η Γώγου πάλευε ήδη με τους δαίμονές της. 

Όπως έκαναν νωρίτερα και οι άλλοι δύο «άγιοι των Εξαρχείων», όπως τους αποκαλούν, Νικόλας Άσιμος και Παύλος Σιδηρόπουλος.

Εκείνη τη χρονιά η Κατερίνα είχε πει σε συνέντευξή της: 

«Ελεύθερος σκοπευτής ήταν ο Άσιμος. Τον δολοφόνησαν. Τον Παύλο Σιδηρόπουλο, το ίδιο. Η μόνη επιζήσασα, εγώ».

Όχι όμως για πολύ. 

Στις 3 Οκτωβρίου του 1993 η Κατερίνα Γώγου βρέθηκε νεκρή στο παλιό διαμέρισμα της μητέρας της, όπου είχε αποσυρθεί. 

Η αιτία του θανάτου της ήταν ένα «κοκτέιλ» χαπιών και αλκοόλ. 

Στην είδηση του θανάτου της, η κόρη της κατέρρευσε. 

Οι φίλοι της στεναχωρήθηκαν. Κανείς όμως δεν εξεπλάγη.

Οι περισσότεροι το περίμεναν, πολλοί μάλιστα την είχαν «ξεγραμμένη» από πολύ νωρίτερα. 

«Είχε κλείσει ο κύκλος της. Είχε ολοκληρωθεί, δεν είχε κάτι άλλο να δώσει. Μου το έλεγε. Γύρισε στο σπίτι που μεγάλωσε, στο Μεταξουργείο. Εμένα μου φαίνεται ότι είχαν στηθεί όλα από την ίδια»

ανέφερε η κόρη της. 

Το ίδιο υποστήριξε και ο φίλος της και ποιητής Γιώργος Χρονάς. «Φεύγω για αλλού», του είχε πει λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, όταν τον είχε επισκεφτεί ένα πρωί και του είχε ζητήσει να την κεράσει λίγο ουίσκι. 

«Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα στα χέρια σας.

 Στο λαιμό σας. Οι φίλοι μου». 

Κατερίνα Γώγου.

Επιμέλεια  κειμένου: Καλλιόπη Γιακουμή

Πηγή Μηχανή του Χρόνου